Czy w Polsce pojawi się podatek katastralny?
Nowe podatki wzbudzają wiele kontrowersji wśród Polaków. Nowy rząd zapowiadał obniżenie zobowiązań wobec urzędu skarbowego. Pojawiają się jednak informacje o możliwości podwyższenia podatków związanych z posiadanymi nieruchomościami. Czym jest podatek katastralny? Czy pojawi się w Polsce? Kto będzie płacił podatek katastralny? Odpowiadają eksperci Podatnik.info.
Spis treści:
- Podatek katastralny – co to jest?
- Podatek katastralny w Polsce – czy wejdzie w życie?
- Kto będzie płacił podatek katastralny?
- Podsumowanie: podatek katastralny
Podatek katastralny – co to jest?
Podatek katastralny to temat wzbudzający wiele kontrowersji, który powraca w debacie publicznej w związku z rekomendacjami zmian systemu opodatkowania nieruchomości w Polsce. Takie opinie pojawiają się od takich instytucji jak: Międzynarodowy Fundusz Walutowy czy Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).
Podatek katastralny to forma opodatkowania nieruchomości, w której wysokość należności zależy od jej wartości rynkowej. Może stanowić określony procent wartości nieruchomości. Oznacza to, że osoby posiadające droższe mieszkania lub domy zapłaciłyby więcej.
Obecny system podatkowy w Polsce zależy od metrażu nieruchomości. W 2025 roku stawka została podwyższona i wynosi 1,12 zł za m². Oznacza to, że podatek od nieruchomości jest taki sam dla wszystkich podatników, a jego wysokość zależy wyłącznie od rozmiaru lokalu.
Jeżeli podatnik jest właścicielem nieruchomości o metrażu 100 m², wówczas maksymalny podatek wynosi 112 zł rocznie. Po wprowadzeniu podatku katastralnego, który wynosiłby przykładowo 1% od wartości nieruchomości, należność może wzrosnąć kilkukrotnie. Dla nieruchomości o metrażu 100 m² o wartości 900 000 zł sięgałby 9 000 zł.
Podatek ten funkcjonuje w wielu krajach Europy Zachodniej, na przykład w Niemczech, Francji czy Wielkiej Brytanii, gdzie stanowi istotne źródło dochodu dla samorządów lokalnych. Jego celem jest bardziej sprawiedliwe opodatkowanie nieruchomości i ograniczenie spekulacji na rynku mieszkaniowym. W krajach, w których obowiązuje podatek katastralny, stawka wynosi od 0,5% do 1% wartości nieruchomości.
Zwolennicy tego rozwiązania argumentują, że umożliwia ono zwiększenie wpływów do budżetu oraz skuteczniejszą redystrybucję majątku. Krytycy natomiast podkreślają, że może on prowadzić do znacznego wzrostu kosztów utrzymania nieruchomości, zwłaszcza dla osób, które nabyły je dawno temu i nie generują z nich dochodu.
Podatek katastralny w Polsce – czy wejdzie w życie?
Dyskusja na temat wprowadzenia podatku katastralnego w Polsce powraca regularnie. Do tej pory rząd nie zdecydował się na wdrożenie takiego rozwiązania, jednak presja międzynarodowych instytucji finansowych, takich jak Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW), może wpłynąć na jego przyszłość. MFW rekomenduje wprowadzenie podatku katastralnego jako sposobu na zwiększenie dochodów budżetowych i uregulowanie sytuacji na rynku mieszkaniowym.
OECD zwraca uwagę, że podatek katastralny byłby bardziej progresywny i wydajny. Według ekspertów reprezentujących tę instytucję, obecny system jest słabym wskaźnikiem zamożności i zdolności płatniczej podatników, ponieważ nie uwzględnia innych (niż powierzchnia) cech nieruchomości i jej lokalizacji, która jest kluczowym czynnikiem determinującym jej wartość.
OECD sugeruje również, że podatek katastralny mógłby zwiększyć autonomię samorządów w zakresie pozyskiwania dochodów. Na opinie dotyczące znacznego zwiększenia obciążenia budżetów domowych odpowiada możliwością wprowadzenia różnych mechanizmów odroczenia, zryczałtowanej ulgi podatkowej lub ograniczenia podatku dla mniej zamożnych gospodarstw domowych.
Nieoficjalnie mówi się, że podatek katastralny w Polsce mógłby być wprowadzony w perspektywie najbliższych lat. Aktualnie jednak nie ma konkretnego harmonogramu i jasnych deklaracji ze strony rządu. To sprawia, że jest to na razie temat spekulacji. Politycy obawiają się negatywnej reakcji społecznej, zwłaszcza że podatek ten mógłby znacząco obciążyć budżety domowe Polaków. Dotyczy to szczególnie mieszkańców dużych miast, w których ceny nieruchomości są wysokie.
Szefowa Lewicy – Anna Maria Żukowska zwraca uwagę również na problem związany z brakiem jednolitego katastru, czyli spisu nieruchomości, to jest jeszcze dziedzictwo po zaborach. Podatek katastralny wymagałby uprzedniego ujednolicenia tego systemu.
Dodatkowo wprowadzenie zmian w systemie podatkowym wymagałoby usprawnienia przepływu informacji między księgami wieczystymi, ewidencją gruntów i budynków oraz rejestrami PESEL i REGON.
Kto będzie płacił podatek katastralny?
Jedno z kluczowych pytań w debacie publicznej brzmi: kto będzie płacił podatek katastralny. Jeśli nowy system naliczania zobowiązań zostałby wprowadzony, jego zasady opodatkowania mogłyby objąć wszystkich właścicieli nieruchomości.
Jak sugeruje jednak OECD, kluczowe będą szczegółowe regulacje dotyczące progów podatkowych oraz ewentualnych ulg. Możliwe jest, że rząd zdecydowałby się na progresywny model opodatkowania, w którym większe obciążenia finansowe ponosiliby właściciele nieruchomości o najwyższej wartości.
Według propozycji pojawiających się w debacie publicznej, jednym ze sposobów ograniczenia negatywnych skutków podatku katastralnego mogłoby być zwolnienie z niego osób posiadających tylko jedno mieszkanie lub dom, w którym faktycznie mieszkają. Z kolei osoby posiadające wiele nieruchomości inwestycyjnych mogłyby zostać objęte wyższymi stawkami podatkowymi.
Eksperci ostrzegają jednak, że jeśli podatek katastralny zostałby wprowadzony bez odpowiednich mechanizmów osłonowych, mógłby znacząco obciążyć budżety domowe. To z kolei doprowadziłoby do wzrostu kosztów wynajmu mieszkań, co uderzyłoby także w najemców.
Podsumowanie: podatek katastralny
Poniżej prezentujemy najistotniejsze kwestie omówione szczegółowo w artykule.
- Podatek katastralny to forma opodatkowania nieruchomości, w której wysokość należności zależy od jej wartości rynkowej. Funkcjonuje w wielu krajach Europy Zachodniej (Niemcy, Francja, Wielka Brytania) i stanowi istotne źródło dochodu dla samorządów lokalnych.
- Obecnie w Polsce podatek od nieruchomości naliczany jest od metrażu lokalu – w 2025 roku stawka wynosi 1,12 zł/m².
- Celem podatku katastralnego jest sprawiedliwsze opodatkowanie nieruchomości i ograniczenie spekulacji na rynku mieszkaniowym.
- Stawki podatku w krajach, gdzie obowiązuje, wynoszą od 0,5% do 1% wartości nieruchomości.
- Wprowadzenie podatku katastralnego może znacząco zwiększyć obciążenia dla właścicieli nieruchomości – np. 1% wartości nieruchomości o wartości 900 000 zł oznaczałby 9 000 zł rocznie.
- Podatek katastralny w Polsce to temat, który regularnie powraca w debacie publicznej, ale do tej pory rząd nie podjął decyzji o jego wprowadzeniu.
- Kto będzie płacił podatek katastralny? Jeśli podatek zostałby wprowadzony, jego zasady mogłyby objąć wszystkich właścicieli nieruchomości.
- Możliwe jest wprowadzenie progów podatkowych i ulg, np. dla osób posiadających tylko jedno mieszkanie, w którym faktycznie mieszkają. Właściciele wielu nieruchomości inwestycyjnych mogliby zostać objęci wyższymi stawkami podatkowymi.
- Eksperci ostrzegają, że bez mechanizmów osłonowych podatek katastralny mógłby znacząco obciążyć budżety domowe.
Jeżeli masz dodatkowe wątpliwości, możesz skorzystać z pomocy ekspertów Podatnik.info. Każdy użytkownik naszego programu zyskuje możliwość zadania dowolnego pytania specjalistom z obszaru prawa podatkowego. Ponadto w okresie rozliczania rocznych deklaracji podatkowych zapewniamy trzy rozwiązania, które umożliwią dopełnienie formalności nawet w 5 minut!
