Nowe limity temperatur w pracy - od kiedy?
28 czerwca 2025 r. weszło w życie zaktualizowane rozporządzenie MRPiPS, które ustala minimalne i maksymalne dopuszczalne temperatury w miejscu pracy. To nie tylko adekwatna reakcja na fale upałów i zimowe chłody – to konkretne obowiązki dla pracodawców, z określonymi temperaturami granicznymi, obowiązkami dokumentacyjnymi i realną ochroną zdrowia pracowników. Od kiedy nowe zasady zaczną obowiązywać w polskich firmach?
Nowe przepisy dotyczące maksymalnych temperatur w miejscu pracy to odpowiedź na rosnące zagrożenia związane z upałami. Zostały przygotowane przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej i mają na celu lepszą ochronę zdrowia pracowników – niezależnie od rodzaju wykonywanej pracy
Do tej pory przepisy określały jedynie temperatury minimalne (np. nie mniej niż 14°C lub 18°C w zależności od rodzaju pracy), natomiast nie wskazywały, jaka temperatura jest zbyt wysoka. Nowelizacja rozporządzenia BHP ma to zmienić – po raz pierwszy wprowadzając maksymalne, dopuszczalne limity temperatury.
Projekt powstawał w dialogu z ekspertami, organizacjami pracodawców i przedstawicielami pracowników. W czerwcu 2025 roku zaprezentowano jego kolejną wersję, która wywołała dużą debatę. Zgodnie z przyjętym harmonogramem, nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2027 roku. Ich głównym celem jest wprowadzenie jasnych zasad i obowiązków dla pracodawców w okresach upałów, tak by skutecznie chronić pracowników przed przegrzaniem, udarami i innymi zagrożeniami wynikającymi z ekstremalnych warunków pogodowych.
Planowane limity temperatury w pomieszczeniach pracy
Zgodnie z projektem, od 1 stycznia 2027 r. pracodawca będzie zobowiązany zapewnić, że podczas pracy temperatura nie przekroczy określonych wartości progowych. W szczególności przewidziano:
-
W pomieszczeniach zamkniętych (np. pomieszczeniach biurowych czy halach produkcyjnych): maksymalna dopuszczalna temperatura, to 35°C – powyżej tej wartości pracę należy wstrzymać (chyba że proces technologiczny nie pozwala obniżyć temperatury w pomieszczeniu pracy).
-
Na otwartej przestrzeni (prace fizyczne związane z wysiłkiem fizycznym – powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet): maksymalna temperatura to 32°C. Przekroczenie tej wartości również powinno skutkować przerwaniem prac (z zastrzeżeniem wyjątków technologicznych). W przypadku pracy w warunkach przekraczających limity, jednym z rozwiązań może być skrócenie czasu pracy pracowników.
Dodatkowo już od niższych progów pracodawca musi podjąć kroki zapobiegawcze: gdy temperatura w pomieszczeniu pracy przekroczy 28°C albo – przy ciężkiej pracy fizycznej – 25°C na zewnątrz, pracodawca powinien wdrożyć środki techniczne i organizacyjne łagodzące przegrzanie pracowników. Należy podjąć działania techniczne m.in. zapewnienie dodatkowej wentylacji lub klimatyzacji (a gdy to niemożliwe – podjęcia odpowiednich rozwiązań organizacyjnych, np. dodatkowe przerwy czy rotację zadań). Przykładowe środki to klimatyzatory, wentylatory, rolety, osłony przeciwsłoneczne czy dodatkowe przerwy i odpoczynek w chłodnym pomieszczeniu. Pracodawca powinien monitorować temperaturę oraz wdrożyć dodatkowe środki ochrony pracownika pracującego w czasie wysokich temperatur.
Uwaga! Dotychczasowe przepisy już przewidują bezpłatne napoje dla pracowników przy temperaturze przekraczającej 28°C w pomieszczeniach i powyżej 25°C na otwartej przestrzeni, a także ustawowe prawo pracownika do przerwania pracy w przypadku bezpośredniego zagrożenia zdrowia. Pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikom napoje w przypadku pracy w czasie wysokich temperatur, zgodnie z przepisami. Dodatkowo, obowiązkiem pracodawcy jest wyposażenie okien i świetlików w odpowiednie osłony lub urządzenia ograniczające nadmierne nasłonecznienie stanowisk pracy. Przepisy określają w pomieszczeniach pracy temperatury odpowiedniej, aby chronić zdrowie pracowników. Nowe limity mają na celu ujednolicenie tych przepisów i objęcie ochroną wszystkich pracowników – nie tylko tych wykonujących tzw. prace technologicznie gorące. Nowe przepisy mają na celu ograniczenie narażenia pracowników na negatywne skutki wysokich temperatur. Przekroczenie limitów nie powinno automatycznie powodować obniżenia wynagrodzenia pracownika.
