Globalny podatek minimalny (Pillar II) – kogo dotyczy i jak działa?
Globalny podatek minimalny (Pillar II) to inicjatywa OECD mająca na celu zapewnienie, że duże grupy kapitałowe zapłacą minimalny poziom podatku dochodowego bez względu na to, w jakim kraju prowadzą działalność. Nowe regulacje, obowiązujące w Unii Europejskiej od 2024 roku, nakładają dodatkowe zobowiązania na międzynarodowe przedsiębiorstwa, szczególnie w zakresie raportowania i kalkulacji efektywnej stawki podatkowej. W artykule wyjaśniamy, czym jest Pillar II, kogo dotyczy, jakie są zasady obliczania podatku oraz jak wpłynie on na strategie podatkowe dużych grup kapitałowych.
Spis treści:
- Czym jest globalny podatek minimalny (Pillar II)?
- Kto otrzyma 14. emeryturę w 2025 roku?
- Kogo obejmuje Pillar II
- Jak obliczany jest globalny podatek minimalny
- Skutki wprowadzenia Pillar II
Czym jest globalny podatek minimalny (Pillar II)?
Globalny podatek minimalny to nowe narzędzie międzynarodowej polityki fiskalnej, mające na celu ograniczenie agresywnej optymalizacji podatkowej. W tej części wyjaśniamy, z jakich przepisów wynika ten mechanizm, jakie cele przyświecały jego wdrożeniu oraz jak działa w praktyce.
Geneza – projekt OECD/G20 BEPS 2.0
Globalny podatek minimalny to kluczowy element drugiego filaru projektu BEPS 2.0 (Base Erosion and Profit Shifting), prowadzonego przez OECD i G20. Celem projektu było ograniczenie erozji bazy podatkowej i przenoszenia zysków do jurysdykcji o niskim opodatkowaniu.
Inicjatywa powstała w odpowiedzi na globalne praktyki optymalizacji podatkowej, które powodowały, że międzynarodowe korporacje płaciły bardzo niskie podatki w krajach, w których faktycznie generowały dochody.
Cel wprowadzenia globalnego podatku minimalnego
Pillar II ma na celu zapewnienie minimalnego poziomu opodatkowania (15%) niezależnie od miejsca prowadzenia działalności. W ten sposób eliminuje się motywację do przenoszenia zysków do rajów podatkowych. Rozwiązanie promuje równe warunki konkurencji między państwami i zwiększa sprawiedliwość międzynarodowego systemu podatkowego.
Podstawowe założenia i mechanizm działania
Globalny podatek minimalny nie wprowadza jednej globalnej stawki CIT, lecz ustanawia system uzupełniających zobowiązań podatkowych, nakładanych, gdy efektywna stawka podatkowa (ETR) w danej jurysdykcji jest niższa niż 15%. Gdy tak się dzieje, pozostała część podatku może zostać pobrana przez państwo macierzyste grupy kapitałowej (reguła IIR) lub inne państwo, które stosuje regułę UTPR.
Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na temat zmian w minimalnym podatku CIT, sprawdź również artykuł:
https://www.podatnik.info/publikacje/podatek-minimalny-2024-jakie-zmiany-w-cit,6275c7
Kogo obejmuje Pillar II?
Nowe regulacje nie dotyczą wszystkich firm. W tym rozdziale przedstawiamy, jakie grupy kapitałowe obejmuje Pillar II, jakie warunki muszą spełnić oraz jakie wyłączenia i uproszczenia zostały przewidziane w przepisach.
Kryteria – próg 750 mln euro przychodów skonsolidowanych
Nowe przepisy dotyczą dużych grup kapitałowych osiągających roczne przychody skonsolidowane powyżej 750 mln euro w co najmniej dwóch z czterech poprzednich lat obrotowych. Próg ten odpowiada limitowi znanemu z regulacji dotyczących raportowania CbC (Country-by-Country).
Podmioty objęte w ramach grup kapitałowych
Obowiązki związane z Pillar II dotyczą wszystkich podmiotów należących do objętej grupy – niezależnie od tego, gdzie są zarejestrowane. Oznacza to konieczność kalkulacji efektywnej stawki podatkowej dla każdego kraju, w którym dana grupa prowadzi działalność.
Wyjątki i wyłączenia z obowiązku
Z przepisów wyłączone są między innymi podmioty państwowe, fundusze inwestycyjne oraz jednostki non-profit. Dodatkowo wprowadzono tak zwane safe harbours – uproszczenia dla pierwszych lat obowiązywania przepisów, jeśli spełnione są określone kryteria efektywnego opodatkowania.
