Jaki PIT wypełnić? Który PIT dla kogo? (WYJAŚNIAMY)

2023-03-16

Jaki PIT wypełnić? To pytanie co roku zadają sobie miliony Polaków. Rodzaje PIT zależą od źródeł przychodów, formy zatrudnienia czy sposobu rozliczania działalności gospodarczej. Zobacz, który PIT wypełnić, kiedy rozliczasz się z małżonkiem, a który, kiedy prowadzisz działalność gospodarczą.

Zeznanie PIT może przybierać różną formę. Podatnicy rozliczają się na formularzach PIT-28, PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38 i PIT-39. Jeżeli zastanawiasz się, na jakim druku się rozliczyć, to warto przeczytać ten artykuł.

PIT przy przychodach uzyskiwanych za pośrednictwem płatnika - umowa o pracę, umowy cywilnoprawne, emeryci i renciści

Najczęściej rozliczaną przez Polaków deklaracją jest PIT-37. Formularz ten wypełniają podatnicy, za których zaliczki na podatek dochodowy wyliczają i odprowadzają pracodawcy – płatnicy podatku lub też organy rentowe. Mogą to być osoby wykonujące pracę na podstawie umowy o pracę, spółdzielczego stosunku pracy i stosunków pokrewnych. Na płatniku spoczywa obowiązek terminowego przekazania wynagrodzenia swoim pracownikom i przekazania należnych składek do właściwego urzędu skarbowego. Pracownik otrzymuje od pracodawcy tzw. kwotę netto („na rękę”), pomniejszoną o wszystkie należne sumy z kwoty całkowitej brutto.

Aby poprawnie rozliczyć podatek dochodowy przy użyciu formularza PIT-37, pracodawca musi dostarczyć zatrudnionym pracownikom formularz PIT-11, na którym będą wyszczególnione wszystkie kwoty, o które zostało pomniejszone wynagrodzenie brutto. Jeśli w ciągu minionego roku kalendarzowego podatnik ma więcej źródeł dochodu, czyli pracował u więcej niż jednego pracodawcy, kwoty w poszczególnych polach PIT-37 2023 powinny stanowić sumę wartości z wszystkich otrzymanych PIT-11.

A jaki PIT wypełnić mają emeryci czy renciści? Mogą oni rozliczać podatek dochodowy samodzielnie, składając PIT-37 lub PIT-36. Mogą też być rozliczeni przez organ rentowy. Drugie rozwiązanie jest szczególnie popularne, kiedy emerytura lub renta jest jedynym przychodem podatnika. W takim przypadku Krajowa Administracja Skarbowa dostarcza podatnikowi formularz PIT-40A/11A. Jeżeli emeryt lub rencista chce rozliczyć się samodzielnie, zgłasza to do organów podatkowych. Który PIT wypełnić w tej sytuacji? Także PIT-37 na podstawie otrzymanego formularza PIT-11A.

Istnieją również sytuacje, w których podatnik spełnia warunki złożenia PIT-37 za 2022 (jak uiszczanie składek za pośrednictwem płatnika), lecz nie może rozliczyć się przy pomocy tego druku. Najczęściej dotyczą one przypadków, w których jedno z małżonków prowadzi działalność gospodarczą, rozliczaną przy pomocy PIT-36. Jeśli małżeństwo chce dokonać wspólnego rozliczenia, małżonek, który indywidualnie rozliczałby się przy pomocy PIT-37, korzysta wówczas z deklaracji PIT-36.

Rodzaje PIT-ów dla przedsiębiorców

Osoby, które trudnią się prowadzeniem działalności gospodarczej, mają do wyboru trzy rodzaje PIT-ów. Opłacalność danej deklaracji zależy w głównej mierze od wysokości osiąganych przez cały rok dochodów, jak również kosztów ich osiągnięcia.

Są to druki rozliczeniowe:

• PIT-36 - przy zastosowaniu skali podatkowej ogólnej,
• PIT-36L - przy wyborze opodatkowania podatkiem liniowym stałą stawką 19%,
• PIT-28 - dla podatników rozliczających się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

PIT-36 przy rozliczeniach wg skali podatkowej

Najpopularniejszą deklaracją pośród przedsiębiorców jest PIT-36. Podobnie jak w przypadku PIT-37, należność względem fiskusa jest wyliczana w oparciu o skalę podatkową, wynoszącą 12% lub 32%. Dochody do 120 000 zł są opodatkowane stawką 12%, a nadwyżka ponad tę kwotę jak wcześniej − stawką 32%. Rozliczenie za pomocą PIT-36 umożliwia przedsiębiorcy skorzystanie z większości dostępnych ulg i odliczeń, jak również pozwala rozliczyć się wraz z małżonkiem przy użyciu jednego formularza.

Podatnicy rozliczający się z urzędem skarbowym mogą skorzystać z kwoty wolnej od podatku. Od 1 stycznia 2022 r. ta kwota jest stała i wynosi 30 tysięcy złotych. Oznacza to, że podatnicy, którzy uzyskali mniejszy dochód niż kwota wolna od podatku, są zwolnieni z obowiązku płacenia podatku dochodowego. Natomiast jeżeli osiągnęli dochód wyższy niż 30 tysięcy złotych, zapłacą podatek 12% od nadwyżki do momentu przekroczenia pierwszego progu podatkowego

Z kolei kwota zmniejszająca podatek wynosi 3 600 zł rocznie ustanowiona wraz ze zmianą przepisów podatkowych w ramach Polskiego Ładu 2.0. Czym dokładnie jest? To kwota, o którą podatnik (pracodawca) zmniejsza naliczoną w miesiącu zaliczkę na podatek. Jej wysokość zależy od aktualnej kwoty wolnej od podatku.

Jak obliczyć kwotę zmniejszającą podatek?

• 30 000 zł (kwota zwolniona z opodatkowania) x 12% (stawka podatku)= 3600 zł

PIT-36L – rozliczenie liniowe

Przedsiębiorcy, których roczne dochody przekraczają 85 528 zł, mogą rozważyć bardziej opłacalne rozliczenie liniowe w wysokości 19%. Stawka ta obowiązuje niezależnie od wysokości dochodów. Który PIT wypełnić w takiej sytuacji? Podatek dochodowy rozlicza się liniowo za pomocą deklaracji PIT-36L.  Należy jednak pamiętać, iż to rozwiązanie wiąże się z brakiem możliwości skorzystania m.in. ze wspólnego rozliczenia z małżonkiem oraz ujęcia w zeznaniu ulgi prorodzinnej. Ponieważ, co do zasady, podatek dochodowy rozliczany jest liniowo według skali podatkowej, jeżeli chcesz rozliczać się z fiskusem na jego zasadach, wolę tę musisz zadeklarować urzędowi skarbowemu. 

PIT-28, czyli ryczałt ewidencjonowany

Podatnicy, którzy osiągają dochody przy niskich kosztach własnych, mogą rozważyć przejście na rozliczenie przy użyciu tzw. ryczałtu ewidencjonowanego. Rozwiązanie to polega na uiszczeniu podatku w wysokości od 2% do 17% (w zależności od rodzaju działalności) od wartości przychodu. Rozliczając się przy użyciu ryczałtu, należy pamiętać, że w przeciwieństwie do większości deklaracji, termin rozliczenia upływa wraz z końcem stycznia. Formularz, na którym składamy zeznanie podatkowe jako ryczałtowcy, oznaczony jest kodem PIT-28.  

 Jakie są stawki ryczałtu? Ustawa o podatku dochodowym przewiduje różnorodne stawki ryczałtu w zależności od prowadzonej działalności gospodarczej.

Stawki ryczałtu są uzależnione od rodzaju prowadzonej działalności i wahają się od 2% do 17%. Podatek jest liczony na podstawie osiągniętych przychodów.

