Ulga termomodernizacyjna

2023-02-24

Ulga termomodernizacyjna to wsparcie udzielane w formie premii termomodernizacyjnej, remontowej lub kompensacyjnej, czyli spłaty kredytu udzielonego inwestorowi przez bank komercyjny lub pokrycia części kosztów przedsięwzięcia finansowanego ze środków własnych (w przypadku premii kompensacyjnej).

Wsparcie może zostać przeznaczone na: projekty związane z termomodernizacją lub renowacją budynków, w tym budynków komunalnych, wzmocnienie budynków w technologii płyt betonowych oraz montaż w budynkach mikroinstalacji OZE.

Co musisz wiedzieć? Fundusz Termomodernizacji i Remontów

Podstawowym celem Funduszu jest udzielanie pomocy finansowej inwestorom podejmującym projekty termomodernizacyjne i remontowe oraz wypłacanie odszkodowań właścicielom budynków mieszkalnych.

Korzystając ze wsparcia Funduszu Termomodernizacji i Renowacji w postaci ulgi termomodernizacyjnej poprawisz estetykę budynków i komfort ich użytkowania, a także podniesiesz wartość budynku i obniżysz koszty jego eksploatacji.

Z premii termomodernizacyjnej mogą skorzystać właściciele lub zarządcy obiektów takich jak:

• budynki mieszkalne, zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej,
• lokalne sieci ciepłownicze i źródła ciepła.

Od 1 grudnia 2022 r. wysokość premii termomodernizacyjnej wynosi 26% kosztów inwestycji termomodernizacyjnej. Jeżeli termomodernizacja będzie połączona z przedsięwzięciem w OZE premia wyniesie łącznie 31 proc. kosztów przedsięwzięcia. Ponadto, przy realizacji termomodernizacji budynków z tzw. „wielkiej płyty” wraz z ich wzmocnieniem, inwestor otrzymuje dodatkowe wsparcie w wysokości 50 proc. kosztów wzmocnienia budynku wielkopłytowego.

Z premii remontowej mogą skorzystać właściciele lub zarządcy budynków wielorodzinnych, które zostały oddane do użytkowania:

• minimum 40 lat przed dniem złożenia wniosku o premię remontową lub;
• minimum 20 lat przed dniem złożenia wniosku o premię remontową, gdy budynek należy do społecznej inicjatywy mieszkaniowej lub towarzystwa budownictwa społecznego lub został wybudowany przy użyciu środków z kredytu BGK na podstawie wniosków złożonych do dnia 30 września 2009 r./lub przy wykorzystaniu finansowania zwrotnego.

Od 1 grudnia 2022 r. wysokość premii remontowej wynosi 25% kosztów inwestycji w termomodernizację.

Z premii wyrównawczej mogą skorzystać osoby fizyczne będące właścicielami, współwłaścicielami lub spadkobiercami budynków mieszkalnych lub ich części, w których w okresie między 12 listopada 1994 roku a 25 kwietnia 2005 roku znajdowały się lokale kwaterunkowe.

Kto odpowiada za realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego?

W Polsce za kwestie związane z efektywnością energetyczną i zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji odpowiadają Ministerstwo Energii, Ministerstwo Środowiska oraz Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa.

Ponadto za niektóre instrumenty przeciwdziałania ubóstwu energetycznemu (np. zasiłek opałowy) odpowiada Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Nie utworzono jednak międzywydziałowego organu do zarządzania tym problemem.

Termomodernizacja jednorodzinnych budynków mieszkalnych - zmniejszenie kosztów pozyskania ciepła

W celu przyspieszenia procesu poprawy jakości powietrza Ministerstwo Finansów uruchomiło wsparcie finansowe termomodernizacji budynków mieszkalnych jednorodzinnych w postaci ulgi termomodernizacyjnej. Ulga umożliwia odliczenie od przychodów wydatków związanych z realizacją projektów termomodernizacyjnych w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych.

Ustawodawca przewidział wymóg, aby przy do odliczeniu klasyfikowały się jedynie wydatki określone w audycie energetycznym. Przeprowadzenie audytu przed realizacją inwestycji termomodernizacyjnej daje gwarancję, że poniesione koszty faktycznie wpłyną na efektywność energetyczną w zakresie termomodernizacji.

Kto może skorzystać z ulgi i kto zajmuje się realizacją przedsięwzięcia termomodernizacyjnego ?

