Różnica w regulacjach zawarcia układu – postępowanie układowe a sanacyjne
Nadrzędnym założeniem wszystkich czterech postępowań naprawczo-oddłużeniowych jest restrukturyzacja w jak najwyższym stopniu zadłużenia przedsiębiorstwa.
Pomimo iż na gruncie obowiązującej ustawy Prawo restrukturyzacyjne w każdej procedurze występują podobne uwarunkowania odnoszące się do zawarcia układu, to jednak restrukturyzacji w różnym stopniu podlegać będzie majątek podmiotu, a także odmienne będą procedury związane ze sposobem zarządzania i kontroli nad dłużnikiem. W jaki sposób zatem przeprowadzić efektywną restrukturyzację prowadzonego biznesu na gruncie postępowania układowego i sanacyjnego?
Z dniem 1 stycznia 2016 roku zaczęły obowiązywać przepisy nowej ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz.U. z 2016 r., poz. 1574), której głównym celem jest próba pomocy przedsiębiorcom w zachowaniu istniejącego biznesu w razie zaistnienia przejściowych tarapatów finansowych. Realizacji powyższego służyć mają cztery procedury naprawczo-oddłużeniowe wprowadzone przez nowe przepisy. Wprowadzenie do systemu prawnego przedmiotowych regulacji związane było z zastąpieniem dotychczasowo obowiązujących uregulowań prawnych jednej ustawy – Prawo upadłościowe i naprawcze.
Procedury restrukturyzacyjne nową szansą dla przedsiębiorcy
Postępowanie restrukturyzacyjne może być prowadzone wobec dłużnika niewypłacalnego lub zagrożonego niewypłacalnością. Definicję niewypłacalności zawarto w ustawie z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (Dz.U z 2016 r., poz. 2171). Zgodnie z art. 11 wskazanej ustawy dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, a jego opóźnienie przekracza trzy miesiące. Co więcej, dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
Z kolei na gruncie prawa restrukturyzacyjnego określono, że za dłużnika zagrożonego niewypłacalnością należy rozumieć dłużnika, którego sytuacja ekonomiczna wskazuje, że w niedługim czasie może stać się niewypłacalny (art. 6 Prawo restrukturyzacyjne). Uregulowania ustawy Prawo restrukturyzacyjne wprowadzają cztery główne rodzaje postępowań, z których mogą skorzystać przedsiębiorcy zagrożeni kłopotami finansowymi. Nadrzędnym celem każdego postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami. Natomiast w sytuacji, kiedy dotyczy postępowania sanacyjnego – również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli.
Do kategorii czterech postępowań naprawczo-oddłużeniowych należą:
1) postępowanie o zatwierdzenie układu,
2) przyspieszone postępowanie układowe,
3) postępowanie układowe,
4) postępowanie sanacyjne.
Postępowanie układowe
Postępowanie układowe, podobnie jak procedura sanacyjna restrukturyzacji, należy do kategorii najbardziej sformalizowanych instytucji. Postępowanie układowe uprawnia podmiot do zawarcia układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności z jednoczesnym spełnieniem przesłanek art. 3 ust. 4 pkt 2 Prawo restrukturyzacyjne, jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. W przeciwnym wypadku postępowanie układowe nie może być prowadzone i należy rozważyć prowadzenie postępowania w innym trybie.
Warto wskazać zatem na różnicę jaka zachodzi pomiędzy tym trybem postępowania, a procedurą o zatwierdzenie układu oraz przyspieszonym postępowaniem układowym, gdzie zasadą jest, że mogą być one prowadzone jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15% ogólnej sumy wierzytelności.
Postępowanie układowe w swojej istocie i uregulowaniach jest zbliżone do postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu przed dokonaną nowelizacją ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze. We wniosku o otwarcie postępowania układowego dłużnik zobowiązany jest uprawdopodobnić zdolność do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania układowego i zobowiązań powstałych po dniu jego otwarcia.
Zasadą jest, iż w terminie dwóch tygodni od dnia złożenia wniosku sąd rozpoznaje przedmiotowy wniosek na posiedzeniu niejawnym. Ważne jest podkreślenie, że w postanowieniu o otwarciu postępowania układowego, sąd powołuje nadzorcę sądowego, który ustala skład masy układowej przez sporządzenie spisu inwentarza oraz sporządza i składa sędziemu komisarzowi plan restrukturyzacyjny uwzględniający propozycje restrukturyzacji przedstawione przez dłużnika, jak również spis wierzytelności. Dłużnik w trakcie postępowania może dokonywać czynności zwykłego zarządu, a chcąc przekroczyć wskazany zakres działania zobowiązany jest uzyskać zgodę nadzorcy sądowego.
Następnie, po złożeniu planu restrukturyzacyjnego, zatwierdzeniu spisu wierzytelności sędzia komisarz wyznacza termin zgromadzenia wierzycieli. Co do zasady, przedmiotowy układ można zawrzeć jeżeli w zgromadzeniu tym uczestniczy co najmniej jedna piąta wierzycieli uprawnionych do głosowania. Jeżeli za przyjęciem układu zagłosuje większość wierzycieli uprawnionych do głosowania nad układem, mających łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności, układ zostaje przyjęty.
Postępowanie sanacyjne
W pierwszej kolejności zwrócić należy uwagę, iż w momencie otwarcia postępowania sanacyjnego zachodzą znaczące skutki w sferze prawnej dłużnika i jego przedsiębiorstwa. Mianowicie, w postępowaniu sanacyjnym naczelną zasadą jest utrata zarządu własnego nad przedsiębiorstwem i przekazanie jej przez sąd wybranemu zarządcy. Z uwagi zatem na wysoki formalizm, a także specjalistyczną wiedzę dotyczącą przedmiotowego postępowania, warto przeanalizować przeprowadzenie restrukturyzacji przedsiębiorstwa w tym trybie w oparciu o pomoc doradcy lub doświadczonej kancelarii prawnej, tak aby była ona jak najskuteczniejsza dla samej firmy.
Zarządca w porozumieniu z dłużnikiem sporządza w terminie trzydziestu dni od otwarcia plan restrukturyzacyjny, w którym wskazuje możliwe zasady zwolnienia pracowników, mienie podlegające zbyciu oraz umowy, od których zamierza odstąpić. Należy przez to rozumieć, że postępowanie sanacyjne jest przykładem gruntownej restrukturyzacji i zmian w przedsiębiorstwie. Jednocześnie w tym samym czasie zarządca składa spis wierzytelności.
Nie później niż dwanaście miesięcy od dnia otwarcia postępowania sanacyjnego, sędzia komisarz, zgodnie z art. 321 Prawo restrukturyzacyjne, zobowiązany jest zwołać zgromadzenie wierzycieli zmierzające do głosowania nad układem. Zgodnie z art. 324 Prawo restrukturyzacyjne postępowanie sanacyjne zostaje zakończone z dniem uprawomocnienia się postanowienia o zatwierdzeniu układu lub o odmowie jego zatwierdzenia.
Z dniem zakończenia postępowania bądź uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania dłużnik odzyskuje prawo zarządu majątkiem przedsiębiorstwa (art. 329 Prawo restrukturyzacyjne).
Kancelaria Prawna Skarbiec, specjalizująca się w przeciwdziałaniu bezprawiu urzędniczemu i w kontrolach podatkowych