• 17% dla przychodów uzyskanych przez osoby wykonujące wolny zawód (np. adwokata, radcy prawnego, księgowego, rzecznika patentowego),
• 15% dla przychodów ze świadczenia niektórych usług (np. w zakresie pośrednictwa w sprzedaży hurtowej, reprodukcji komputerowych nośników informacji, usług związanych ze sportem, rozrywką i rekreacją, usług reklamowych),
• 14% dla przychodów ze świadczenia usług pomocy społecznej, inżynierskich i architektonicznych, analiz i badań technicznych,
• 12% dla niektórych przychodów osiąganych z usług IT (np. z wydawaniem pakietów gier komputerowych, pakietów oprogramowania systemowego i użytkowego),
• 10% przychodów w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek,
• 8,5% przychodów do kwoty 100 tys. zł oraz 12,5% przychodów od nadwyżki ponad kwotę 100 tys. zł z tytułu umów najmu, podnajmu, poddzierżawy oraz umów o podobnym charakterze,
• 8,5% dla przychodów z działalności usługowej innej niż wymienione w pkt 2.
• 5,5% dla przychodów m.in. z działalności wytwórczej oraz robót budowlanych,
• 3% dla przychodów z działalności gastronomicznej, z wyjątkiem przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%.
• 2% dla przychodów ze sprzedaży przetworzonych produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących własnej uprawy, hodowli lub chowu.

Powyższe cztery rodzaje PIT-ów mogą być uzupełnione w programie PIT. Aplikacja pomoże użytkownikowi w uzupełnianiu obowiązującej go deklaracji wraz załącznikami oraz z wyborem odpowiedniego urzędu skarbowego. Program błyskawicznie prześle dokumenty wprost na serwery Ministerstwa Finansów i wyświetli Urzędowe Poświadczenie Odbioru. Skorzystaj z bezpiecznego programu PIT, a rozliczenie z fiskusem będzie prostsze niż kiedykolwiek! 

PIT-38, czyli rozliczenie roczne z zysków kapitałowych

Deklaracja PIT-38 jest składana przez podatników, którzy uzyskali przychody prywatne z tytułu:

• odpłatnego zbycia papierów wartościowych, pożyczonych papierów wartościowych albo pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacji praw z nich wynikających,
• objęcia oraz odpłatnego zbycia udziałów lub akcji w spółkach mających osobowość prawną lub
• przejęcia wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny.

W PIT-38 podatnicy wykazują również opodatkowane przychody z zagranicy. Nie ma znaczenia, czy podatnik nabył prawo do zbywanych papierów wartościowych w tym samym roku. Jeżeli przy sprzedaży udziałów podatnik nie korzystał z rachunku inwestycyjnego, to PIT-38 trzeba wypełnić samodzielnie.

PIT-39, czyli rozliczenie roczne z odpłatnego zbycia nieruchomości i innych praw majątkowych

Druk PIT-39 składają podatnicy, którzy w danym roku podatkowym uzyskali przychody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych. Warto zaznaczyć, że małżonkowie, którzy mają wspólnotę majątkową muszą złożyć osobne druki PIT, w których wykazują przychód ze swojego udziału ze zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Jakie załączniki do druków PIT?

Niekiedy podatnicy muszą dołączyć załączniki do składanych deklaracji w celu potwierdzenia przychodów, wykazywania ulg czy też odliczeń od przychodu. Jakie są najpopularniejsze załączniki do PIT?

• PIT/0 - najczęściej stosowany załącznik PIT używany do wykazywania ulg i odliczeń, zarówno tych od podstawy opodatkowania, jak i podatku. PIT/O jest załącznikiem do zeznania PIT-37, PIT-36 oraz PIT-28.
• PIT/D stosują podatnicy, którzy chcą rozliczyć nabyte w latach ubiegłych ulgi budowlane, które zostały wycofane z katalogu ulg podatkowych. Druk PIT/D jest załącznikiem do zeznań podatkowych PIT-28, PIT-36 i PIT-37.
• PIT-2K- stosowany podczas pierwszego roku stosowania ulgi odsetkowej, w następnych latach przedstawia się załącznik PIT/D.
• PIT/B są zobowiązani złożyć przedsiębiorcy rozliczający się na zasadach ogólnych (PIT-36) lub według podatku liniowego 19% (PIT-36L). Załącznik ten stanowi informację o wysokości osiągniętego dochodu lub straty z działalności gospodarczej w danym roku podatkowym. PIT/B jest uzupełniany na podstawie księgi przychodów i rozchodów.
• PIT/M jest składany przy wspólnym rozliczeniu dochodów rodzica (lub opiekuna) i niepełnoletniego dziecka przy okazji składania deklaracji PIT-36.