Jak zmniejszyć zaliczki na podatek?

2023-09-27 Aktualizacja: 2024-02-27

Obniżenie zaliczek poprawia płynność finansową i pozwala więcej pieniędzy pozostawić w kieszeni podatników. Nic dziwnego, że wiele osób zastanawia się w jaki sposób zmniejszyć wysokość płaconych zaliczek na podatek dochodowy. Wyjaśniamy jakie są możliwości.

Prawidłowo obliczona zaliczka na podatek dochodowy i jej regularne opłacanie pozwala mieć pewność, że na koniec roku podatkowego podatnik nie narazi się na przykre rozczarowanie. Podatek dochodowy w całości zostanie wyliczony na podstawie zeznania rocznego PIT - po złożeniu którego czasem otrzyma on zwrot podatku, a czasem konieczna jest dopłata. Dzięki rzetelnemu rozliczaniu zaliczek przez cały rok, nie trzeba martwic się o wysokość podatku dochodowego, który należy dopłacić w pierwszych miesiącach kolejnego roku podatkowego.

Kto musi płacić zaliczkę na podatek dochodowy?

Podatnik rozlicza podatek całościowy, wykazując go w zeznaniu rocznym. Z kolei podatek obliczany co miesiąc od bieżących dochodów to tzw. zaliczka na podatek, czyli jego częściowa kwota należna w ciągu roku.

Obowiązek zaliczki na PIT dotyczy m.in.:

• osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą;
• osób fizycznych, które uzyskują dochody za granicą;
• osób prowadzących działalność rolniczą;
• najemców nieruchomości.

Zaliczka na PIT nie dotyczy osób do 26. roku życia, którzy nie płacą podatku dochodowego do wysokości osiąganych przychodów równych 115 528 zł rocznie.

Zaliczka na podatek dochodowy płacona jest przez pracodawców za pracowników zatrudnionych na umowę o pracę czy zlecenie.

Emerytury i renty również są opodatkowane, a właściwy podatek dochodowy wpłacany jest do urzędu skarbowego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Jak obniżyć podatek?

Kwota wolna od podatku

Od 2023 roku, kiedy zmieniła się kwota wolna od podatku, zmianie również uległy kwoty zmniejszające podatek dochodowy. Wysokość kwoty wolnej od podatku zwiększyła się do kwoty 30 000 zł po wprowadzeniu zmian związanych z Polskim Ładem. Wcześniej (w okresie od 2018 do 2021 roku) kwota wolna od podatku wynosiła 8 tys. zł. Od 2023 roku można stosować miesięczną kwotę wolną od podatku także w przypadku pracowników zatrudnionych na podstawie umowy zlecenie czy dzieło.

- w przypadku osiągnięcia dochodu nie wyższego niż 30 000 zł w skali roku, nie płaci się w ogóle podatku dochodowego;

- w przypadku osiągnięcia dochodu między 30 001 − 120 000 zł w skali roku płaci się 12% od osiągniętego dochodu;

- w przypadku dochodu w wysokości 120 001 zł lub wyższego płaci się 12% podatku od osiągniętego dochodu. W przypadku wysokich dochodów, wyższych niż 120 000 zł w skali roku płaci się 32% od każdej złotówki z dochodu.

Kwota zmniejszająca podatek

Co to jest kwota zmniejszająca podatek? Jest to iloczyn kwoty wolnej od podatku (30 tys. w 2023 roku) oraz stawki najniższego progu podatkowego (12% w 2023 roku). Obniżenie podatku o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, czyli obecnie o 300 zł miesięcznie, wpływa na obniżenie zaliczki na podatek dochodowy, a w rezultacie na ostateczną kwotę podatku PIT.

Do kwoty zmniejszającej podatek uprawnieni się podatnicy, którzy rozliczają się na zasadach ogólnych według skali podatkowej. Zastosowanie odliczenia nie jest możliwe w przypadku prowadzenia rozliczeń firmy w oparciu o pozostałe formy opodatkowania - podatek liniowy, karta podatkowa, ryczałt od przychodów.

Drugim podmiotem, który jest zobligowany do odliczania kwoty zmniejszającej podatek jest pracodawca.

Aby skorzystać z kwoty zmniejszającej podatek należy złożyć formularz PIT-2, który upoważni płatnika (np. pracodawcę) do zmniejszania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy o kwotę zmniejszającą podatek. Dzięki złożeniu formularza PIT-2 u danego pracodawcy można co miesiąc zwiększyć miesięczne wynagrodzenie netto, co oznacza, że w kieszeni pracownika pozostanie więcej pieniędzy.

