Dlaczego mam dopłatę podatku na PIT?

2023-02-02

Coraz mniej czasu pozostało do rozliczenia deklaracji podatkowych. Po obliczeniach czasem pojawia się nadpłata podatku, którą otrzymujemy w formie zwrotu pieniędzy, a czasem niedopłata, zgodnie z którą musimy fiskusowi dopłacić do naszego podatku. Dlaczego tak się dzieje i skąd pojawia się dopłata do podatku na formularzu PIT?

Dodatkowy zastrzyk gotówki po rozliczeniu PIT cieszy każdego. Zwrot zwykle wynika np. z niskich dochodów. Kwota zwrotu uzależniona jest od tego, do jakich ulg podatkowych i w jakiej wysokości uprawniony jest dany podatnik. Czasem jednak może wystąpić mniej przyjemna sytuacja, kiedy to my musimy zapłacić fiskusowi. Widząc hasło „niedopłata” na formularzu PIT większość podatników zastanawia się, czy na pewno wszystko dobrze obliczyli. Jednak w większości przypadków to nie błąd, a dopłata na podatku PIT wynika z niektórych konkretnych sytuacji.

Co to jest niedopłata w podatku PIT?

Na rozliczenie PIT z urzędem skarbowym pozostało coraz mniej czasu. W 2023 roku większość podatników ma czas na oddanie swoich rozliczeń podatku dochodowego do 2 maja 2023 roku (30 kwietnia 2023 roku przypada w dzień wolny). Z kolei pracodawcy są zobowiązani wysłać pracownikom PIT-11 do końca lutego.

Przy obliczaniu swojego podatku dochodowego może się okazać, że zamiast zwrotu ukaże się niedopłata podatku. Taka sytuacja ma miejsce wtedy, kiedy istnieje konieczność dopłaty podatku, kiedy kwota podatku wniesiona do urzędu skarbowego (np. za dany rok podatkowy) jest mniejsza od kwoty podatku należnego. Sprawy podatkowe reguluje Ordynacja podatkowa. Obowiązek zapłacenia należności jest konieczny, nawet jeśli kwota płatności jest bardzo niska  i wynosi kilka złotych.

Dopłata do podatku PIT to sytuacja, której zdecydowanie każdy chciałby uniknąć. Niestety, jak podaje Ministerstwo Finansów i w tym roku obowiązek zapłaty na rzecz państwa będzie miało blisko 1,2 milionów podatników. Liczba to może być mniejsza, jeśli przy rozliczaniu podatnicy skorzystają np. ze wspólnego rozliczenia podatkowego z małżonkiem lub też z odliczeń od dochodu, czy podatku.

Dla porównania Ministerstwo Finansów podaje, że w 2021 roku podatników, którzy musieli dopłacić fiskusowi było 2 miliony.

Zmiany PIT w 2022 roku

Od 1 stycznia 2022 roku, wraz z Polskim Ładem, weszły z życie zmiany podatkowe, które zrewolucjonizowały polski system podatkowy. Kilka miesięcy później, od 1 lipca 2023 roku dokonano kolejnych zmian. Zlikwidowano tzw. ulgę dla klasy średniej, przesunięto w czasie części zaliczek, a w zamian obniżono z 17 proc. do 12 proc. pierwszą stawkę na skali podatkowej. Dodatkowo Polski Ład wprowadził nowe przepisy takie jak wyższa kwota wolna (30 tys. zł) i 32-proc. podatek dopiero od nadwyżki ponad 120 tys. zł rocznie. Przy wysokich zarobkach obciążenie podatkiem i składką wzrosło w stosunku do 2021 r.

Wszystko to wpływa na ostateczne rozliczenie podatku dochodowego. W niektórych przypadkach będzie obowiązywał zwrot podatku, a w innych część podatników będzie musiała dopłacić podatek na rzecz państwa.

Zmiany rozliczeń podatkowych w 2023 roku

Od 2023 r. zmianie uległy zasady stosowania kwoty wolnej, która jest dzielona nawet pomiędzy 3 płatników i może być stosowana również przy umowach zlecenia (łącznie nie więcej niż 300 zł miesięcznie). Wprowadzone zostało preferencyjne rozliczenie dochodów rodziców samotnie wychowujących dzieci, a także nowe preferencje prorodzinne. Nastąpiło również limitowane odliczenie składki zdrowotnej, podwyższenie kwoty podatku przekazywanej na OPP.

Hipoteczny podatek należny

PIT za 2022 r. podatnicy rozliczają według Polskiego Ładu 2.0. Zastosują więc niższą stawkę podatku 12% zamiast 17%, nie ma natomiast ulgi dla klasy średniej. 

