Płaca minimalna 2024

2023-10-25

Co roku rząd w Dzienniku Ustaw podaje aktualną wysokość płacy minimalnej. Stanowi ona swoistą ochronę przed nadmiernym wyzyskiem pracowników przez pracodawców. Na jakie podwyżki osoby zarabiające minimalną krajową mogą liczyć w 2024 roku?

Płaca minimalna 2024

14 września Rada Ministrów przyjęła rozporządzenie w sprawie minimalnego wynagrodzenia za pracę na rok 2024. Wraz z początkiem nowego roku płaca minimalna w Polsce wzrośnie, a zmiany dotkną również pracodawców. Rekordowa inflacja spowodowała, że w przyszłym roku (podobnie jak w 2023 r.) czekają nas nie jedna, a dwie podwyżki płacy minimalnej. Jedna będzie obowiązywała od 1 stycznia, kolejna podwyżka będzie miała miejsce z początkiem lipca. Dwa terminy zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia wynikają z tego, że przyjęty do opracowania projektu ustawy budżetowej, prognozowany na przyszły rok średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych, wyniesie co najmniej 105%.

Czym jest płaca minimalna? To ustalone najniższe wynagrodzenie, jakie pracodawca musi wypłacić pracownikowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze godzin, na umowę o pracę. Jeżeli pracownik zatrudniony jest w niepełnym wymiarze godzin, wysokość minimalnego wynagrodzenia ustala się w kwocie proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy. Płaca minimalna powinna gwarantować każdemu pracownikowi godne zarobki, zapewniające odpowiednią jakość życia.

Jaka będzie płaca minimalna w 2024 r?

Warto przypomnieć, ile wynosi płaca minimalna w 2023 roku. Od 1 stycznia pracownicy mieli zagwarantowane, że nie zarobią mniej niż 3 490 zł brutto, czyli 480 zł więcej niż w poprzednim roku. W obliczu szalejącej inflacji ta podwyżka okazała się jednak niewystarczająca w stosunku do wzrostu cen w Polsce. Od 1 lipca 2023 roku obowiązywała nowa stawka wynosząca 3 600 zł brutto. Był to wzrost o 590 zł i 19.6% w stosunku do minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w 2022 roku.

Jeśli chodzi o 2024 r. to zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem od 1 stycznia płaca minimalna brutto ma wzrosnąć o 642 zł – z obecnych 3 600 zł na 4 242 zł brutto oraz 4300 zł brutto od 1 lipca 2024 r.

Biorąc pod uwagę wyżej wymienione kwoty, przeciętna wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2024 r. wyniesie 4271 zł.

Jaka minimalna płaca w 2024 roku? Różnica między kwotą netto a brutto

Aby obliczyć wartość netto kwoty 4242 zł brutto, należy wziąć pod uwagę konieczność odliczenia zaliczki na podatek dochodowy, koszty uzyskania dochodu, składkę na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne oraz wysokość składki zdrowotnej. Szczegółowe wyliczenia przy umowie o pracę w pierwszym półroczu 2024 roku przedstawiają się następująco:

• ubezpieczenie emerytalne - 414,02 zł

• ubezpieczenie rentowe - 63,63 zł

• ubezpieczenie chorobowe - 103,93 zł

• ubezpieczenie zdrowotne - 329,44 zł

• zaliczka na PIT - 109,00 zł.

Po odliczeniu, na rękę pracownik dostanie 3 222 zł.

Od 1 lipca 2024 roku od kwoty wynoszącej 4 300 zł, kwota netto wyniesie 3 381,53 zł.

Co składa się na płacę minimalną?

Warto wiedzieć, że na minimalne wynagrodzenie za pracę może składać się zarówno pensja zasadnicza, jak i wszelkie dodatki, które pracodawca przewiduje (np. premia, dodatek za szczególne warunki pracy). Wynagrodzenie zasadnicze to główny i obowiązkowy składnik pensji, stałe wynagrodzenie pracownika, zwykle określone według stawki miesięcznej. Nie uwzględnione są w nim dodatki, premie i nagrody. Wysokość całkowitego wynagrodzenia pracownika (wynagrodzenie zasadnicze + dodatki, premie itd.), który świadczy pracę w pełnym wymiarze godzin, nie może być niższa od minimalnego krajowego wynagrodzenia za pracę.

