Składki ZUS w 2026 roku
Więcej zapłacą wszyscy – zarówno ci, którzy ledwo wiążą koniec z końcem, jak i ci, którzy właśnie rozwijają firmę. Składki ZUS w 2026 roku po raz kolejny pójdą w górę, a dla wielu przedsiębiorców będzie to rekordowe obciążenie. Choć podwyżki są efektem wzrostu prognozowanego wynagrodzenia, dla małych firm oznaczają jedno – większy koszt prowadzenia działalności, niezależnie od realnych dochodów. Ile dokładnie zapłacimy?
Rok 2026 przyniesie kolejną falę zmian w systemie ubezpieczeń społecznych. Dla milionów Polaków – zarówno przedsiębiorców, jak i osób pracujących na etacie – będzie to okres, w którym obciążenia związane z ZUS-em osiągną nowe wartości. Według najnowszych prognoz rządu przedsiębiorcy zapłacą wyższe składki ZUS w skali roku, co znacząco wpłynie na ich całkowite obciążenia finansowe. Wzrost ten obejmie zarówno składki społeczne, jak i zdrowotną, a zmiany wynikają z aktualnych założeń makroekonomicznych rządu.
Podstawy prawne i mechanizm wyliczeń
Podstawę prawną aktualnych składek ZUS stanowią przede wszystkim ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych oraz coroczne rozporządzenia Rady Ministrów określające prognozowane przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej. To właśnie od tej prognozy – ogłaszanej zwykle w listopadzie roku poprzedzającego – uzależniona jest tzw. podstawa wymiaru wszystkich składek społecznych (emerytalnej, rentowej, chorobowej, wypadkowej) oraz zdrowotnej.
Obliczenie podwyżki składek zus ustalane jest na podstawie rządowej prognozy oraz założeń makroekonomicznych na lata 2025–2029. Metodologia ich obliczania opiera się na bieżącej aktualizacji tych założeń, co oznacza, że wszelkie zmiany w prognozach bezpośrednio wpływają na ostateczną kwotę składek płaconych przez przedsiębiorców.
Prognozowana podstawa wymiaru składek na 2026 rok
W listopadzie 2025 r. rząd ogłosił, że przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej na 2026 rok prognozuje się na poziomie około 8 000 zł brutto. Rząd dokonał nowelizacji wieloletnich założeń, a najnowsze prognozy wskazują na istotny wzrost przeciętnego wynagrodzenia. Zgodnie z tymi założeniami, średnie wynagrodzenie w gospodarce narodowej na 2026 rok szacowane jest na 9 420 zł brutto, co stanowi kluczową wartość przy wyliczaniu podwyżek składek ZUS obowiązujących od stycznia 2026 roku.
Podstawa wymiaru składek na 2026 rok wynika z prognozowanej średniej krajowej, a obliczenia podstawy wymiaru opierają się na 60 proc. prognozowanej średniej krajowej, czyli 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Oznacza to, że podstawa prognozowanych składek społecznych w 2026 roku wyniesie 5652 zł.
Składki społeczne – stawki i kwoty w 2026 r.
Składki określane jako duży ZUS obejmują składkę emerytalną, rentową, chorobową, wypadkową oraz fundusz pracy. Wzrost przeciętnego wynagrodzenia oznacza wzrost składek, co bezpośrednio wpływa na wysokość składek ZUS dla przedsiębiorców. Niektóre składki nie są objęte preferencjami, co oznacza, że przedsiębiorcy nie mogą skorzystać z ulg takich jak ulga na start czy mały ZUS plus.
Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne, a jej minimalna kwota wpływa na całkowite koszty składek. Powyższe kwoty składek ZUS należy powiększyć o składkę zdrowotną, wliczając minimalną składkę zdrowotną, co istotnie zwiększa miesięczne i roczne obciążenia przedsiębiorców.
Przykład pełnego koszyka składek
Dla przedsiębiorcy, który odprowadza wszystkie składki (społeczne i FP/FGŚP), miesięczne obciążenie przy minimalnej podstawie będzie wyglądać następująco:
-
Emerytalna: 1103,27 zł
-
Rentowa: 452,16 zł
-
Chorobowa (dobrowolna): 138,47 zł
-
Wypadkowa (przy stawce 1,67%): 94,39 zł
-
Fundusz Pracy: 138,47 zł.
Łącznie: 1 926, 76 zł. Taka suma pokazuje, jak duże znaczenie dla budżetu przedsiębiorcy mają nawet niewielkie zmiany w prognozach wynagrodzeń czy wysokości stawek. Wzrost podstawy wymiaru składek automatycznie przekłada się na wyższe obciążenia, które należy uwzględnić w planowaniu finansowym firmy.
WAŻNE: podane kwoty składek ZUS na 2026 rok mają charakter prognozowany. Ostateczne wartości zostaną potwierdzone dopiero po publikacji obwieszczenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej dotyczącego kwoty rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Dokument ten zwykle ogłaszany jest w październiku lub listopadzie – dopiero wtedy będzie można dokładnie określić wysokość składek obowiązujących w 2026 roku.
