Wypłata gwarantowana z ZUS - komu przysługuje?
Wypłata gwarantowana to jednorazowe świadczenie pieniężne wypłacane przez ZUS osobie uposażonej, jeżeli śmierć emeryta nastąpiła w okresie 3 lat od momentu pobierania przez niego emerytury. Jak uzyskać wypłatę gwarantowaną z ZUS?
Spis treści:
- Wypłata gwarantowana po emerycie – co to jest?
- Jakie warunki należy spełnić, by otrzymać wypłatę gwarantowaną?
- Kto ma prawo do wypłaty gwarantowanej?
- Kogo można uposażyć?
- Ile wynosi wypłata gwarantowana?
- Podsumowanie – Najważniejsze informacje o wypłacie gwarantowanej z ZUS
- FAQ – Najczęściej zadawane pytania
Osoby, które pobierają emeryturę z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego, mają możliwość wskazać osobę uposażoną, która w razie jego śmierci będzie miała prawo do otrzymania wypłaty gwarantowanej. Warto wiedzieć, że uposażyć można członków rodziny, ale także osoby niespokrewnione.
Mowa tu o emeryturach wypłacanych według nowych zasad, zwanych emeryturami z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego, a więc dla osób urodzonych od 1 stycznia 1949 roku, które mają prawo przekazywać część składki na ubezpieczenie emerytalne do OFE.
Wypłata gwarantowana po emerycie - co to jest?
Wypłata gwarantowana to część środków zgromadzonych na subkoncie ZUS zmarłego emeryta, którą można odziedziczyć w określonych sytuacjach. Jest to jednorazowe świadczenie pieniężne wypłacane uposażonym, jeśli śmierć emeryta nastąpiła w ciągu trzech lat od rozpoczęcia pobierania emerytury.
Zgodnie z przepisami emerytalnymi ustalony jest okres gwarancyjny dla dziedziczenia środków z subkonta ZUS. Okres ten wynosi trzy lata. W związku z tym, jeśli od przyznania pierwszej emerytury do dnia śmierci emeryta nie upłynęło więcej czasu niż trzy lata, część środków z subkonta ZUS może trafić do wskazanych osób lub spadkobierców. Pieniądze gromadzone na subkoncie w ZUS przekazywane są współmałżonkowi lub innej osobie uposażonej. Jednak aby doszło do wypłaty, należy spełnić określone warunki.
Jakie warunki należy spełnić, by otrzymać wypłatę gwarantowaną?
Aby osoby uprawnione mogły otrzymać powyższe świadczenie po śmierci emeryta – musiał on wcześniej spełnić łącznie następujące warunki:
-
nabyć prawo do emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn albo do dnia poprzedzającego osiągnięcie tego wieku mieć ustalone prawo do okresowej emerytury kapitałowej;
-
posiadać subkonto w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (zgodnie z art. 40 a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
Subkonto w ZUS - klucz do wypłaty gwarantowanej
Posiadanie subkonta w ZUS jest jednym z istotniejszych warunków do przekazania środków w ramach wypłaty gwarantowanej. Osoby urodzone od 1 stycznia 1949 r. mają prawo przekazywać część składki na ubezpieczenie emerytalne w ramach tzw. drugiego filaru emerytalnego. Subkonto ZUS to oddzielna część konta ubezpieczonego prowadzonego w ZUS. Subkonto prowadzone jest dla osób, które są członkami otwartych funduszy emerytalnych (OFE), oraz dla wszystkich urodzonych od 1 stycznia 1969 r. bez względu na to, czy są lub nie są członkami OFE.
Wypłata gwarantowana jest dziedziczeniem środków zgromadzonych na subkoncie przez osobę lub osoby wskazane przez właściciela subkonta. Wysokość emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych to wynik podzielenia podstawy jej obliczenia przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku, który senior osiągnął w dniu, w którym złożył wniosek, według obowiązującej w tym dniu tablicy trwania życia. Emerytura w przeliczonej wysokości będzie mu przysługiwać od miesiąca, w którym został złożony wniosek.
Na podstawę obliczenia emerytury składają się:
-
indywidualne składki na ubezpieczenie emerytalne, które zostały zapisane na indywidualnym koncie w ZUS, z uwzględnieniem ich waloryzacji,
-
zwaloryzowany kapitał początkowy,
-
środki zapisane na subkoncie w ZUS, z uwzględnieniem ich waloryzacji.