Formularz PIT-2 mogą składać osoby zatrudnione na etacie, zatrudnieni w oparciu o umowę zlecenie oraz umowę o dzieło, menadżerowie na kontraktach oraz osoby odbywające praktykę absolwencką lub staż uczniowski. Zgodnie z przepisami, można podzielić kwotę zmniejszającą podatek nawet w przypadku maksymalnie trzech umów jednocześnie.

W przypadku jednej umowy kwota ta będzie wynosiła: 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (czyli 300 zł) albo 1/24 kwoty zmniejszającej podatek (czyli 150 zł) – w przypadku dwóch umów, albo 1/36 kwoty zmniejszającej podatek (czyli 100 zł) – w przypadku trzech umów. Jest to korzystne rozwiązanie do osób pracujących u kilku pracodawców.

Zaliczka na podatek dochodowy miesięczna a kwartalna

Podatnicy opłacają zaliczkę na PIT w dwóch opcjach: miesięcznie lub kwartalnie. Jeśli przedsiębiorca zdecyduje się na pierwszą opcję, powinien dokonać wpłaty do 20 dnia miesiąca następującego po rozliczanym miesiącu (przykładowo zaliczkę na podatek za październik zapłaci do 20 listopada). W przypadku rozliczenia kwartalnego, zaliczka powinna trafić na rachunek właściwego urzędu skarbowego do 20 dnia pierwszego miesiąca po zakończeniu kwartału (przykładowo do 20 kwietnia, przy rozliczeniu za pierwszy kwartał).

Termin zapłaty zaliczki na podatek dochodowy jest taki sam dla skali podatkowej, podatku liniowego i zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych.

Aby móc dłużej obracać pieniędzmi w firmie, niektórzy przedsiębiorcy decydują się na rozliczenie zaliczek co kwartał, a nie co miesiąc. Dzięki temu poprawiają oni płynność finansową w firmie.

Zaliczki w trybie kwartalnym mogą płacić mali podatnicy i podatnicy rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej. Również w ryczałcie możliwe jest rozliczenie kwartalne, a jednym wymogiem jest, aby przychody z działalności w poprzednim roku nie przekroczyły kwoty stanowiącej równowartość 200 000 euro.

Kwartalnie mogą rozliczać się również podatnicy CIT (czyli spółki z o.o.), jeśli są małymi podatnikami lub podatnikami rozpoczynającymi prowadzenie działalności gospodarczej.

Do kwartalnego opłacania zaliczek na podatek dochodowy nie możemy zaliczyć składki zdrowotnej. Należy ją opłacać w trybie miesięcznym.

Straty z ubiegłych lat

Jeśli w poprzednich latach podatnik poniósł stratę, może ją odliczyć od dochodu w ramach tego samego źródła przychodów w ciągu pięciu kolejnych lat.

W pierwszym roku rozliczania straty istnieje możliwość odliczenia jej w całości, o ile kwota odliczenia nie przekroczy 5 mln zł.

Jeśli w danym roku podatnik nie odliczy całej straty, to w kolejnych latach ( przed upływem pięciu kolejnych lat od roku, w którym poniesiono stratę) można odliczyć nie więcej niż 50% straty z danego roku. Rozliczenie strat z poprzednich lat jest możliwe już na poziomie zaliczek na podatek dochodowy. Obowiązujący 5-letni okres na rozliczenie poniesionej straty uwzględnia okres, kiedy działalność była zawieszona lub zamknięta.

Zaliczki uproszczone

Jedną z możliwości zmniejszenia zaliczki na podatek dochodowy jest korzystanie z tzw. zaliczek uproszczonych. Z tego rozwiązania mogą korzystać przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność gospodarczą i założyli ją wcześniej niż w bieżącym roku (R) i zarazem wcześniej niż w poprzednim roku (R-1).

Dla przykładu dla rozliczenia zaliczek w 2024 roku, działalność gospodarcza powinna być prowadzona przynajmniej od 2022 roku. Osoby, które po raz pierwszy rozpoczynają w danym roku podatkowym działalność gospodarczą, nie mogą korzystać z zaliczek uproszczonych.

Drugim kryterium do korzystania z uproszczonych zaliczek przez przedsiębiorców jest konieczność osiągnięcia dochodu z działalności gospodarczej w roku podatkowym R-2 (np. 2022 r. w stosunku do 2024 r.) w kwocie przekraczającej 30 tys. zł.

Zaliczki uproszczone polegają na comiesięcznym wpłacaniu równych kwot zaliczek bez względu na osiągnięty dochód. Zaliczki uproszczone mogą wpłacać przedsiębiorcy rozliczający się skalą podatkową oraz podatkiem liniowym. Z tego rozwiązania nie mogą korzystać przedsiębiorcy zaliczający się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Aby skorzystać z tej możliwości podatnik nie musi informować o tym wcześniej urzędu skarbowego. Wystarczy, aby w rozliczeniu rocznym zamieścił informację o tym, że były wpłacane zaliczki uproszczone.

