Ulga na dziecko

2022-02-24

Narodziny dziecka to nie tylko błogosławione wydarzenie — to początek zupełnie nowego zestawu ulg podatkowych dla Twojej rodziny. Dowiedz się, jak najnowszy członek Twojej rodziny może pomóc obniżyć Twoje rachunki podatkowe w zeznaniu rocznym i jak oszczędzać na przyszłość Twojego dziecka w najbardziej efektywny podatkowo sposób.

Ubieganie się o ulgę podatkową na dziecko pozostające na utrzymaniu na podstawie zeznania podatkowego może mieć duży wpływ na wysokość podatków lub wysokość otrzymywanego zwrotu.

Ulga przysługuje z tytułu wychowywania dziecina każde kwalifikujące się dziecko pozostające na utrzymaniu. Te ulgi na dziecko, w różnych formach, mogą obejmować rodziców, samotnego rodzica lub pełnienie funkcji rodziny zastępczej.

Nowy plan zasiłków na dziecko

Polski rząd przedstawił plany nowego systemu zasiłków na dzieci i ulgi prorodzinnej z nadzieją, że polityka ta będzie zachętą do posiadania większej liczby dzieci, które tworzą przyszłość naszego narodu.

Ulgi na dziecko mają różnorodną formę, a przepisy polityki prorodzinnej sprawiają, że podlegają one stałej modyfikacji.

Kapitał opieki rodzinnej

W ramach zatwierdzonego przez rząd programu „Kapitał opieki rodzinnej”, państwo od 1 stycznia 2022 r. wypłaca rodzinom 12 000 zł na pierwsze i każde kolejne dziecko w wieku od 12 do 35 miesięcy. Zasiłek będzie dostępny dla wszystkich rodzin, niezależnie od dochodów.

Rodzice dziecka mogą decydować, czy całość jest wypłacana w miesięcznych ratach po 1000 zł w ciągu roku, czy 500 zł w ciągu dwóch lat. Osoby, które mają już dziecko w kwalifikującym się przedziale wiekowym w momencie wprowadzenia programu, mogą otrzymywać świadczenia do ukończenia przez dziecko 35 miesięcy.

Wsparcie państwa dla rodzin

„Nowoczesne państwo, państwo opiekuńcze, państwo oparte na dbałości o godność człowieka, musi przede wszystkim dbać o rodziny” – powiedział premier Mateusz Morawiecki, cytowany przez PAP.

Premier zarzucił przeciwnikom rządzącej partii Prawo i Sprawiedliwość, że „bardzo często uważa rodziny, zwłaszcza wielodzietne, za coś niezwykłego… nawet patologicznego”. Ale „są to rodziny, które wnoszą największy wkład w nasze społeczeństwo, tworząc przyszłość naszego narodu” – zadeklarował.

Ile dzieci będzie mogło skorzystać z zasiłku?

Rząd szacuje, że 410 tys. dzieci będzie mogło skorzystać z zasiłku. Kolejne 110 000 dzieci do trzeciego roku życia, które nie są objęte tym programem, będzie mogło otrzymać wsparcie na uczęszczanie do żłobków lub innych form opieki nad dziećmi.

Kapitał Opieki Rodzinnej to zachęta do posiadania większej liczby potomków i stworzenia lepszych warunków do ich wychowania – mówi minister ds. rodziny Marlena Maląg. Zaznaczyła, że Polska stoi przed poważnymi wyzwaniami związanymi z niekorzystnymi trendami demograficznymi, którym rząd musi przeciwdziałać polityką natalistyczną.

Polityka prorodzinna - ulgi na dziecko

Od czasu objęcia władzy w 2015 r. narodowo-konserwatywna partia PiS wdrożyła szereg polityk „prorodzinnych”, w szczególności sztandarowy zasiłek rodzinny 500 Plus (który będzie kontynuowany wraz z nowym programem). Takie programy, choć popularne, jak dotąd zawiodły w celu zwiększenia niskiego wskaźnika urodzeń w Polsce.

Polityka Kapitału Opieki Rodzinnej jest częścią rządowego pakietu gospodarczego „Polski Ład”, który ma sprzyjać wychodzeniu z pandemii i skutków kryzysu gospodarczego, ale jest też postrzegany przez PiS jako polityczny gambit przed kolejnymi wyborami.

Wybory parlamentarne w 2023 r. odbędą się jesienią. Aktualny sondaż wyborczy z CBOS wskazuje na spadek notowań PIS. Gdyby wybory parlamentarne odbywały się w grudniu, partia PIS wraz z jej koalicją otrzymałaby 31%, KO 21%, Polska 2050 11%, a Konfederacja 6%.

Jedynie te 4 partie według sondażu znalazłyby się w Parlamencie. W związku z tym ówczesny rząd wymagałby wsparcia ze strony partii lub indywidualnych posłów spoza swojego klubu, aby uchwalić nowy program świadczeń na kolejną kadencję.

Najnowsza nowelizacja Polski Ład wprowadza kolejne świadczenia w systemie podatkowym i ulgi na dziecko dla rodzin wielodzietnych (z czworgiem lub więcej dzieci).

Nowe świadczenia rodzinne będą zwolnione z podatku PIT. Projekt ustawy nie przewiduje, aby planowane ulgi i świadczenia mogły wpłynąć na dodatkowe ulgi i świadczenia rodzinne obowiązujące obecnie rodziców.

Ulgi podatkowe na dzieci

Jednym z powszechniejszych odliczeń podatkowych jest ulga na dziecko. W ramach ulgi prorodzinnej, podatnik może odliczyć od należnego podatku pomniejszonego o wysokość składek zdrowotnych określonych w ustawie o zeznaniu rocznym PIT, w wysokości równej za każdy miesiąc wychowywania dziecka:

• 92,67 zł (rocznie 1 112,04 zł) na pierwsze dziecko, jeżeli dochód uzyskiwany przez rodziców (pozostający w związku małżeńskim lub samotny rodzic, spełniający szczególne wymagania) nie przekracza w roku podatkowym kwoty 112 000 zł. Dla drugiego rodzica próg dochód 56 000 zł;
• 92,67 zł (rocznie 1 112,04 zł) na drugie dziecko;
• 166,67 zł (rocznie 2 000,04 zł) na trzecie dziecko;
• 225,00 zł (rocznie 2 700,00 zł) na czwarte i każde kolejne dziecko.

Odliczenia ulgi prorodzinnej dają więc realne oszczędności. Ulga prorodzinna może być wykorzystana nie tylko przez rodziców dziecka, ale także opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim.

Od 1 stycznia 2015 r. podatnicy, których należny podatek jest niższy niż kwota ulgi na dzieci, mogą ubiegać się o zwrot gotówki do wysokości ulgi, która nie została wykorzystana. Zwrot gotówki nie może jednak przekroczyć (z pewnymi wyjątkami) kwoty podlegających odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne opłacanych przez podatnika.

Brak zobowiązań z tytułu podatku PIT dla dużych rodzin

Duże rodziny zapłacą PIT dopiero po przekroczeniu 231 056 zł rocznego dochodu. Ulga na dzieci będzie dotyczyć nie tylko pracowników etatowych, którzy płacą podatki według skali podatkowej, ale także przedsiębiorców, którzy rozliczają podatek według stawki ryczałtowej – 19 proc.

Przepisy wprowadziły do ustawy o zeznaniu podatkowym PIT nowe zwolnienie podatkowe do kwoty 85 528 zł, która została podwojona przez oboje rodziców i wynosi 171 056 zł. Ta ulga na dzieci dodatkowo kumuluje się z podwyższoną kwotą wolną od podatku o 30 000 zł na jednego rodzica.

Oznacza to, że rodzina wielodzietna opłaca podatek w deklaracji PIT dopiero po przekroczeniu kwoty 231 056 zł łącznego rocznego dochodu.

Ulga dla dużych rodzin przysługuje osobie, która w roku podatkowym w stosunku do co najmniej czworga dzieci, wykonuje władzę rodzicielską, pełni funkcję opiekuna prawnego jeżeli dziecko z nią zamieszkiwało, lub sprawuje funkcję rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu.

Brak ulgi na dziecko samotnych rodziców. W zamian preferencyjne rozliczenie dochodów

Ulga dla samotnych rodziców, polegająca na odliczeniu od podatku kwoty 1500 zł, obowiązywała została wprowadzona 1 stycznia w ramach planu odbudowy polskiej gospodarki. 1 lipca 2022 r. nowelizacja Polskiego Ładu zlikwidowała ulgę dla samotnych rodziców.

Wobec efektów zlikwidowania tej ulgi, rząd postanowił zrekompensować potencjalną stratę podatkową dla rodziców. Korekta Polskiego Ładu przywróciła preferencyjne rozliczenie dochodów dla rodziców samotnie wychowujących dziecko. Wpływa ono bezpośrednio na wysokość obliczenia zwrotu przy podatku dochodowym.

"Preferencja polega na obliczeniu podatku w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy dochodów samotnie wychowującej dzieci".

Oznacza to, że kwota wolna od podatku wynosząca 30 000 zł będzie realizowana dwukrotnie (2 × 30 000 zł = 60 000 zł).

Dodatkowa pomoc dla rodzin dzieci w wieku od 12 do 35 miesięcy

Kapitał Opieki nad Rodziną „Rodzinny Kapitał Opiekuńczy”, będący częścią Polskiego Ładu, ma wspierać rodziny z małymi dziećmi. Zasiłek rodzinny w ramach programu będzie wypłacany miesięcznie (bez kryterium dochodowego) - 500 zł przez dwa lata lub 1000 zł przez rok. W założeniu, ta ulga przysługuje każdemu dziecku w określonym wieku.

400 zł plus dla dziecka w żłobku

Wsparcie dla dzieci nieobjętych kapitałem opiekuńczym polega na wprowadzeniu dopłaty do pobytu dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub z opiekunem dziennym w wysokości do 400 zł miesięcznie, z przeznaczeniem na pokrycie opłaty za pobyt dziecka w zakładzie opiekuńczym.

Kwota świadczenia nie może być jednak większa niż wysokość opłaty, jaką ponosisz za pobyt dziecka w żłobku.

Osoba samotnie wychowująca dziecko, a rozliczanie podatku wspólnie z dzieckiem

Polski rząd wyklucza możliwość płacenia podatków wspólnie z dzieckiem, czyli dzielenia dochodu przez 2. Byłoby to bardzo niekorzystne dla matek o wysokich dochodach, które znajdują się w drugiej grupie podatkowej. Po wejściu w życie Polskiego Ładu wspólne płacenie podatków z dzieckiem nie będzie już możliwe.

Zasiłek 500+ wolny od podatku

Jeśli pracujesz w Polsce, a Twoje dzieci tu mieszkają, możesz mieć prawo do miesięcznego świadczenia z rządowego programu Rodzina 500+.

Rządowy program Rodzina 500+ , często nazywany po prostu 500 PLUS, powstał w 2016 roku i od tego czasu wspiera budżety wielu rodzin w Polsce. Świadczenie w wysokości 500 zł (wolne od podatku) wypłacane jest miesięcznie na każde dziecko poniżej 18 roku życia, niezależnie od dochodów rodziny. Cudzoziemcy pracujący w Polsce mogą również przystąpić do tego programu pod pewnymi warunkami.

Prawo do świadczenia Rodzina 500 plus jest ustalane na roczny okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca do 31 maja następnego roku kalendarzowego.  

Nabór wniosków o świadczenie wychowawcze zaczyna się od 1 lutego 2023 r. Aby zachować ciągłość uzyskiwania świadczenia należy złożyć wniosek do 2 maja (z uwagi na fakt, że 30 kwietnia wypada w niedzielę). W przypadku złożenia wniosków kolejnych miesiącach, ustalenie prawa oraz wypłata środków nastąpi w maksymalnym  terminie do 3 miesięcy.

Warto zaznaczyć, że od 1 stycznia 2022 r. zmieniała się procedura składania wniosków. Wnioski do ZUS o 500+ można złożyć tylko drogą elektroniczną, a wypłata przyznanego świadczenia odbywa się wyłącznie w formie bezgotówkowejna wskazany we wniosku rachunek bankowy.

Obecnie wniosek możesz złożyć za pośrednictwem:

• platformy PUE ZUS,
• portalu informacyjno-usługowego Emp@tia,
• bankowości elektronicznej.

Zasiłek dla wszystkich dzieci

Od 1 lipca 2019 r. zasiłek Rodzina 500+ przysługuje wszystkim polskim dzieciom (poniżej 18 roku życia)niezależnie od dochodów rodziców. Wniosek możesz złożyć osobiście w swoim urzędzie gminy, online na stronie internetowej Profilu Zaufanego, za pośrednictwem PUE ZUS lub swojego systemu bankowości internetowej, jeśli Twój bank znajduje się na tej liście.

Możesz też zrobić to osobiście lub wysłać dokumenty pocztą (jeśli to zrobisz, zawsze wysyłaj je listem poleconym). Jednostka organizacyjna przyjmująca wnioski zależy od miasta lub wsi, w której mieszkasz, ale najczęściej są to urzędy miasta, urzedy gminy, lub Ośrodki Pomocy Społecznej. Na przykład w Warszawie są to urzędy gmin takie jak Warszawa-Wilanów, Warszawa-Mokotów, itd.

Kto skorzysta z ulgi prorodzinnej w 2023 roku?

Wnioski do ZUS można złożyć tylko drogą elektroniczną przez Internet, a wypłata przyznanego świadczenia odbywa się wyłącznie w formie bezgotówkowej, na wskazany we wniosku rachunek bankowy.

Należy pamiętać, że zasiłek przysługuje wszystkim rodzinom, niezależnie od stanu cywilnego rodziców.

Pamiętaj o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka

Jeśli chcesz skorzystać z ulgi prorodzinnej, należy ustalić opiekuna prawnego dziecka. Do tego potrzebny będzie odpis aktu urodzenia dziecka lub zaświadczenie sądu rodzinnego, czy też zaświadczenie o ustaleniu rodziny zastępczej i opiekunów prawnych dziecka.

Jakie inne dokumenty należy przygotować? Odpis aktu urodzenia dziecka

Wszystkie dokumenty powinny być oryginałami. Muszą zostać przetłumaczone pod przysięgą, jeśli nie są sporządzone w języku polskim. Warto mieć kopie zapasowe i zabrać ze sobą drukowane kopie wszystkich potrzebnych dokumentów:

• Formularz zgłoszeniowy.
• Dokument rodzica — dowód osobisty lub paszport.
• Jeśli jesteś cudzoziemcem — potwierdzenia legalnego pobytu w Polsce takie jak Karta Pobytu (cudzoziemcy spoza UE/EOG/Szwajcarii) czy Rejestracja pobytu (obywatele UE/EOG/Szwajcaria).
• Rejestracja pobytu czasowego w mieszkaniu, w którym mieszkasz — dla cudzoziemców.
• Paszport każdego dziecka — dla cudzoziemców.
• Akt urodzenia każdego dziecka.

Spodziewam się dziecka – kiedy złożyć wniosek?

W przypadku ulgi na dzieci, możesz złożyć wniosek, gdy dziecko się urodzi i ma już akt urodzenia. Jeśli zakwalifikujesz się i złożysz wniosek w ciągu 3 miesięcy od narodzin dziecka, otrzymasz 500+ z rekompensatą za okres od narodzin dziecka do pierwszej wypłaty. Jeśli złożysz wniosek po 3 miesiącach, otrzymasz tylko bieżące świadczenie.

Rodziny uprawnione do zasiłku na dziecko mogą również ubiegać się o następujące zasiłki:

• zasiłek dla samotnych rodziców – 193 zł na dziecko miesięcznie, nie więcej jednak niż 386 zł, jeśli samotny rodzic wychowuje więcej niż jedno dziecko, a więc ten dodatek nie przysługuje na trzecie dziecko i kolejne;
• zasiłek w wysokości 400 zł na rodzica opiekującego się dzieckiem w okresie urlopu wychowawczego;
• dodatek dla rodziców dziecka niepełnosprawnego – 240 zł na dziecko, a w przypadku rodzin wielodzietnych – 80 zł na drugie dziecko, trzecie i kolejne;
• świadczenie pielęgnacyjne dla ojca lub matki z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej – od 2023 r. wynosi 3600 zł, czyli o 480 zł więcej niż w 2022 r.

Polski zasiłek rodzinny nie jest wyjątkowy w Europie. Stanowi jednk jakościowe odejście od krajowego systemu opieki społecznej po upadku komunizmu, kiedy kraj szybko przeszedł na gospodarkę rynkową, likwidując usługi publiczne, które pomagały rodzinom, takie jak żłobki i niedrogie kafeterie.

Od początku lat 90. kraje Europy Wschodniej i Środkowej pozostają w tyle za krajami Europy Zachodniej pod względem wydatków na dzieci i rodziny jako udziału w PKB, ale program Rodzina 500+ stawia Polskę na równi z Niemcami i Norwegią.