Kto ma prawo do wypłaty gwarantowanej?
Prawo do wypłaty gwarantowanej ma osoba uposażona, którą wskazał emeryt za życia. Może to być członek rodziny, ale także inna, niespokrewniona osoba. Jeśli jednak ubezpieczony nie wskazał żadnej osoby, to w takim wypadku uposażonym staje się współmałżonek, o ile w chwili śmierci emeryta pozostawał z nim we wspólności majątkowej. Jeśli emeryt nie wskazał uposażonego i nie był w związku małżeńskim lub nie pozostawał we wspólności majątkowej, to w przypadku śmierci wypłata gwarantowana wchodzi w skład spadku. Jeżeli emeryt wskazał kilka osób uposażonych, a nie oznaczył ich udziału w wypłacie gwarantowanej, wówczas udziały tych osób są równe.
Ważne! Warto wiedzieć, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ma obowiązku informowania uposażonych o możliwości uzyskania wypłaty gwarantowanej, dlatego dobrze jest pamiętać o tym, że środki zgromadzone na subkoncie zmarłego emeryta można wypłacić. Świadczenie przekazywane jest na wniosek osoby uprawnionej, należy w tym celu wypełnić formularz ZUS EWG-P. Składając wniosek o wypłatę z OFE, to fundusz emerytalny informuje ZUS o konieczności dokonania wypłaty również środków z subkonta w ZUS.
Kogo można uposażyć?
Do wypłaty gwarantowanej można uposażyć dowolne osoby, a wskazanie dotyczy osób bliskich, jak i niespokrewnionych. Nie ma konieczności, aby były to osoby spokrewnione z emerytem, będącym właścicielem subkonta. Należy jednak pamiętać, aby wraz ze wskazaniem uposażonej osoby, która po śmierci otrzyma pieniądze zgromadzone na subkoncie emeryta, złożyć oświadczenie współmałżonka ze zgodą na uposażenie konkretnej osoby czy osób.
Co ważne, jeśli emeryt pozostaje ze współmałżonkiem we wspólności majątkowej, to staje się on automatycznie osobą uposażoną do wypłaty gwarantowanej i nie ma konieczności składania wniosku ze wskazaniem współmałżonka jako osoby uposażonej. Zatem wniosek składamy ze wskazaniem kogoś innego niż współmałżonek.
Istnieje możliwość uposażenia kilku osób do wypłaty gwarantowanej. Należy wówczas określić procentowy udział w wypłacie gwarantowanej dla każdej z nich. Jeśli udział procentowy nie zostanie określony, ZUS przyjmie, że udziały tych osób są równe.
Ile wynosi wypłata gwarantowana?
Wypłata gwarantowana to różnica między kwotą środków stanowiących podstawę obliczenia docelowej emerytury, zapisanych na subkoncie w ZUS, a iloczynem liczby pełnych miesięcy jakie upłynęły od początku miesiąca, w którym po raz pierwszy wypłacił świadczenie emerytalne, do końca miesiąca w którym nastąpił zgon oraz trzydziestej siódmej części kwoty zapisanej na tym koncie.
Prawo do wypłaty gwarantowanej przysługuje osobie lub osobom uposażonym, gdy śmierć emeryta nastąpiła w ciągu trzech lat od miesiąca, w którym po raz pierwszy wypłacono emeryturę.
Jak obliczyć wyplatę gwarantowaną ZUS?
Wysokość wypłaty gwarantowanej oblicza się na podstawie poniższego wzoru:
Wypłata gwarantowana = stan subkonta – (liczba miesięcy pobieranej emerytury * stan subkonta / 37).
Według powyższego wzoru można stwierdzić, że kwota wypłaty gwarantowanej zmniejsza się za każdy miesiąc pobierania emerytury przed śmiercią. Innymi słowy, od wartości subkonta z dnia ustalania emerytury docelowej odejmuje się 1/37 tej kwoty za każdy z możliwych 36 miesięcy pobierania emerytury. Reszta to wypłata gwarantowana. ZUS realizując wypłatę gwarantowaną dokonuje potrącenia podatku dochodowego od osób fizycznych i w konsekwencji to ZUS rozliczy i odprowadzi potrącony podatek.
