Jak rozliczyć pit niepełnoletniego dziecka?
Postęp i dostępność Internetu spowodowały, iż małoletni coraz częściej uzyskują przychody. Nie można jednak zapominać, że podlegając one opodatkowaniu. Osoba małoletnia tylko w nielicznych przypadkach wypełni samodzielnie deklaracje. Warto zwrócić uwagę na dochody małoletnich dzieci ze względu na wyższe limity dorabiania. Ile aktualnie wynoszą?
Dochody dziecka - limity zarobków
W związku z wprowadzeniem przepisów Polskiego Ładu, zmieniły się limity dotyczące dochodów małoletnich dzieci. Dochody małoletnich dzieci własnych i przysposobionych mogą być wyższe, a rodzic nie straci prawa do skorzystania z ulgi prorodzinnej. W 2024 roku, kwota limitu wynosi 19,061,28 zł brutto, jest to wartość 12-krotności renty socjalnej (wartość renty socjalnej w 2023 r. wyniosła 1588,44 zł brutto).
Jeśli małoletnie dziecko osiąga dochody opodatkowane na zasadach ryczałtu ewidencjonowanego, podatku liniowego lub tonażowego rodzic traci prawo do ulgi.
Czy nieletni musi rozliczać PIT?
Osoba małoletnia tylko w nielicznych przypadkach wypełni samodzielnie deklarację podatkową, która i tak powinna być podpisana przez osoby będące jej opiekunami prawnymi. Różnice w rozliczeniu przychodów dotyczą:
-
przychodów dzieci małoletnich oraz dzieci po osiągnięciu pełnoletności,
-
różnych źródeł przychodów u dzieci małoletnich (dodawane do przychodów rodziców albo rozliczane samodzielnie).
W przypadku dzieci małoletnich przychody z:
-
dochodów z pracy (różnego rodzaju – w tym stosunku pracy, umów cywilnoprawnych: umowy zlecenia czy umowy o dzieło, a także dochody z prowadzonej przez małoletniego działalności gospodarczej),
-
stypendiów np. naukowych, sportowych, socjalnych,
-
przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku, czyli rzeczy ruchomych, np. książki czy drobny sprzęt elektroniczny
podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie dolicza się do deklaracji rodziców. Powyższe dochody obligują do tego, by dziecko rozliczyło się na własnej deklaracji.
Wszelkie inne przychody rozlicza się łącznie z przychodami opiekunów prawnych. Będą to:
-
dochód z renty (poza rentą rodzinną),
-
dochód z praw majątkowych,
-
dochód z kapitałów pieniężnych,
-
dochód z najmu w sytuacji, gdy rodzicom przysługuje prawo do pobierania pożytków z tego tytułu,
-
inne dochody.
Z tymże doliczenia do własnych dochodów dokonują tylko rodzice (biologiczni lub przysposabiający), którym przysługuje prawo dysponowania dochodami dzieci. Prawa takiego nie mają, np.: osoby pozbawione przez sąd władzy rodzicielskiej; rodzice pozbawieni zarządu nad majątkiem dziecka - jak w sytuacji, gdy sąd opiekuńczy powierza zarząd majątku małoletniego ustanowionemu w tym celu kuratorowi.
Dzieci pełnoletnie, a zatem po ukończeniu 18 roku życia, rozliczają się samodzielnie. Do swoich dochodów rodzice doliczą tylko te dochody, które dziecko uzyskało przed osiągnięciem pełnoletniości. Pozostałe dochody dziecko rozlicza samodzielnie na własnej deklaracji PIT.
Wyjątek stanowi zawarcie przez małoletniego związku małżeńskiego. Fakt ten powoduje, że małoletni uzyskuje status osoby pełnoletniej i rozlicza się już samodzielnie. Unieważnienie małżeństwa nie spowoduje powrotu do małoletniości.
Ważne! Za małoletnie uznaje się dzieci, które nie przekroczyły 18-go roku życia lub nie zawarły związku małżeńskiego.
Działalność gospodarcza małoletniego dziecka
Przepisy nie zabraniają by małoletnie dziecko zawierało umowy w ramach działalności gospodarczej. Co prawda ograniczona zdolność do czynności prawnych wymaga z reguły potwierdzenia dokonania czynności przez rodzica (nie dotyczy to drobnych umów w bieżących sprawach życia codziennego), jednak podatkowo takie przychody rozliczane będą na odrębnym PIT rocznym małoletniego dziecka.
