Podatek od deszczu 2025/2026 – kto płaci i jak go obliczyć?
Podatek od deszczu to lokalna opłata naliczana od powierzchni nieprzepuszczalnej. W 2025/2026 roku obowiązek najczęściej dotyczy właścicieli utwardzonych działek, a wysokość opłaty ustalają gminy, uwzględniając zastosowane rozwiązania retencyjne.
W dobie intensywnych opadów i urbanizacji temat tzw. „podatku od deszczu” staje się coraz istotniejszy. Choć nazwa może brzmieć nieco mylnie, realnie chodzi o opłatę za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej — gdy działka pokryta jest głównie betonem, kostką brukową lub asfaltową nawierzchnią, woda deszczowa nie wsiąka w grunt, a systemy odwadniające są przeciążone. Podatek od deszczu został wprowadzony na mocy ustawy Prawo wodne, aby przeciwdziałać negatywnym skutkom urbanizacji i zmian klimatycznych. Opłata dotyczy powierzchni uszczelnionych trwale związanych z gruntem, które ograniczają samą retencję wody.
W 2026 roku (dla rozliczeń 2025 roku) warto znać zasady tej opłaty – kto ją płaci, jak ją wyliczyć oraz co można zrobić, by ją ograniczyć. Jednym z głównych celów podatku jest zachowanie równowagi hydrologicznej oraz zminimalizowanie negatywnych skutków urbanizacji.
Podatek od deszczu - co to za opłata?
Formalnie opłata znana jako „podatek od deszczu” (inaczej: opłata deszczowa) to danina wprowadzona na podstawie przepisów Prawa wodnego (m.in. art. 268 i nast.). Dotyczy sytuacji, w której nieruchomość zmniejsza naturalną retencję terenową — czyli gdy znaczna część działki została pokryta powierzchnią nieprzepuszczalną (np. beton, asfalt, kostka) lub nie została podłączona do systemu kanalizacji deszczowej. Alternatywą dla kanalizacji deszczowej może być system kanalizacji otwartej lub zamkniętej.
Celem wprowadzenia opłaty jest:
-
zmniejszenie ryzyka lokalnych podtopień oraz przeciążenia systemów kanalizacji,
-
zachęcenie właścicieli nieruchomości do stosowania rozwiązań takich jak zbiorniki retencyjne, zielone dachy, powierzchnia biologicznie czynna czy przepuszczalne nawierzchnie,
-
finansowanie infrastruktury wodnej oraz działań przeciwdziałających suszy i ekstremalnym zjawiskom hydrologicznym — opłata ta stanowi element usług wodnych regulowanych przez Prawo wodne.
Opłata ma również na celu zwiększenie retencji wody na terenach zurbanizowanych oraz zachowanie równowagi hydrologicznej poprzez ograniczanie negatywnych skutków urbanizacji. Środki z opłaty są przeznaczane także na działania związane z przeciwdziałaniem skutkom suszy.
Właściciele nieruchomości są zachęcani do stosowania rozwiązań retencyjnych, a promowane są także ekologiczne technologie, które minimalizują wpływ urbanizacji na środowisko.
Kto z właścicieli nieruchomości musi płacić?
Obowiązek uiszczania tej opłaty może dotyczyć różnych podmiotów — zarówno właścicieli dużych nieruchomości przemysłowych, gospodarstw domowych, jak i (w pewnych warunkach) właścicieli domów jednorodzinnych. Do kluczowych kryteriów należą:
-
nieruchomości o powierzchni powyżej określonego progu (wcześniej 3 500 m², z tendencją do obniżenia do 600 m²)
-
wysoki udział powierzchni nieprzepuszczalnej (np. asfalt, beton, kostka) lub zabudowy obiektów budowlanych trwale związanych z gruntem (np. > 70% w starszych zapisach)
-
brak lub ograniczenie systemu odprowadzania wód opadowych lub retencjonowania wody na działce
W praktyce najczęściej opłata dotyczy:
-
właścicieli działek z dużymi parkingami, magazynami, halami handlowymi, które są w znacznej części zabetonowane,
-
wspólnot mieszkaniowych z rozległymi podjazdami i terenami utwardzonymi,
-
w rzadkich przypadkach – właścicieli domów jednorodzinnych z bardzo dużą powierzchnią uszczelnioną.
Warto dodać, że zwolnienia z opłaty przysługują m.in. związkom wyznaniowym, choć nie zawsze obejmują cmentarze czy tereny z nawierzchnią nieprzepuszczającą wodę.