Ulga termomodernizacyjna przysługuje podatnikom PIT, którzy płacą podatki:

• według skali podatkowej,
• według 19% stawki podatku,
• według ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Zwiększenie kosztów uzyskania przychodów jest wsparciem przede wszystkim dla właścicieli domów jednorodzinnych, którzy chcą zwiększyć efektywność energetyczną budynku za pomocą nowoczesnych systemów grzewczych i izolacyjnych.

Granica ulgi termomodernizacyjnej

Ulga termomodernizacyjna obejmuje możliwość odliczenia 100% wydatków poniesionych w trakcie realizacji projektu. Kwota nie może być jednak wyższa niż 53 000 zł. Jest to suma nakładów w odniesieniu do wszystkich realizowanych projektów termomodernizacyjnych w poszczególnych budynkach będących własnością lub współwłasnością podatnika. Limit dotyczy podatnika bez względu na liczbę projektów termomodernizacyjnych realizowanych w poszczególnych latach.

Inne zasady korzystania z ulgi

Odliczenie w ramach ulgi termomodernizacyjnej dotyczy tylko istniejących budynków. Czas trwania projektu nagrodzonego przedsięwzięciem nie może przekroczyć 3 lat. Możesz odliczyć wydatek zawierający podatek od towarów i usług, jeśli podatek nie został już odliczony przez podatnika na podstawie ustawy o podatku od towarów i usług.

Ile czasu można dokonywać odliczeń?

Jeżeli kwota odliczenia nie została pokryta z rocznych dochodów podatnika, odliczeń można dokonywać przez kolejne 6 lat od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek. Odliczenie nie podlega odliczeniu w części, w jakiej zostały one dofinansowane ze środków Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej lub w jakiejkolwiek formie zwrócone podatnikowi.

Jakie materiały i usługi objęte są ulgą termomodernizacyjną?

Ulga termomodernizacyjna obejmuje materiały i urządzenia budowlane takie jak:

• materiały budowlane wykorzystywane do ocieplania przegród budowlanych, płyt balkonowych i fundamentów wchodzących w skład systemów ociepleń lub służące do ochrony przed wilgocią;
• węzły cieplne z programatorami temperatury;
• gazowe kotły kondensacyjne wraz z armaturą sterującą, zabezpieczającą i regulacyjną oraz systemem nawiewno-wywiewnym;
• kotły olejowe kondensacyjne wraz z armaturą sterującą, zabezpieczającą i regulacyjną oraz systemem doprowadzania powietrza i spalin;
• zbiorniki gazu lub oleju;
• kotły na paliwo stałe spełniające co najmniej wymagania określone w Rozporządzeniu Komisji (UE) 2015/1189 z dnia 28 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w zakresie wymagań dotyczących ekoprojektu dla paliw stałych kotły (Dz. U. UE L 193 z 21.07.2015, s. 100);
• podłączenie do sieci ciepłowniczej lub gazowej;
• materiały budowlane wchodzące w skład instalacji grzewczej;
• materiały budowlane wchodzące w skład instalacji przygotowania ciepłej wody;
• materiały budowlane wchodzące w skład elektrycznego systemu grzewczego;
• pompy ciepła z akcesoriami;
• kolektory słoneczne wraz z osprzętem;
• ogniwa fotowoltaiczne z akcesoriami;
• stolarka okienna i drzwiowa, w tym okna, okna dachowe z systemami montażu, drzwi balkonowe, bramy garażowe, powierzchnie transparentne nieotwieralne;
• materiały budowlane składające się na system wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła lub odzyskiem ciepła i chłodu.

Ulga termomodernizacyjna obejmuje usługi takie jak:

• wykonanie audytu energetycznego budynku przed realizacją przedsięwzięć termomodernizacyjnych;
• analizy termograficzne budynków;
• wykonanie dokumentacji projektowej związanej z pracami termomodernizacyjnymi;
• przygotowywanie ekspertyz ornitologicznych i chiropterologicznych;
• ocieplenie przegród budowlanych lub płyt balkonowych, lub fundamentów;
• wymiana stolarki zewnętrznej np.: okien, okien dachowych, drzwi balkonowych, drzwi zewnętrznych, bram garażowych, nieotwieranych powierzchni przeźroczystych;
• wymianę elementów istniejących instalacji grzewczych lub instalacji przygotowania ciepłej wody, lub nowych wewnętrznych instalacji grzewczych, lub instalacji przygotowania ciepłej wody;
• montaż kotła gazowego kondensacyjnego;
• montaż kotła olejowego kondensacyjnego;
• zespoły pomp ciepła;
• wykonanie przyłącza technicznego
• zespoły kolektorów słonecznych;
• montaż nowej instalacji wewnętrznej ogrzewania;
• montaż systemu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła z powietrza wywiewanego;
• montaż instalacji fotowoltaicznej;
• rozruchy i regulacje źródeł ciepła oraz analizy spalin;
• instalacje hydrauliczne do regulacji i równoważenia;
• czynności demontażowych dla źródeł ciepła opalanych paliwem stałym.