Zaliczki uproszczone dotyczą wyłącznie podatku dochodowego. Jeśli przedsiębiorca zdecyduje się na taką formę płatności to wybór ten nie wpływa na wysokość składek zdrowotnych opłacanych w trakcie roku.

Ograniczenie poboru zaliczek na podatek dochodowy

Jeśli podatnik uważa, że pobór zaliczek na podatek dochodowy jest zbyt wysoki, ma on prawo złożyć wniosek o zmianę wysokości zaliczek do właściwego urzędu. Jeśli urząd skarbowy przychyli się do wniosku podatnik może zostać zwolniony z obowiązku obliczania oraz z wpłat zaliczek na podatek dochodowy.

Taka sytuacja jest możliwa wtedy, kiedy wysokość zaliczek jest niewspółmiernie wysoka w stosunku do podatku należnego od dochodu przewidywanego na dany rok podatkowy.

Ograniczenie poboru zaliczek na podatek dochodowy może zostać zastosowane zarówno do podatników podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), jak i podatku dochodowego od osób prawnych (CIT).

Aby móc skorzystać z takiej możliwości należy złożyć wniosek, w którym podatnik wyjaśnia, ze pobór zaliczek byłby niewspółmiernie wysoki w stosunku do podatku należnego od dochodu przewidywanego za ten rok podatkowy. Złożenie wniosku nie podlega opłacie skarbowej. Decyzja o ograniczeniu poboru zaliczek na podatek dochodowy należy do urzędu - to on podejmuje decyzję, czy przyznaje prawo do zmiany wysokości zaliczek na podatek dochodowy. Po złożeniu wniosku organ podatkowy ma obowiązek wydania decyzji w tej sprawie.

Wniosek o ograniczenie poboru zaliczek na podatek dochodowy można złożyć w każdym momencie trwania roku podatkowego, w czasie którego jesteśmy zobowiązani do zapłaty zaliczek. Z tymże wniosek nie może dotyczyć zaliczek nieopłaconych, dla których termin zapłaty już minął.

Kto może płacić mniejsze zaliczki na podatek dochodowy?

Z mniejszych zaliczek na podatek dochodowy mogą skorzystać podatnicy korzystający z ulgi IP Box (m.in. programiści, architekci IT, project managerowie, product managerowie, product ownerzy, analitycy biznesowi, testerzy oprogramowania), a także osoby, których działalność ma charakter sezonowy ( wysokie dochody mamy tylko w części roku i płacimy duże zaliczki na podatek dochodowy, a przez resztę czasu dochód jest bardzo niski lub zerowy). Mniejsze zaliczki na podatek mogą zapłacić także ci przedsiębiorcy, którzy w danej części roku zamierzają dokonać znaczących inwestycji, przez co ich dochód będzie niski lub będzie na stracie, a z szacunków wynika, że wysokość zapłaconych zaliczek osiągnęła już poziom podatku należnego na koniec roku.

Wspólne rozliczenie małżonków

Na wysokość podatku dochodowego wpływa również to, czy jesteśmy w związku małżeńskim. Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym ze wspólnego rozliczenia małżonków mogą skorzystać podatnicy po spełnieniu kilku warunków. Wśród wymogów znajduje się m.in. posiadanie wspólności majątkowej, bycie polskim rezydentem podatkowym. Żaden z małżonków nie może korzystać z rozliczenia podatku liniowego lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych - preferowane przez ustawodawcę jest rozliczanie się małżonków na skali podatkowej. Wyjątek stanowią przychody z najmu oraz dzierżawy, jeżeli małżonek nie rozlicza się według powyżej wskazanych zasad. Polski Ład zniósł wymóg pozostawania w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy do możliwego wspólnego rozliczenia. Aktualnie wspólne opodatkowanie dochodów przysługuje już od dnia zawarcia małżeństwa. Należy jednak pamiętać, że warunkiem koniecznym jest pozostanie w związku małżeńskim oraz posiadanie wspólności majątkowej do końca roku podatkowego.

Każdemu z podatników przysługuje możliwość rozliczenia kwoty wolnej, czyli 30 000 zł. Oznacza to, że każdy z nich może zarobić bez opodatkowania kwotę 30 000 zł. 

Ważne! Jeżeli jeden ze współmałżonków nie osiągnął żadnych dochodów w trakcie roku podatkowego, drugiemu z podatników od 1 lipca 2022 roku przysługuje prawo do podwójnej kwoty zmniejszającej podatek. Taka możliwość istnieje jedynie w przypadku, gdy dochody nie przekroczą 120 000 zł. Jeżeli tak się stanie, przysługuje jedynie jedna kwota zmniejszająca podatek.