Opłata nie obowiązuje w odniesieniu do jezdni dróg publicznych, dróg kolejowych oraz w obszarach nieujętych w systemach retencyjnych lub kanalizacyjnych.
Ile wynosi opłata? Jak ją obliczyć?
W 2025 roku wysokość tzw. podatku od deszczu mieści się w przedziale od 0,10 zł do 1,00 zł za każdy metr kwadratowy powierzchni nieprzepuszczalnej. Ostateczna kwota zależy od kilku czynników, w tym od zastosowanych rozwiązań retencyjnych oraz wielkości powierzchni nieprzepuszczalnej. Konkretna stawka jest uzależniona od stopnia retencji oraz rodzaju użytych urządzeń retencyjnych:
-
ok. 1,00 zł za metr kwadratowy rocznie — przy braku urządzeń retencyjnych,
-
ok. 0,60 zł za metr kwadratowy rocznie — jeśli zastosowano urządzenia retencyjne o pojemności do 10% odpływu rocznego,
-
ok. 0,30 zł za metr kwadratowy rocznie — gdy retencja wynosi 10–30%,
-
ok. 0,10 zł za metr kwadratowy rocznie — jeśli retencja przekracza 30%.
Stawki opłaty deszczowej są ustalane przez gminy i mogą się różnić w zależności od stopnia retencji oraz zastosowanych rozwiązań służących zatrzymywaniu wody.
Wzór obliczenia opłaty:
Opłata = jednostkowa stawka [zł/m²/rok] × powierzchnia nieprzepuszczalna [m²] × liczba lat (zwykle 1 rok)
Przykład:
Działka ma 500 m² powierzchni nieprzepuszczalnej i nie posiada urządzeń retencyjnych:
500 m² × 1,00 zł/m² = 500 zł/rok.
Wysokość opłaty deszczowej zależy przede wszystkim od wielkości powierzchni nieprzepuszczalnej oraz zastosowanych urządzeń retencyjnych. Wpływ ma również ilość wód opadowych i roztopowych odprowadzanych z nieruchomości.
Opłata deszczowa jest pobierana jako konsekwencja działań inwestycyjnych prowadzących do zmniejszenia retencji terenowej. To podatek lokalny, którego szczegółowe stawki ustala gmina.
Gdzie trafiają środki?
Zgodnie z przepisami znaczna część wpływów (np. 90%) trafia do Wód Polskich (Państwowego Gospodarstwa Wodnego), a pozostała część (np. 10%) — do budżetu gminy, która nalicza opłatę.
Jak można zmniejszyć opłatę lub uniknąć podatku?
Rozwiązania retencyjne
-
Instalacja zbiornika na wodę deszczową lub zastosowanie tuneli rozsączających — pozwala to zwiększyć poziom retencji i obniżyć stawkę opłaty.
-
Nawierzchnie przepuszczalne (np. płyty ażurowe, kostka z odstępami) — zmniejszają powierzchnię klasyfikowaną jako nieprzepuszczalna.
Inne sposoby
-
Zmniejszenie uszczelnionej powierzchni działki – np. przez zwiększenie powierzchni biologicznie czynnej.
-
Przyłączenie się do systemów kanalizacji opadowej lub adaptacja odprowadzania wód deszczowych zgodnie z przepisami.
Formalności i terminy
-
Naliczenie opłaty dokonywane jest przez gminę lub odpowiedni organ – warto sprawdzić, czy urząd wysłał zawiadomienie.
-
Termin płatności zwykle wynika z decyzji czy zawiadomienia — należy zachować UPO lub pokwitowanie.
-
Brak zapłaty może skutkować wezwaniem do zapłaty, naliczeniem odsetek lub egzekucją — opłata jest traktowana jako danina publiczna.
Wnioski
Podatek od deszczu to realna opłata dla właścicieli nieruchomości, których działki posiadają znaczną powierzchnię nieprzepuszczalną. Przy planowaniu inwestycji lub rozbudowy warto uwzględnić potencjalny koszt opłaty i rozważyć inwestycje w technologie zwiększające retencję wody — co może przynieść wymierne oszczędności.
Dla osób posiadających mniejsze działki z niewielką powierzchnią utwardzoną — obowiązek może nie wystąpić, jednak zawsze warto sprawdzić lokalne warunki i zapisy uchwał gminnych.
Podatek od deszczu to istotny element polityki gospodarki wodnej w Polsce, mający na celu zachowanie równowagi hydrologicznej oraz poprawę jakości środowiska.