Wzrost składki zdrowotnej
W 2025 roku przedsiębiorcy rozliczający się według skali podatkowej lub podatku liniowego mogli korzystać z preferencji – minimalna składka zdrowotna była liczona od 75% minimalnego wynagrodzenia. Od 2026 roku, po zakończeniu okresu korzystania z ulgi w opłacaniu składki zdrowotnej, następuje automatyczny powrót do standardowej, wyższej podstawy jej naliczania -100% płacy minimalnej.
Obecnie (w 2025 roku) minimalne wynagrodzenie wynosi 4666 zł. Rząd zapowiedział, że w 2026 roku może ono wzrosnąć do 4806 zł. Przy stawce 9% składki zdrowotnej oznacza to, że przedsiębiorcy osiągający niskie dochody, niewykraczające ponad poziom minimalnego wynagrodzenia, zapłacą wyższą składkę zdrowotną – nawet o kilkadziesiąt złotych więcej miesięcznie.
Planując koszty prowadzenia działalności gospodarczej w 2026 roku, należy więc uwzględnić zarówno wysokość minimalnej składki zdrowotnej, jak i jej wpływ na całkowite obciążenia publicznoprawne przedsiębiorcy.
W 2026 roku stawki składki zdrowotnej dla przedsiębiorców pozostają zróżnicowane w zależności od wybranej formy opodatkowania:
-
9% dochodu – dla przedsiębiorców rozliczających się na zasadach ogólnych (skala podatkowa),
-
4,9% dochodu – dla podatników korzystających z podatku liniowego (19%),
-
9% przychodu – dla przedsiębiorców na ryczałcie (bez możliwości uwzględniania kosztów, z ograniczoną możliwością odliczenia części składki od podatku).
W efekcie – przy dochodzie rzędu 10 000 zł miesięcznie przedsiębiorca zapłaci około 900 zł składki zdrowotnej (przy 9%). Uwzględnienie składki zdrowotnej w wyliczeniach znacząco wpływa na całkowite obciążenia finansowe przedsiębiorcy.
Zmiany w porównaniu z 2025 rokiem
-
Wyższa podstawa wymiaru – wzrost prognozy przeciętnego wynagrodzenia o ok. 8%. Oznacza to, że podwyżka składek ZUS, jaka nastąpi w nadchodzącym roku, wynika bezpośrednio z przewidywanego wzrostu wynagrodzeń. Zmiany te są efektem aktualnych prognoz makroekonomicznych, a gazeta podkreśla, że wpływają one bezpośrednio na wysokość zobowiązań przedsiębiorców.
-
Nieznaczna korekta stawek – w praktyce stawki procentowe pozostają stabilne, ale nawet niewielka podwyżka podstawy powoduje realny wzrost zobowiązań.
-
Utrzymanie zasad naliczania składki zdrowotnej – brak powrotu do odliczalności w pełnej wysokości, co dla wielu działalności oznacza konieczność bieżącego monitorowania rentowności.
Skutki dla przedsiębiorców i pracowników
Dla mikroprzedsiębiorców – prowadzenie działalności gospodarczej w 2026 roku będzie wiązało się z wyraźnym wzrostem obciążeń składkowych. W skali roku może to oznaczać dodatkowe koszty sięgające nawet kilku tysięcy złotych. Dla wielu firm będzie to oznaczało konieczność aktualizacji cenników – zarówno usług, jak i towarów – w celu zrównoważenia wyższych kosztów prowadzenia działalności.
Dla pracowników etatowych – skutki zmian składek będą miały charakter głównie pośredni. Wyższe obciążenia ponoszone przez pracodawcę mogą wpływać na ograniczenie możliwości podnoszenia wynagrodzeń, a w niektórych branżach także na redukcję innych świadczeń pozapłacowych.
Dla samozatrudnionych – wzrost składek wymusi większą dyscyplinę w zarządzaniu finansami. Kluczowe będzie odpowiednie planowanie przepływów pieniężnych, aby zapewnić terminowe regulowanie wyższych zobowiązań wobec ZUS, bez uszczerbku dla płynności finansowej firmy.
Możliwe ulgi i preferencje
Choć system ulg ZUS-owskich zmniejsza się, w 2026 r. wciąż dostępne będą m.in.:
-
Ulga na start – zwolnienie z opłacania składek społecznych przez pierwsze 6 miesięcy działalności (składka zdrowotna obowiązkowa).
-
Mały ZUS plus – preferencyjne składki społeczne dla przedsiębiorców o niskich przychodach (nie przekraczających 120 000 zł rocznie).
-
Dotacje i wsparcie – w zależności od branży możliwe granty czy dopłaty na początkujące firmy.
Podsumowanie
Składki ZUS w 2026 roku będą wyższe, przede wszystkim z powodu wzrostu prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, mimo że same stawki procentowe pozostają niemal niezmienione. W takiej sytuacji kluczowe znaczenie zyskuje świadome zarządzanie finansami – wybór optymalnej formy rozliczeń, korzystanie z dostępnych ulg oraz regularna analiza kosztów mogą znacząco ograniczyć negatywny wpływ podwyżek. Warto już teraz przyjrzeć się swojej strategii finansowej i odpowiednio przygotować się na nowe realia, by prowadzenie działalności pozostało stabilne i przewidywalne.