Jak obliczany jest globalny podatek minimalny?
Sama definicja podatku minimalnego nie wystarczy – kluczowe znaczenie ma sposób jego kalkulacji. W tym fragmencie omawiamy, jak ustala się efektywną stawkę podatkową, czym jest QDMTT oraz jakie zasady stosuje się w przypadku przekroczenia progu 15%.
Efektywna stawka podatkowa (ETR) i próg 15%
Kluczowym elementem systemu jest wyliczenie efektywnej stawki podatkowej (ETR) dla każdej jurysdykcji. Jeżeli stawka ta jest niższa niż 15%, konieczne jest dopłacenie różnicy w formie podatku wyrównawczego. Podstawą kalkulacji są dane z rachunkowości finansowej, nie zaś z deklaracji CIT.
Wyrównujący podatek krajowy (QDMTT)
Kraje mogą samodzielnie wdrożyć tzw. kwalifikowany wyrównujący podatek krajowy (Qualified Domestic Minimum Top-Up Tax – QDMTT), co oznacza, że „dopłata” podatku może nastąpić lokalnie, bez konieczności jej pobierania przez inne jurysdykcje.
Reguły IIR (Income Inclusion Rule) i UTPR (Undertaxed Payments Rule)
Jeśli QDMTT nie został wdrożony lub nie pokrywa całości należności, stosuje się mechanizmy międzynarodowe:
-
IIR – dopłata podatku przez podmiot dominujący w grupie,
-
UTPR – dopłata rozdzielana pomiędzy kraje, gdzie grupa posiada działalność.
Skutki wprowadzenia Pillar II dla dużych grup kapitałowych
Nowe przepisy niosą ze sobą istotne konsekwencje operacyjne, finansowe i organizacyjne. W tej części artykułu przedstawiamy, jak Pillar II wpłynie na strategie podatkowe firm, jakie nowe obowiązki raportowe się z tym wiążą i jak może zmienić się geografia inwestycji.
Zmiany w strategiach podatkowych i strukturze grup
Wprowadzenie Pillar II wymusza analizę, czy dotychczasowa struktura korporacyjna zapewnia zgodność z przepisami. Optymalizacje bazujące na jurysdykcjach o niskim opodatkowaniu mogą przestać być korzystne, a firmy będą musiały przemyśleć lokalizację centrów zysków.
Wzrost obowiązków raportowych i administracyjnych
Nowe regulacje wiążą się z koniecznością przygotowania rocznego GloBE Information Return, zawierającego między innymi dane o efektywnym opodatkowaniu w każdej jurysdykcji. Wymaga to nowych narzędzi analitycznych, współpracy księgowych, podatkowych i technologicznych zespołów.
Potencjalny wpływ na lokalizację inwestycji
Wprowadzenie globalnego podatku minimalnego (Pillar II) może w istotny sposób zmienić mapę atrakcyjności inwestycyjnej poszczególnych krajów. Dotychczas jednym z głównych czynników przy wyborze lokalizacji centrali operacyjnych, holdingów czy spółek celowych były korzystne przepisy podatkowe lub niski efektywny poziom opodatkowania.
Wraz z wejściem w życie mechanizmu wyrównującego, tego typu strategie optymalizacyjne przestają przynosić oczekiwane rezultaty. W efekcie Pillar II może prowadzić do przetasowania struktur holdingowych, zmiany lokalizacji centrów usług wspólnych, a nawet relokacji zakładów produkcyjnych.
Firmy będą brały pod uwagę nie tylko kwestie podatkowe, ale też poziom kosztów administracyjnych, dostęp do specjalistów, stabilność prawa i ogólne otoczenie regulacyjne.
Podsumowanie
Globalny podatek minimalny (Pillar II) to jedno z największych wyzwań podatkowych ostatnich lat. Dla dużych grup kapitałowych oznacza konieczność dogłębnej analizy struktury podatkowej, weryfikacji lokalnych ETR i przygotowania procesów raportowania.
Wdrożenie rozwiązań zgodnych z Pillar II pozwoli uniknąć ryzyk fiskalnych i potencjalnych sankcji. Warto już dziś zadbać o odpowiednie przygotowanie – także przy pomocy doradców podatkowych.
W uniknięciu ewentualnych błędów w dokumentach podatkowych może pomóc bezpłatny program Podatnik.info.