Urząd skarbowy po otrzymaniu zeznania rocznego, automatycznie przeanalizuje, czy podatnikowi przysługiwałaby ulga dla klasy średniej. Dla podatników, którzy przed wprowadzeniem lipcowych zmian spełniliby warunki do ulgi dla klasy średniej (uzyskiwali przychody ze źródeł objętych ulgą, tj. z pracy i z działalności gospodarczej, i we wskazanych przedziałach), będzie obliczany hipotetyczny podatek należny. Nie trzeba składać żadnego wniosku, ani też samemu dokonywać obliczeń. Przedsiębiorcy składają deklaracje analogicznie, jak w latach ubiegłych. Krajowa Administracja Skarbowa z urzędu obliczy hipotetyczny podatek należny: zastosuje ulgę dla klasy średniej, ale też wyższą stawkę podatku – 17% zamiast 12%. Brane pod uwagę będą wyłącznie te dane, które podatnik podał w rozliczeniu rocznym PIT, wraz ze wszystkimi wykazanymi przez niego ulgami. System obliczy hipotetyczny podatek należny i jeżeli będzie on niższy od podatku należnego wykazanego przez podatnika w złożonym zeznaniu podatkowym, to podatnik otrzyma pocztą lub za pośrednictwem portalu informację na ten temat. Uprawniony podatnik otrzyma zwrot różnicy między podatkiem wynikającym z rozliczenia PIT za 2022 r., a hipotetycznym podatkiem należnym. Dla znakomitej większości podatników rozliczenie będzie korzystne. Wypłata zwrotu dokonywana będzie na takich samych zasadach, co coroczny zwrot nadpłaconego podatku z urzędu skarbowego.

Dlaczego mam dopłatę podatku na PIT?

Niedopłata najczęściej zdarza się w określonych przypadkach. Przede wszystkim dotyczy  podatników pracujących na kilku umowach lub łączących emeryturę z pracą zarobkową. W mniejszym stopniu dotyczy osób pracujących na jednej umowie i emerytów otrzymujących wyższe świadczenia.

W jakich sytuacjach może się pojawiać niedopłata?

• W rozliczeniu pit podatnik nie uwzględnił wszystkich zaliczek miesięcznych.
• W pierwszym półroczu zaliczki na PIT były pobierane z uwzględnianiem tzw. mechanizmu „rolowania” (w uproszczeniu: porównywano zaliczki obliczone wg zasad z 2022 r. i z 2021 r. i pobierano niższą z nich).
• W przypadku stosowania preferencji podatkowych w zaliczkach, których w całości nie może zastosować w złożonym zeznaniu podatkowym (np. 50% kosztów lub ulgi dla młodych – w części wykraczającej poza limit kwotowy).
• Miesięczne zaliczki na podatek dochodowy były źle pobierane np. według stawki 18 proc., a dochody podatnika przekroczyły próg podatkowy 85 528 zł, powinny być opodatkowane według wyższej stawki, czyli 32 proc. Dopłata w rozliczeniu rocznym u tych podatników stanowi zwrot kwot, którymi podatnik dysponował w wyższej wysokości w trakcie roku. Jest to efekt stosowania niższej stawki podatkowej.
• Podatnik uzyskuje przychody z kilku źródeł, które są rozliczane według stawki 18 proc. podatku dochodowego, a łącznie przychody spowodowały przekroczenie progu podatkowego i konieczność zastosowania 32 proc. stawki,
• W sytuacji, kiedy podatnik uzyskuje przychody z kilku źródeł i doszło do podwójnego uwzględnienia kwoty wolnej od podatku. Tylko jeden pracodawca, najczęściej ten, u którego złożyliśmy PIT-2, powinien odliczyć kwotę wolną, a nie wszyscy, u których pracujemy.

Dopłata a pracujący emeryci

Jedną z grup społecznych, których będzie dotyczyć dopłata do pit to pracujący emeryci. Emeryci w pierwszym półroczu 2022 roku korzystali ze wspomnianego mechanizmu „rolowania” zaliczek. Nie mogą oni również korzystać z ulgi zero PIT, bo dotyczy ona tylko tych seniorów, którzy zrezygnują z otrzymywania emerytury.

Przykład:

Jeśli emeryt ma świadczenie w wysokości 2,5 tys. zł, do tego dorabia na etacie 1 tys. zł to dopłaci do podatku 217 zł. Jednak roczny podatek za 2022 rok będzie o 1815 zł mniejszy niż przed wprowadzonymi zmianami.

W sytuacji, kiedy emeryt otrzymuje emeryturę w wysokości 2,5 tys. zł oraz wynagrodzenie 3 tys. zł to taka osoba będzie w rozliczeniu pit musiała dopłacić podatek 500 zł. Roczny podatek za 2022 r. w stosunku do 2021 r. będzie niższy o 1245 zł.

Podatnicy, którzy pracują na dwóch etatach

Podobna sytuacja dotyczy podatników rozliczających się z pracy w dwóch lub więcej miejscach. Również takie osoby zostały objęte mechanizmem „rolowania” i będą musiały uiścić fiskusowi zwrot.

Przykład:

Jeśli podatnik zarabia na jednym etacie 3 tys. zł a na drugim tyle samo to dopłaci do podatku 447 zł. Jednak roczna korzyść w stosunku do 2021 wynosi 1142 zł.

