Odliczenie składki zdrowotnej w PIT za 2024/2025 rok
Nowe przepisy pozwalają niektórym podatnikom na odliczenie składki zdrowotnej od podatku dochodowego. Mimo że większość osób opłaca takie składki, to tylko niektórzy przedsiębiorcy mogą uwzględnić je w swoim rozliczeniu rocznym. Jak wygląda rozliczenie i co należy wziąć pod uwagę?
Początkowo wraz z wprowadzeniem tzw. Polskiego Ładu w styczniu 2022 roku całkowicie zlikwidowano możliwość odliczania składek na ubezpieczenie zdrowotne od podatku dochodowego. Decyzja ta budziła jednak wiele kontrowersji, bo powodowała wzrost obciążeń finansowych obywateli, którzy do tej pory odliczali składki zdrowotne, dzięki czemu w konsekwencji rzeczywisty koszt składki był znacznie mniejszy.
Składka zdrowotna. Jaka wysokość?
Ostatecznie, w ramach nowelizacji Polskiego Ładu (1.07.2022) zdecydowano, że część przedsiębiorców uzyska ponownie możliwość odliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne. Jednak ulga nie dotyczy wszystkich. Preferencję zastosowano wobec tych przedsiębiorców, którzy wybrali konkretny rodzaj opodatkowania w danym roku. W zależności od tego składka zdrowotna może być odliczona od dochodu/przychodu w wyliczeniu zaliczki na podatek lub może być ujęta bezpośrednio jako koszt uzyskania przychodu.
Od momentu wprowadzenia zmian, czyli od 2022 r. nie obowiązuje już generalna zasada – do tej pory wspólna dla wszystkich form opodatkowania, że wysokość składki zdrowotnej jest ustalana względem przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego przez GUS. Odliczenie składki zdrowotnej nie obowiązuje też osób fizycznych. W 2025 roku przedsiębiorcy będą mogli odliczyć od dochodu wyższą kwotę składek zdrowotnych.
Składka zdrowotna. Kto może skorzystać z odliczenia?
Z możliwości rozliczania składki mogą skorzystać podatnicy, którzy prowadzą działalność gospodarczą i stosują:
• podatek liniowy,
• ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,
• kartę podatkową.
Odliczenie składki zdrowotnej w PIT 2024/2025 – skala podatkowa (zasady ogólne)
Podatnicy, którzy korzystają z opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej na zasadach ogólnych (czyli inaczej według skali podatkowej) nie mają możliwości odliczenia składki zdrowotnej.
Ustawodawca uznał, że brak możliwości odliczenia od podatku składki równoważy inne, nowe przywileje takie jak wprowadzenie wyższej kwoty wolnej od podatku (30 tys. zł w skali roku), obniżenie stawki podatkowej (z 17 do 12%) oraz podniesienie progu skali podatkowej (do 120 tys. zł).
Składka zdrowotna w PIT 2024/2025 – podatek liniowy
Wraz ze zmianą przepisów, zmianie uległa sytuacja podatników, którzy rozliczają się metodą liniową. W przypadku podatku liniowego, przedsiębiorca może wybrać jedną z dwóch metod odliczenia: zapłacone składki zdrowotne mogą być odliczone od dochodu lub zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.
W przypadku pierwszej metody zmniejsza się kwota podatku dochodowego do zapłaty. Przedsiębiorca odzyskuje w ten sposób 19% kwoty zapłaconych składek zdrowotnych.
W drugim przypadku pomniejsza się podstawę opodatkowania, powoduje to również obniżenie kwoty samego dochodu. Z kolei dochód stanowi podstawę, od której naliczana jest składka zdrowotna na kolejny miesiąc. Według ekspertów skorzystanie z tej opcji może przynieść większe korzyści dla przedsiębiorców.
W przypadku przedsiębiorców na podatku liniowym składka zdrowotna naliczana jest w wysokości odpowiadającej 4,9% dochodu. Jej wysokość nie może być niższa niż 9% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku podatkowym, a w 2024 roku minimalna składka to 381,78 zł.
W sytuacji zaliczenia wartości uiszczonych składek zdrowotnych do kosztów uzyskania przychodu obowiązują pewne restrykcje. Ustawodawca zastosował limitowane odliczenie składki. Ustalono łączną kwotę składek zdrowotnych, które są zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub odliczonych od dochodu – limit odliczenia w 2024 roku to 8700 zł.
Zgodnie z obwieszczeniem Ministra Finansów z grudnia w sprawie wysokości kwoty składki na ubezpieczenie zdrowotne zaliczanej do kosztów uzyskania przychodów lub odliczanej od dochodu, w roku 2024 wzrósł limit odliczenia składki zdrowotnej na podatku liniowym i wynosi 11 600 zł.
Składka zdrowotna w PIT 2024/2025 – ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Również przedsiębiorcy rozliczający się tzw. ryczałtem mają możliwość skorzystania z preferencji w zakresie odliczania składek zdrowotnych.
Przychody, które uzyskają ci przedsiębiorcy mogą być pomniejszone o 50% wartości składek na ubezpieczenie zdrowotne. Dotyczy to wyłącznie kwoty składek zdrowotnych, które zostały zapłacone w rozliczanym roku podatkowym.
W przypadku, kiedy podatnik stosuje różne stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych odliczenie od przychodu powinno być dokonywane proporcjonalnie od poszczególnych przychodów.
Odliczenie składki zdrowotnej w PIT 2024/2025 – karta podatkowa
Zgodnie ze zmianami wprowadzonymi w Polskim Ładzie nie ma już możliwości wyboru karty podatkowej jako metody opodatkowania. Jednak nadal jest spora grupa podatników, która wybrała kartę podatkową jako formę opodatkowania w 2021 roku. Takie osoby mają możliwość kontynuacji rozliczenia w wybranej metodzie.
Podatnicy korzystający z opodatkowania w postaci karty podatkowej naliczają składkę zdrowotną w wysokości 9% od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Rok składkowy dla takich podatników liczony jest od 01 stycznia do 31 grudnia. Miesięczna składka na ubezpieczenie zdrowotne w 2024 roku przy opodatkowaniu kartą podatkową wynosi 314,10 zł.
Osoby, które rozliczają się na podstawie karty podatkowej mają możliwość odliczenia od podatku kwoty stanowiącej 19% zapłaconych składek zdrowotnych. W 2024 r. to jest 19% z 314,10 zł, co daje kwotę 59,68 zł.
Składki zdrowotne, które są odliczone w taki sposób rozliczane są w deklaracji PIT‑16A składanej po upływie roku, do końca lutego kolejnego roku.
Składki zdrowotne a kwota ulgi na dzieci
Polski Ład wprowadził sporo wątpliwości w kwestii podatkowej. Szczególnie rodzice mogli się obawiać, jak odliczyć ulgę na dzieci w sytuacji kiedy „zabraknie” podatku do odliczenia przysługującej kwoty. Taka sytuacja jest jak najbardziej możliwa. Przykładowo, podatnikowi przysługuje ulga dla dzieci, ale nie płaci on podatku ze względu na kwotę wolną od podatku. Możliwe też, że jest zwolniony z podatków ze względu na wychowywanie co najmniej czwórki dzieci (tzw. PIT-0 dla rodzin 4+). W takiej sytuacji przepisy podatkowe dostosowano do podatników, a ustawodawca przewidział szczególne rozwiązanie, jakim jest dodatkowy zwrot z tytułu ulgi na dzieci w PIT-37 albo PIT-36. Zostało ono uregulowane w art. 27f ust. 8-12 ustawy o PIT.
W podatkowej uldze na dzieci, podatnikowi przynależna jest kwota stanowiąca różnicę między kwotą przysługującego podatnikowi odliczenia, a kwotą odliczoną w zeznaniu podatkowym (czyli dodatkowy zwrot ulgi na dzieci). Innymi słowy, jeżeli podatnik osiągnął zbyt niskie dochody w danym roku podatkowym, aby móc skorzystać z odliczenia, to i tak będzie mógł skorzystać z dodatkowego zwrotu.
Dodatkowy zwrot tytułu ulgi na dzieci
Dodatkowy zwrot tytułu ulgi na dzieci nie może przekroczyć sumy:
‒ składek na ubezpieczenia społeczne, pomniejszone o składki społeczne odliczone w zeznaniu PIT-36L lub na podstawie ustawy o PIT,
‒ składek na ubezpieczenie zdrowotne, pomniejszone o składki odliczone w zeznaniu PIT-36L lub na podstawie ustawy o PIT,
- składek na ubezpieczenia społeczne, zapłaconych ze środków podatnika od przychodów zwolnionych od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 148 i 152–154 ustawy o PIT, czyli z wyjątkiem składek zapłaconych od zwolnionych z opodatkowania przychodów w ramach tzw. ulgi dla młodych, ulgi na powrót, ulgi dla rodzin 4+ oraz ulgi dla pracujących seniorów.