Jak można zauważyć, ustawodawca stworzył zamknięty katalog dla materiałów, robót budowlanych i usług, które kwalifikują się do ulgi przy podatku dochodowym.

Zużycie energii na ogrzewanie pomieszczeń na m2

Zużycie energii na ogrzewanie pomieszczeń na m2 w gospodarstwach domowych z korektą klimatyczną spadało średnio o 0,4% rocznie w latach 2000-2018. Najwyższe zużycie zaobserwowano w 2006 roku i wyniosło 16,5 ktoe/m2. Następnie zużycie energii na m2 spadało w tempie 1,0%/rok.

W latach 2000-2018 znacząco wzrosło zużycie energii według zużycia końcowego na 1 mieszkanie: w przypadku urządzeń elektrycznych i oświetlenia o 49,9% do 0,145 toe/mieszkanie, w przypadku gotowania o 30,7% do 0,121 toe/mieszkanie oraz w przypadku podgrzewania wody o 21,9% do 0,239 toe/mieszkanie.

Skutki realizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych

W skutek zużycie energii w gospodarstwach domowych wzrosło o 2,0 Mtoe w latach 2000-2018.

Większy zasób mieszkań, większa ilość osób, które są w posiadaniu co najmniej jednego lokalu mieszkalnego lub jednego lokalu użytkowego/dwóch lokali mieszkalnych, większa ilość osób, które są współwłaścicielami budynku mieszkalnego jednorodzinnego, większe mieszkania i zmiany zachowań grzewczych, były głównymi czynnikami wpływającymi na wzrost konsumpcji i liczbę realizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych dotyczących instalacji niezbędnych do przygotowania ciepłej wody użytkowej.

Osiągnięte oszczędności energii i zmniejszenie strat energii pierwotnej (2,6 Mtoe) częściowo zrównoważyły ​​te czynniki.

Ramy termomodernizacji w Polsce

Obejmują termomodernizację wszelkiego rodzaju budynków i lokali mieszkalnych i komunalnych:

• w tym szkół i szpitali;
• lokalne sieci ciepłownicze i lokalne źródła ciepła;
• oraz instalację odnawialnych źródeł energii lub wysokowydajnych urządzeń energetycznych.

Przedsięwzięcie termomodernizacyjne ma na celu zmniejszenie zużycia energii

Termomodernizacja w zakresie oszczędności energii tradycyjnie należała do kompetencji Ministerstwa Infrastruktury odpowiedzialnego za program na podstawie ustawy z 1998 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów budynków eksploatowanych (poświęconej głównie budownictwu wielorodzinnemu).

Program ulgi termomodernizacyjnej opiera się na premii stanowiącej spłatę części kredytu komercyjnego dystrybuowanego przez Państwowy Bank Rozwoju.

Jak uzyskać premię w ramach ulgi termomodernizacyjnej?

Premia ulgi termomodernizacyjnej jest oferowana dopiero po dokładnym i kosztownym audycie energetycznym i opiera się na szacunkach rocznych oszczędności energii. Podatnik otrzyma zwrot odliczonych wydatków po zapłacie wszystkich kosztów związanych z modernizacją. Dlatego też, pomimo oferowania spółdzielniom, wspólnotom mieszkaniowym i indywidualnym właścicielom, ostatecznie ulgi pomogły w renowacji głównie większych jednostek.

Ewaluatorzy programu zwracali również uwagę na efekt „creamingu” – w praktyce składki były rozdzielane między jednostki dobrze zarządzane i zamieszkałe przez rodziny o wysokim kapitale finansowym i kulturowym.

Dlaczego tak ważna jest modernizacja?