Od autora:
"Pamiętaj, że w tak ważnych kwestiach, jak wypłata gwarantowana z ZUS, warto zadbać o formalności jeszcze za życia. To jedyny sposób, aby mieć pewność, że po naszej śmierci wybrane osoby będą mogły skorzystać ze świadczenia. Świadomość istnienia tego prawa jest ważna, ponieważ, jak widać, nie zawsze można liczyć na to, że ZUS sam zawiadomi uposażonych".
Anna Ciecierska, redaktor merytoryczny Podatnik.info
Podsumowanie - Najważniejsze informacje o wypłacie gwarantowanej z ZUS
- Wypłata gwarantowana to jednorazowe świadczenie pieniężne z ZUS, wypłacane osobom uposażonym po śmierci emeryta.
- Świadczenie przysługuje uposażonym wskazanym przez emeryta, a w przypadku ich braku - współmałżonkowi lub spadkobiercom.
- Śmierć emeryta musiała nastąpić w ciągu 3 lat od miesiąca pierwszej wypłaty emerytury. Emeryt musiał posiadać subkonto w ZUS.
- Należy złożyć wniosek (formularz ZUS EWG-P) oraz przedstawić dowód zgonu emeryta i dokumenty potwierdzające uprawnienia.
- Kwota świadczenia jest obliczana na podstawie stanu subkonta emeryta pomniejszonego o 1/37 tej kwoty za każdy miesiąc, w którym emeryt pobierał świadczenie.
- ZUS nie ma obowiązku informowania uposażonych o możliwości uzyskania wypłaty. Dlatego tak ważne jest, aby formalnie rozpocząć procedurę wypłaty, składając wniosek.
FAQ - Najczęściej zadawane pytania
1. Co to jest wypłata gwarantowana?
To jednorazowe świadczenie pieniężne, które ZUS wypłaca osobie uposażonej, gdy śmierć emeryta nastąpiła w ciągu 3 lat od momentu pobierania emerytury.
2. Kto może otrzymać wypłatę gwarantowaną?
Osoby, które zostały formalnie wskazane przez emeryta jako uposażone. W przypadku braku takiego wskazania, świadczenie może przysługiwać współmałżonkowi, a następnie spadkobiercom.
3. Jakie dokumenty są potrzebne, żeby otrzymać wypłatę?
Konieczne jest złożenie dokumentów potwierdzających uprawnienia do otrzymania świadczenia, w tym przedstawienie dowodu zgonu emeryta oraz wypełnienie wniosku ZUS EWG-P.
4. Czy dzieci zmarłego emeryta mają prawo do wypłaty gwarantowanej?
Tak, o ile zostały wskazane jako uposażone. Prawo do świadczenia mogą mieć także dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione, jeśli spełniają warunki określone w ustawie.
5. Jakie są warunki otrzymania wypłaty gwarantowanej?
Emeryt musiał mieć prawo do emerytury z tytułu wieku lub pobierał okresowej emerytury kapitałowej oraz posiadać subkonto w ZUS. Śmierć musiała nastąpić w ciągu 36 miesięcy od pierwszego świadczenia emerytalnego, które emeryt pobierał.
6. Czy ZUS informuje uprawnionych o możliwości otrzymania wypłaty?
Zgodnie z przepisami ZUS nie ma takiego obowiązku. Uprawnieni muszą sami pamiętać i formalnie rozpocząć procedurę wypłaty, składając odpowiedni wniosek.
7. Jak obliczana jest wysokość wypłaty gwarantowanej?
Wysokość wypłaty gwarantowanej jest obliczana na podstawie stanu subkonta emeryta pomniejszonego o 1/37 tej kwoty za każdy miesiąc, w którym emeryt pobierał świadczenie. Jest to iloczyn liczby miesięcy pobieranej emerytury i stanu subkonta podzielonego przez 37.
8. Co dzieje się, gdy emeryt nie wskazał uposażonego?
Wówczas uprawnionym do wypłaty jest współmałżonek, o ile istniała wspólność majątkowa. W przeciwnym razie wypłata gwarantowana z ZUS wchodzi w skład spadku.