Zgodnie z informacjami Ministerstwa Finansów, od 2022 r. w przysługującym limicie podatnik uwzględnia pełną kwotę zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne (która stanowi 9% podstawy jej wymiaru), a nie tę, która do końca 2021 r. podlegała odliczeniu od podatku (czyli 7,75%).
Jak rozliczyć dodatkowy zwrot?
W deklaracji podatkowej PIT PIT-36 albo PIT-37 znajduje się specjalna rubryka zatytułowana „Dodatkowy zwrot z tytułu ulgi na dzieci”. Jeśli podatnik nie uzupełni tej części to oznacza, że zrezygnował z dodatkowego zwrotu.
Wypełnienie rubryki jest możliwe również w przypadku rozliczania się za pomocą elektronicznej usługi rozliczenia deklaracji PIT na podatnik.info. Program pomoże podatnikom w rozliczeniu deklaracji, poprowadzi krok po kroku po przysługujących ulgach i odliczeniach. Jeżeli podatnik nie jest pewien swojej sytuacji podatkowej może skorzystać ze wsparcia specjalistów. Pracownicy etatowi oraz wszyscy podatnicy rozliczający się według skali podatkowej nie mają prawa do odliczenia zapłaconej składki zdrowotnej ani od dochodu, ani od należnego podatku zapłaconej składki.
Jakie błędy najczęściej popełniają przedsiębiorcy przy rozliczaniu składki zdrowotnej?
Rozliczenie składki zdrowotnej w deklaracji rocznej może sprawiać trudności – szczególnie że zasady różnią się w zależności od formy opodatkowania. Oto najczęstsze błędy, które popełniają przedsiębiorcy:
1. Nieprawidłowe ustalenie podstawy wymiaru składki - dotyczy to szczególnie osób prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym lub ryczałtem. Błędne ustalenie dochodu lub przychodu może skutkować niewłaściwym naliczeniem składki.
2. Brak świadomości limitów odliczenia - przedsiębiorcy zapominają, że:
- w przypadku podatku liniowego obowiązuje limit odliczenia,
- w ryczałcie można odliczyć tylko 50% zapłaconych składek zdrowotnych,
- osoby na karcie podatkowej mogą odliczyć 19% składki zapłaconej, ale tylko w granicach miesięcznego limitu wynikającego z przepisów.
3. Odliczanie składek bez dowodu zapłaty - tylko składki opłacone faktycznie w danym roku (potwierdzone np. dowodem wpłaty) można:
- zaliczyć do kosztów podatkowych,
- odliczyć od dochodu lub podatku.
4. Niewłaściwa forma rozliczenia - nie wszyscy wiedzą, że ubezpieczenie zdrowotne zapłacone przy rozliczeniu według skali podatkowej (zasady ogólne) nie podlega odliczeniu. Tylko wybrane formy opodatkowania dają takie prawo.
5. Rozliczanie składek z różnych tytułów bez podziału - podatnicy działający jednocześnie np. w sektorze przedsiębiorstw i zatrudnieni są z tytułu umowy o pracę, nie rozdzielają składek według tytułu działalności. Może to prowadzić do błędów w deklaracji rocznej i sporów z urzędem skarbowym.
Podsumowanie
Możliwość odliczenia składki zdrowotnej w rozliczeniu podatku dochodowego za 2024/2025 rok przysługuje tylko wybranym grupom podatników prowadzących działalność gospodarczą. W zależności od przyjętej formy opodatkowania – liniowej, ryczałtowej czy w formie karty podatkowej – możesz odliczyć składek w ograniczonym zakresie, z uwzględnieniem takich parametrów jak minimalna składka zdrowotna czy łączna wysokość składek zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów. Należy pamiętać, że w przypadku ryczałtu dopuszczalne jest odliczenie jedynie 50% składek, a na zasadach karty podatkowej – jedynie 19% zapłaconej kwoty. Warunkiem skutecznego rozliczenia jest posiadanie dowodu opłacenia składki ZUS oraz poprawne przyporządkowanie ich do odpowiedniego tytułu działalności gospodarczej. Ewentualne błędy lub nieścisłości w deklaracji mogą skutkować negatywną decyzją naczelnika urzędu skarbowego i utratą prawa odliczenia.