Spośród 20 najbardziej zanieczyszczonych miast w UE 5 znajduje się w Polsce (według stężenia PM10). Istnieje pilna potrzeba zajęcia się kwestią modernizacji ciepłownictwa. W przeciwnym razie powietrze w kolejnych latach nie tylko się nie poprawi, ale może stać się coraz bardziej zanieczyszczone. Dlatego tak ważne jest, aby rząd wspierał modernizację systemów ciepłowniczych.

Jednakże ogólna jakość powietrza w Polsce w ostatnich latach poprawia się. Według raportu World Air Quality w 2018 średnie stężenie PM2,5 wyniosło 22,3. W raporcie z 2021 średnie stężenie PM2,5 spadło do 19,1, co świadczy o lekkiej poprawie czystości powietrza. Należy jednak zaznaczyć, że w 2018 r. Polska plasowała się na 28. miejscu, a w 2021 spadłana dalekie 53. miejsce. Czy oznacza to, że nasz kraj zbyt wolno wprowadza politykę ograniczająca czystości energetycznej w porównaniu z innymi krajami?

Jedno jest pewne:modernizacja energetyczna w Polsce musi zwiększyć tempo. Inaczej czekają nas nie tylko negatywne efekty środowiskowe, ale także bolesne skutki zwiększenia cen paliw kopalnych na rynku energetycznym.

Częściowa zamiana źródeł energii

Wszystkie systemy ciepłownicze w Polsce muszą uzyskać status systemów efektywnych w rozumieniu dyrektywy o efektywności energetycznej. Dlatego ważna jest częściowa zamiana źródeł energii oraz inwestycje w termomodernizację jednorodzinnych budynków mieszkalnych. W przeciwnym razie Polacy nie będą mogli skorzystać z funduszy unijnych. Wydajny system to taki, który w znacznym stopniu wykorzystuje odnawialne źródła energii i kogenerację.

Modernizacja ciepłownictwa poprawi jakość powietrza

Podłączenie nowych budynków do sieci ciepłowniczych to rozwiązanie poprawiające jakość powietrza i zmniejszające emisje. Jeśli stare kotły węglowe w tych sieciach zostaną zastąpione, na przykład, nowymi kotłami opalanymi biomasą i gazowymi źródłami kogeneracyjnymi, emisje CO2 w ciepłownictwie zmniejszą się o 40% - 43% do 2030 r. Polska będzie miała szansę spełnić swoje europejskie zobowiązanie do redukcji emisji.

Przyszłość należy do OZE i kogeneracji

Forum Energii analizuje technologie, które można wykorzystać do modernizacji ciepłownictwa. W pierwszym etapie transformacji systemów ciepłowniczych do szerokiego zastosowania będą nadawały się kotły na biomasę (lub RDF) oraz kogeneracja opalana gazem.

Energia geotermalna i nadwyżka ciepła będą wykorzystywane tylko w szczególnych przypadkach, jeśli pozwalają na to lokalne warunki techniczne i ekonomiczne. Z kolei panele słoneczne z magazynowaniem energii będą wykorzystywane po termomodernizacji budynków i po przejściu na instalacje niskotemperaturowe.

Dostępne są źródła finansowania

Modernizacja ciepłownictwa to długotrwały proces, wymagający dużych nakładów – łącznie 13-14 mld zł. Aby dokończyć transformację sektora w 2030 roku, już dziś konieczne jest zapewnienie źródeł finansowania. Forum Energii szacuje, że ciepłownictwo może skorzystać z:

• środki unijne z perspektywy 2021-27,
• pieniądze z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska,
• wpływy z Funduszu Modernizacyjnego, który ma wpływy ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2,
• bezpłatne uprawnienia do emisji dla sektora energetycznego w ramach EUETS.

Aby było to możliwe, Polska już dziś musi zacząć przygotowywać strategie i plany wydatkowania tych środków zgodnie ze wspólnymi zobowiązaniami UE.

Szczególnie ważne są małe systemy grzewcze

Małe systemy grzewcze często są nieefektywne i działają głównie w miastach poniżej 100 000 mieszkańców. Każdy z tych systemów wymaga indywidualnego podejścia i oceny, jakie technologie wybrać, aby uzyskać ciepło w rozsądnej cenie.

Ich modernizacja, rozwój i dobór odpowiednich technologii będzie kluczem do rozwiązania problemu smogu. Małym przedsiębiorstwom ciepłowniczym trudniej jest zorganizować finansowanie i przejście na nowe technologie wytwarzania ciepła. Dlatego potrzebna jest strategia rządu wskazująca kierunek modernizacji, aby systemy zaczęły korzystać ze wsparcia.