Jeśli podatnik zarabia na jednej umowie 3 tys., a na drugiej 4 tys. to dopłaci do podatku 592 zł. Jego roczna korzyść w stosunku do 2021 r. wyniesie 857 zł.

Kogo jeszcze może dotyczyć dopłata do pit?

Pozostałe osoby, które mogą być zobowiązane do zapłaty fiskusowi to:

• Osoby bardzo dobrze zarabiające, miesięcznie więcej niż 16 300 złotych brutto.
• Osoby, które do 1 lipca 2022 przekroczyły widełki zarobków klasy średniej, to znaczy wypracowali ponad 11 141 zł brutto na miesiąc.
• Osoby samotne, czyli single, których dochody przekroczyły pięciokrotność średniego wynagrodzenia. Według prognoz średnia pensja w 2023 r. wynosi 6 935 zł, a to oznacza, że 34 650 zł to górna granica, powyżej której konieczna będzie dopłata.
• Osoby, które pracują za granicą na umowie o pracę.
• Fiskusowi dopłacać będą musieli członkowie zarządu.

Gdzie znajdę informację o niedopłacie do PIT?

Jeśli z rozliczenia będzie wynikać niedopłata, to urząd skarbowy powiadomi o konieczności dopłaty. Po otrzymaniu zawiadomienia, podatnik ma 7 dni na zapłatę. Podatnicy korzystający z programu do PIT i wypełniają swoje rozliczenie roczne na stronie podatnik.info otrzymają informację o nadpłacie lub niedopłacie niezwłocznie po wypełnieniu formularza. Kwota ukaże się na dole zeznania podatkowego.

Jeśli złożenie rocznej deklaracji podatkowej nastąpi po terminie, czyli w większości przypadków po 2 maja 2023 roku, wówczas podatnik otrzyma informację o konieczności uregulowania należności od urzędu skarbowego. Od momentu odebrania listu na zapłatę zobowiązania mamy 7 dni. Kiedy po upływie tego czasu, należność nie zostanie opłacona, będą naliczane odsetki.

Gdzie wpłacić niedopłatę?

Niedopłatę wpłaca się w taki sam sposób niezależnie od formy złożenia zeznania podatkowego. Najprościej wpłacić należną kwotę na indywidualny mikrorachunek podatkowy. Każdy podatnik ma swój własny, indywidualny mikrorachunek podatkowy. Można go sprawdzić w dowolnym urzędzie skarbowym.

Istnieje jeszcze możliwość zapłacenia dopłaty podatku w bardziej tradycyjny sposób:

• gotówką w kasie organu podatkowego, placówce pocztowej, instytucji płatniczej, czy biurze usług płatniczych.
• przelewem gotówkowym na odpowiedni numer konta bankowego urzędu skarbowego dla poszczególnych typów zobowiązań podatkowych.

Płatność podatku BLIKIEM

W ostatnim czasie pojawiła się pewna nowość. Podatek za rok 2022 określony w rozliczeniu rocznym możemy również zapłacić za pomocą płatności BLIK. Usługa to została uruchomiona w ramach współpracy Ministerstwa Finansów, Banku Gospodarstwa Krajowego z operatorem BLIK. Udostępniono płatność BLIK za roczne rozliczenia podatkowe osobom fizycznym, nieprowadzącym działalności gospodarczej i przedsiębiorcom. Z takiej wygodnej opcji skorzystać mogą podatnicy rozliczający się na formularzach PIT-28, PIT-36, PIT-37, PIT-38 oraz PIT-39.

Terminy zapłaty niedopłaty

Zapłaty niedopłaty należy dokonać najpóźniej do 2 maja 2023 roku. Jeśli podatnik nie zapłaci w wyznaczonym terminie będą mu grozić konsekwencje. Jeśli podatnik samodzielnie nie dokona zapłaty, organy skarbowe rozpoczną postępowanie egzekucyjne, w którym dodatkowo obciążony zostanie kosztami jego prowadzenia. Niedopłata PIT w rozliczeniu rocznym jest traktowana jak zaległość podatkowa, a za każdy dzień zwłoki urząd skarbowy będzie naliczał odsetki.

W przypadku, gdy składamy skorygowaną deklarację i wniosek o stwierdzenie nadpłaty – podlega ona zwrotowi w terminie 2 miesięcy od dnia złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty wraz ze skorygowanym zeznaniem nie wcześniej niż w terminie 3 miesięcy od daty złożenia deklaracji rocznej.

Jeśli z jakiegoś powodu podatnik wie, że nie będzie w stanie zapłacić zaległości w terminie to może skorzystać z poniższych opcji:

• odroczyć termin płatności podatku,
• rozłożyć zapłatę podatku na raty,
• odroczyć zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę,
• rozłożyć na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę lub
• odroczyć lub rozłożyć na raty zapłaty odsetek od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek.