Wymiana informacji podatkowych z innymi państwami – uregulowana w jednym akcie prawnym

2017-01-04

W dniu 23 maja 2016 r. powstał projekt ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami. 

Projektowana ustawa normuje zasady i tryb wymiany informacji podatkowych z innymi państwami, obowiązki instytucji finansowych w zakresie automatycznej wymiany informacji podatkowych oraz kontrolę ich wykonywania, obowiązki w zakresie automatycznej wymiany informacji pochodzących z informacji o jednostkach wchodzących w skład grupy podmiotów. Zasadniczym celem ustawy jest uregulowanie w jednym akcie prawnych zagadnień związanych z wymianą informacji podatkowych wraz z ich uporządkowaniem, w związku z tym, że na przestrzeni ostatnich lat nastąpił wzrost mobilności podatników oraz liczba transakcji transgranicznych.

Obecnie projekt jest po konsultacjach publicznych i w dniu 28 października 2016 r. trafił do Komitetu Spraw Europejskich, także jeszcze nie znamy jego ostatecznego brzmienia.

Jak czytamy na stronach Rządowego Centrum Legislacji, szereg przewidzianych w ustawie unormowań bazuje na regulacjach przewidzianych w dyrektywach unijnych oraz rozwiązaniach opracowanych przez OECD w ramach procedury Common Reporting Standard (CRS), zaś zasadniczym celem zmian na płaszczyźnie wymiany informacji było zapewnienie pełnej zgodności wymiany informacji w Unii ze zmianami na szczeblu międzynarodowym. Rozwiązania przyjęte w dyrektywie 2014/107/UE oraz standardzie CRS bazują na dwustronnych umowach o automatycznej wymianie informacji w celu wdrożenia ustawy o ujawnianiu informacji o rachunkach zagranicznych dla celów podatkowych Stanów Zjednoczonych (powszechnie znanej jako FATCA) – instrument stosowany z powodzeniem między poszczególnymi państwami a Stanami Zjednoczonymi Ameryki.

Projektowana ustawa przewiduje nałożenie na instytucje finansowe obowiązków związanych z weryfikacją oraz identyfikacją rachunków finansowych objętych obowiązkiem raportowania, dokumentowaniem czynności podejmowanych w tym zakresie oraz prowadzeniem rejestru tych czynności, gromadzeniem i utrwalaniem wszelkiej wymaganej dokumentacji, sporządzaniem i przekazywaniem ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych informacji dotyczących każdego rachunku finansowego objętego obowiązkiem raportowania. Ustawa przewiduje również obowiązek przekazywania informacji podatkowych o jednostkach wchodzących w skład grupy podmiotów.

Co to oznacza? Wymiana informacji podatkowych z państwami członkowskimi ma następować na wniosek właściwego organu państwa członkowskiego lub z urzędu. Projekt zakłada jednak pewne wyłączenia i tak wymiana informacji podatkowych z państwami członkowskimi ma nie obejmować informacji:

1. objętych przepisami Unii Europejskiej dotyczącymi współpracy administracyjnej między państwami członkowskimi w zakresie podatku od towarów i usług, ceł oraz podatku akcyzowego;
2. dotyczących składek na ubezpieczenie społeczne;
3. dotyczących opłaty skarbowej;
4. dotyczących należności o charakterze umownym, w szczególności wynagrodzeń za usługi użyteczności publicznej.

Ponadto projekt zakłada, że nastąpi odmowa udzielenia informacji podatkowych państwu członkowskiemu, jeżeli zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że właściwy organ państwa członkowskiego:

• nie wyczerpał możliwości uzyskania wnioskowanych informacji na podstawie przepisów prawa krajowego;
• organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej nie posiada uprawnień do uzyskania wnioskowanych informacji;
• odrębne przepisy lub ratyfikowane umowy międzynarodowe uniemożliwiają udzielenie wnioskowanych informacji lub wykorzystanie ich przez wnioskujące państwo członkowskie dla celów wskazanych we wniosku; udzielenie informacji prowadziłoby do ujawnienia tajemnicy przedsiębiorstwa, przemysłowej lub zawodowej albo procesu produkcyjnego;
• udzielenie informacji naruszyłoby porządek publiczny Rzeczypospolitej Polskiej;
• wnioskujące państwo członkowskie nie może udzielać informacji o podobnym charakterze;
• przepisy prawa krajowego wnioskującego państwa członkowskiego nie zapewniają objęcia informacji tajemnicą na takich samych zasadach, na jakich są chronione takie same informacje uzyskane na podstawie przepisów prawa krajowego tego państwa.

Zgodnie z założeniami polskiego ustawodawcy, minister właściwy do spraw finansów publicznych będzie przekazywał właściwemu organowi państwa uczestniczącego następujące informacje o rachunkach raportowanych. Uzyskane na podstawie stosowanych przez raportujące instytucje finansowe procedur sprawozdawczych i procedur należytej staranności w przypadku:

1. osób fizycznych – imię i nazwisko, adres, państwo rezydencji, TIN oraz datę i miejsce urodzenia każdej osoby raportowanej, będącej posiadaczem rachunku,
2. podmiotu będącego posiadaczem rachunku, który po zastosowaniu procedur należytej staranności zostanie zidentyfikowany jako kontrolowany przez co najmniej jedną osobę kontrolującą będącą osobą raportowaną – nazwę, adres, państwo rezydencji oraz TIN tego podmiotu, jak również imię i nazwisko, adres, państwo członkowskie rezydencji, TIN oraz datę i miejsce urodzenia każdej osoby raportowanej;
3.  numeru rachunku lub jego funkcjonalny odpowiednik w przypadku braku takiego numeru;
4.  nazwy i adresu raportującej instytucji finansowej oraz TIN (jeżeli instytucja go posiada);
5. salda rachunku lub wartości, w tym wartość pieniężną lub wartość wykupu – w przypadku pieniężnej umowy ubezpieczenia lub umowy renty, ustaloną na koniec roku kalendarzowego oraz informację o jego zamknięciu - jeżeli rachunek został zamknięty w ciągu roku kalendarzowego lub innego;
6. rachunku powierniczego:

a. łączną kwotę brutto odsetek, łączną kwotę brutto dywidend oraz łączną kwotę brutto innych dochodów osiągniętych w związku z aktywami posiadanymi na rachunku, które zostały wpłacone lub uznane na poczet rachunku lub w związku z tym rachunkiem w roku kalendarzowym;
b. łączną kwotę brutto przychodów ze sprzedaży lub umorzenia aktywów finansowych wpłaconych lub uznanych na poczet rachunku w roku kalendarzowym, w odniesieniu, do których to aktywów raportująca instytucja finansowa działała jako powiernik, broker, pełnomocnik lub innego rodzaju przedstawiciel działający na rzecz posiadacza rachunku;

1. w przypadku jakiegokolwiek rachunku depozytowego – łączną kwotę brutto odsetek wpłaconych lub uznanych na poczet rachunku w roku kalendarzowym;
2. w przypadku rachunku niewskazanego w pkt 5. lub 6. – łączną kwotę brutto wpłaconą lub uznaną na rzecz posiadacza rachunku w roku kalendarzowym, w tym łączną kwotę umorzeń dokonanych na rzecz posiadacza rachunku w roku kalendarzowym – w odniesieniu do którego to rachunku raportująca instytucja finansowa działa jako zobowiązany lub dłużnik.

– Bez wątpienia projektowana ustawa ma objąć bardzo szeroki zakres informacji, które mają podlegać wymianie, dlatego należy zastanowić się, na ile tak daleko idąca ingerencja jest uzasadniona i potrzebna – komentuje mecenas Robert Nogacki, założyciel Kancelarii Prawnej Skarbiec, specjalizującej się w bezprawiu urzędniczym.

Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizująca się w przeciwdziałaniu bezprawiu urzędniczemu i w kontrolach podatkowych