Są jednak świadczenia, które nie wliczają się do płacy minimalnej. Będą to:

• nagrody jubileuszowe,

• odprawy (emerytalna lub rentowa),

• wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych,

• dodatek do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej,

• dodatek za staż pracy.

Kto ustala minimalne wynagrodzenie za pracę?

Płacę minimalną gwarantuje ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. 2002 Nr 200 poz. 1679). Propozycję stawki płacy minimalnej składa Radzie Ministrów - Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Po jej zaakceptowaniu, konsultuje ją Rada Dialogu Społecznego (zasiadają w niej przedstawiciele rządu, związków zawodowych i organizacji pracodawców). Instytucja ta przedstawia swoją propozycję (do 15 lipca) Radzie Ministrów. Jeśli tego nie uczyni, rząd sam ustala wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę (do 15 września) w drodze rozporządzenia.

Propozycja wysokości płacy minimalnej ustalana jest w oparciu o prognozowaną na kolejny rok wysokość wzrostu cen (inflacja). Jeśli przewidywana inflacja przekracza 5% - ustala się dwa terminy podwyżek: od 1 stycznia i 1 lipca.

Ile wyniesie minimalna stawka godzinowa na umowie zlecenia?

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów wraz z wzrostem minimalnego wynagrodzenia za pracę, wzrośnie też stawka godzinowa. Minimalna stawka godzinowa obowiązuje zatrudnionych na podstawie określonych umów cywilnoprawnych. Za sprawą rządowego rozporządzenia w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 roku, jej wartość również wzrośnie w dwóch etapach i wyniesie:

• 27,70 zł brutto – od 1 stycznia 2024 r.

• 28,10 zł brutto – od 1 lipca 2024 r.

Płaca minimalna a koszty pracodawców

Dla przedsiębiorców wzrost minimalnego wynagrodzenia również nie jest bez znaczenia. Pracodawca zatrudniający pracownika na pensji minimalnej, w związku z jego wzrostem od stycznia 2024 roku do kwoty 4242 zł brutto, poniesie koszt rzędu 5 110,76 zł. Jeszcze więcej zapłaci od lipca 2024 roku - będzie to kwota 5 180,64. Wliczając składki ZUS w 2024r. będzie to zwyżka o 773,32 zł zł (od lipca ponad 800 zł). Wysokość płacy minimalnej wpływa także na wysokość składek na ubezpieczenia społeczne odprowadzanych przez początkujących przedsiębiorców (stawki preferencyjne obowiązujące w ciągu pierwszych 2 lat liczone są od postawy równej 30 % minimalnego wynagrodzenia). Do tych kosztów należy doliczyć składkę zdrowotną, która wyliczana jest w zależności od przyjętej formy opodatkowania.

Z płacą minimalną powiązana jest także odprawa w przypadku zwolnień grupowych. Nie może ona przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia.

Czy można zarabiać mniej niż minimalne wynagrodzenie?

Zgodnie z art. 6 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia ustalonego w danym roku (pensja minimalna). W umowie podpisanej przez pracodawcę i pracownika znaleźć może się niższa kwota (jako płaca zasadnicza) i zapis o dodatkowym wynagrodzeniu, które jest premią.

Jeśli pracownik z przyczyn leżących po stronie pracodawcy nie przepracuje określonego w danym miesiącu wymiaru czasu pracy (np. przestój w zakładzie pracy), to pracodawca ma obowiązek wyrównania pensji minimalnej. Pracodawca nie może zapłacić mniej, ponieważ będzie to niezgodne z prawem. Pracownikom, których wynagrodzenie jest ustalone według stawek godzinowych, wyrównanie wynagrodzenia wypłaca się za każdą godzinę pracy.

Wynagrodzenie nie przysługuje za czas nieusprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, podobnie jest w przypadku prywatnych wyjść pracownika – wynagrodzenie ulega zmniejszeniu, dotyczy to także wynagrodzenia ustalonego w wysokości ustawowego minimum.

Sytuacja na rynku pracy

Od stycznia 2024 r. minimalne wynagrodzenie za pracę będzie stanowić 57,6% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, a od lipca 2023 r. – 58,4%. Podwyżka ta będzie miała charakter rekordowy, bo sięgnie odpowiednio ponad 20% w stosunku do roku 2023.

Polska jest krajem o jednym z najniższych wskaźników bezrobocia w Unii Europejskiej. Ze wstępnych danych Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej wynika, że we wrześniu stopa bezrobocia pozostała na poziomie 5 proc.