Zaktualizowane przepisy
Zmiany będą wprowadzone poprzez nowelizację rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Do tego rozporządzenia dodany zostanie nowy paragraf określający dopuszczalne maksima temperatur i opisujący obowiązki pracodawców przy przekroczeniu progów. Kodeks pracy pozostaje dotychczasowy i stanowi ogólne tło prawne. Przepisy te jednak nie określały dotąd, jaka temperatura jest za wysoka – stąd nowelizacja. Przestrzegania nowych przepisów pilnuje również Państwowa Inspekcja Pracy.
Ministerstwo podkreśla, że proponowane wartości (35°C i 32°C) oparto na badaniach: symulacjach oraz analizach instytutów pracy, które wskazały podobne progi obciążenia cieplnego. W szczególności powołano się na wyniki badań prowadzonych przez instytut medycyny pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi. Choć nowy przepis ma charakter ogólny i wymaga interpretacji, to pracodawca obowiązany będzie dokumentować wszelkie działania zabezpieczające – m.in. skonsultować ich zakres z przedstawicielami pracowników oraz lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną.
Obowiązki pracodawcy – obowiązek zapewnienia odpowiednich warunków
Konieczność dostosowania do nowych przepisów wewnętrznych regulacji i warunków pracy nakłada na pracodawcę konkretne obowiązki ochronne. Obejmują one przede wszystkim zapewnienie jak najniższej temperatury w miejscu pracy do dopuszczalnych progów (poprzez klimatyzację, wentylację, osłony przeciwsłoneczne itp.) oraz organizację pracy dostosowaną do upału. Pracodawca odpowiada m.in. za:
-
Wyposażenie stanowisk w środki chłodzące – np. klimatyzację, wentylatory czy rolety – tak by ograniczyć bezpośredni wpływ słońca.
-
Zarządzanie czasem pracy: wprowadzenie dodatkowych przerw lub odpoczynku w chłodnych pomieszczeniach, zmiana grafiku (np. wcześniejszy start lub krótsza zmiana), rotacja pracowników przy zadaniach wykonywanych w pełnym słońcu.
-
Płyny chłodzące: zapewnienie pracownikom nieograniczonego dostępu do zimnych napojów (wody, napojów izotonicznych itp.). Warto podkreślić, że napoje muszą być dostarczone w naturze (nie można ich zastąpić ekwiwalentem pieniężnym).
-
Środki indywidualne: w sytuacjach, gdy obniżenie temperatury jest technicznie niemożliwe, pracodawca powinien zapewnić pracownikom indywidualne środki ochrony – np. chłodzące kamizelki, wentylatory punktowe czy specjalną odzież chłodzącą.
-
Konsultacje z pracownikami: wszystkie rozwiązania organizacyjne należy uzgadniać z przedstawicielami pracowników na komisji BHP lub poprzez procedurę konsultacji. Obowiązkiem pracodawcy jest również poinformowanie załogi o przyjętych środkach ochronnych.
Polityka społeczna, a limity temperatur
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, kierując się wynikami prowadzonych uzgodnień oraz analizą warunków pracy w różnych sektorach, przygotowało nowe przepisy wewnętrznych regulacji.
Prawa pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym dotyczące temperatury w miejscu pracy, są jasno określone w kodeksie pracy oraz przepisach wykonawczych. Każdy pracownik ma prawo do wykonywania swoich obowiązków w warunkach, które nie zagrażają jego zdrowiu ani życiu – dotyczy to zarówno pomieszczeń pracy, jak i pracy na otwartej przestrzeni.
Pracodawca ma obowiązek zapewnienia, by temperatura w miejscu pracy nie przekraczała maksymalnej dopuszczalnej temperatury określonej w nowych przepisach. W przypadku, gdy temperatury maksymalnej nie da się utrzymać, a warunki pracy stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia, pracownik ma prawo odmówić wykonywania pracy bez ryzyka obniżenia wynagrodzenia. Takie sytuacje są szczegółowo uregulowane w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, a ich przestrzegania pilnuje Państwowa Inspekcja Pracy.
Państwowa Inspekcja Pracy regularnie kontroluje, czy warunki pracy odpowiadają przepisom bezpieczeństwa, w tym czy temperatura w miejscu pracy nie przekracza ustalonych limitów. Pracownicy mogą zgłaszać wszelkie nieprawidłowości, a w razie stwierdzenia naruszeń inspektorzy mają prawo nakazać natychmiastowe podjęcie działań naprawczych. Dzięki temu prawa pracowników w zakresie temperatury w miejscu pracy są skutecznie chronione, a bezpieczeństwo i higiena pracy pozostają priorytetem zarówno dla pracodawców, jak i instytucji państwowych.
Kiedy limity temperatury nie będą obowiązywać? Przewidziane wyjątki
W określonych sytuacjach obowiązek zapewnienia pracownikom chłodnych warunków nie będzie miał zastosowania – dotyczy to zawodów i okoliczności, w których charakter pracy lub potrzeby społeczne przeważają nad standardowymi normami BHP.
Zwolnienie z obowiązku dotyczy m.in. prac:
-
związanych z prowadzeniem akcji ratowniczych – w sytuacjach wymagających ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska, a także przy usuwaniu awarii,
-
wykonywanych w ruchu ciągłym,
-
w transporcie i komunikacji,
-
realizowanych przez zakładowe straże pożarne oraz służby ratownicze,
-
przy ochronie osób i mienia,
-
w sektorze rolnictwa i hodowli,
-
w gastronomii oraz hotelarstwie,
-
w jednostkach gospodarki komunalnej,
-
w placówkach ochrony zdrowia zapewniających całodobową lub dzienną opiekę medyczną,
-
w instytucjach pomocy społecznej i pieczy zastępczej świadczących opiekę całodobową,
-
a także w instytucjach kultury, oświaty, turystyki, wypoczynku oraz w żłobkach i klubach dziecięcych.
Warto zaznaczyć, że niektóre wyjątki od obowiązku zapewnienia limitów temperatury w miejscu pracy zostały wprowadzone w celu ochrony życia pracowników oraz ochrony mienia. Przepisy te dotyczą m.in. pracowników instytucji pełniących służbę w instytucjach opieki, służbach ratowniczych czy wojsku, gdzie specyfika pracy uzasadnia odstępstwa od standardowych wymagań. W przypadku konieczności prowadzenia akcji ratowniczej, obowiązek zapewnienia limitów temperatury nie obowiązuje, co ma na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska.
Jak wyjaśnia ministerstwo, przyjęcie katalogu wyjątków wzorowano częściowo na przepisach dotyczących pracy w niedziele i święta, gdzie również występuje konflikt między prawem pracownika (do odpoczynku) a interesem publicznym. W tym przypadku chodzi jednak o inne dobro – bezpieczeństwo i higienę pracy – dlatego zakres wyłączeń jest węższy i uwzględnia tylko sytuacje, w których zachowanie ciągłości pracy jest społecznie lub technologicznie niezbędne.
Termin wejścia w życie nowych przepisów i dalszego przebiegu procesu legislacyjnego
Zgodnie z aktualnym projektem nowelizacji rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów BHP, nowe regulacje dotyczące maksymalnych temperatur w miejscu pracy mają zacząć obowiązywać od 1 stycznia 2027 roku.
Jak poinformowało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, termin ten może jeszcze ulec zmianie w zależności od dalszego przebiegu procesu legislacyjnego oraz wyników uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych. Pierwotnie planowano, że nowe zasady wejdą w życie już 1 czerwca 2025 r., jednak ze względu na konieczność dostosowania zakładów pracy do nowych wymogów, zaproponowano dłuższy okres przejściowy.
Resort zaznaczył, że obecna data – 1 stycznia 2027 r. – jest efektem kompromisu, który pozwoli pracodawcom odpowiednio przygotować się do zmian, w tym zmodyfikować wewnętrzne procedury i warunki pracy zgodnie z nowymi przepisami.
Co może utrudniać wprowadzenie limitów temperatury?
Wdrożenie nowych limitów budzi zarówno entuzjazm, jak i obawy. Krytycy twierdzą, że termin 1 stycznia 2027 jest odległy i sprawia, że pracownicy będą przez kilka kolejnych lat bez ochrony przed upałem. Zwolennicy zmian apelują o szybsze działania i wprowadzenie zabezpieczenia jeszcze przed 2027 r.
Wątpliwości dotyczą też technicznych możliwości wprowadzenia ograniczeń: wiele zakładów znajduje się w strefach gorących, a procesy produkcyjne same generują ciepło. Wytyczne mówią, że granice obowiązku stosuje się „chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają”, jednak w praktyce zinterpretowanie tego wyjątku może być trudne i sporne.
Wreszcie, media i społeczeństwo mogą wywierać presję na szybkie wprowadzenie rozwiązań – szczególnie po kolejnych falach upałów. Z kolei nieprecyzyjne informacje mogą utrudniać dialog i powodować nieporozumienia. Kluczowe będzie więc jasne komunikowanie nowych zasad, rzetelne szkolenia i ewentualne wsparcie dla pracodawców, aby ułatwić wdrożenie przepisów w praktyce.