Może się zdarzyć również, że małoletni odziedziczy lub uzyska w formie darowizny majątek przedsiębiorstwa. Majątek pozostaje wówczas w zarządzie opiekunów prawnych (chyba że coś innego wynikało z darowizny – np. ustanowienie kuratora), a przychody z własnej działalności rozliczane są po doliczeniu ich do przychodów rodziców.
Dochody dziecka, a obywatelstwo
Dochody małoletniego dziecka, to zarówno dochód krajowy jak i zagraniczny bez względu na to w jakim kraju pracuje. Przychody dzieci będą doliczane do przychodów rodziców wyłącznie, gdy podlegają one opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej. Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania musi zatem zastrzec obowiązek rozliczenia przychodów w Polsce. Dziecko nie musi posiadać polskiej rezydencji - może zamieszkiwać za granicą i posiadać ośrodek interesów życiowych również za granicą. Doliczeniu podlegają zarówno przychody polskiego małoletniego – rezydenta, jak i nierezydenta podatkowego, o ile tylko przychody te podlegają opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej.
Gdzie w PIT wpisać dochody małoletnich dzieci?
Rodzice zobowiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka. Zarząd ten nie obejmuje zarobku dziecka, ani przedmiotów oddanych dzieciom do swobodnego użytku.
Jeśli małoletnie dziecko uzyskuje dochody, które powinny być doliczone do dochodów rodziców w ich zeznaniu podatkowym, rodzice wykazują te dochody w zeznaniu rocznym oraz w załączniku PIT/M, przy czym rodzice składają dwa odrębne załączniki PIT/M (po jednym załączniku każdy z nich), niezależnie od wybranego sposobu rozliczenia (wspólne rozliczenie małżonków czy też odrębne). PIT/M należy wypełnić na imię i nazwisko rodzica. Bez względu na liczbę dzieci, których dochody rodzic ma obowiązek doliczyć, każde z rodziców składa po jednym załączniku PIT/M. Wpisuje się w nim: ·
-
przychód, ·
-
koszty uzyskania tego przychodu, ·
-
dochód (lub stratę), ·
-
należne zaliczki od uzyskanych przez małoletnie dziecko przychodów podlegających łącznemu opodatkowaniu z przychodami rodziców.
Po wypełnieniu PIT/M, rodzice przenoszą wynikający z załącznika dochód oraz sumę zaliczek do odpowiednich pozycji w formularzu PIT-36. W przypadku, gdy małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu, wówczas dochody małoletniego dziecka należy doliczyć po połowie każdemu z małżonków (art. 7 ust. 2 ustawy o PIT). Każdy z nich zobowiązany jest wówczas do złożenia (niezależnie od siebie) właściwego załącznika PIT/M. Nie dotyczy to separacji lub rozwodu – w takim przypadku dochody dolicza się do dochodów osoby, która wychowuje dziecko. Rodzice wypełniają:
-
część B.1. – jeżeli prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci (dziecka) przysługuje tylko jednemu z rodziców,
-
część B.2. – jeżeli prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci (dziecka) przysługuje obojgu rodzicom.
W sytuacji, gdy dziecko osiągnęło dochody z tytułu zbycia otrzymanych w spadku akcji, rodzice wypełniają formularz PIT-38 na siebie. W takim przypadku nie składa się już załącznika PIT/M. Podobnie, gdy dziecko uzyskało dochody z najmu lub dzierżawy opodatkowanej ryczałtem – rodzice wypełniają na siebie deklarację PIT, bez dołączania załącznika PIT/M.
Więcej o tym jak rozliczyć PIT M za 2023 r. krok po kroku znajdziesz tutaj: PIT/M.
Formularz dochodów dla dziecka
Dochody dzieci podlegające doliczeniu do dochodów rodziców (opiekunów prawnych) należy wykazać w rozliczeniu PIT-36 rodzica oraz w załączniku PIT/M. W przypadku łącznego opodatkowania małżonków dochody dzieci dolicza się do sumy dochodów rodziców. Jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu, dochody małoletnich dzieci dolicza się po połowie do dochodu każdego z nich.
Dochody dzieci, które nie podlegają doliczeniu do dochodów rodziców, należy wykazać w rozliczeniu PIT-37 złożonym w imieniu dziecka (podpisanym przez rodzica).
