Obowiązki spoczywające na podatnikach podatku od środków transportowych
Przedsiębiorcy posiadający w swojej flocie pojazdy powyżej 3,5 tony powinni zwrócić uwagę na rozliczenia podatku od środków transportowych. Jest to podatek rozliczany lokalnie przez urząd gminy, a nie przez urzędy skarbowe.
Dlatego część podatników zobowiązanych do rozliczenia podatku może nie być tego świadoma. Znajomość zasad i obowiązków związanych z rozliczeniem podatku od środków transportowych pozwala na uniknięcie negatywnych konsekwencji realizacji ryzyka podatkowego oraz w pewnych sytuacjach na optymalizację podatkową i poprawę płynności.
Co podlega podatkowi od środków transportowych?
Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych w art. 8 wskazuje, jakie środki transportu podlegają opodatkowaniu. W pierwszej kolejności są to samochody ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej wyższej niż 3,5 tony. Kolejna grupa to ciągniki siodłowe i balastowe przystosowane do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów wyższej niż 3,5 tony. Ponadto opodatkowaniu podlegają przyczepy i naczepy, jeżeli posiadają dopuszczalną masę całkowitą łącznie z pojazdem silnikowym wynoszącą 7 ton. Ostatnią kategorią są autobusy.
Organy podatkowe nie są uprawnione do określania parametrów technicznych pojazdu, takich jak np. dopuszczalna masa całkowita. Powinny w tym zakresie bazować na danych wynikających z dowodu rejestracyjnego, pozwolenia czasowego czy świadectwa homologacji lub karty pojazdu (por. wyrok WSA w Poznaniu z dnia 11 kwietnia 2017 r., sygn. I SA/Po 1276/16). W konsekwencji podatnicy, chcąc uniknąć sporu z organem podatkowym, muszą zadbać o poprawność danych technicznych, w szczególności tych znajdujących się w dowodzie rejestracyjnym.
Należy także zaznaczyć, że ustawa nie określa odrębnych stawek w zależności od stopnia zużycia czy stanu technicznego środka transportu (por. wyrok WSA w Gliwicach z dnia 14 grudnia 2016 r., sygn. I SA/Gl 921/16). Oznacza to więc, że do rozliczenia podatku będą także zobowiązani podatnicy posiadający bardzo stare, mało wykorzystywane środki transportu.
Podatnicy podatku od środków transportu
Obowiązek rozliczenia podatku od środków transportu ciąży na osobach fizycznych i prawnych, które są właścicielami środków transportowych. Jako właściciela uznaje się także jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, na które zarejestrowany jest pojazd, a także posiadaczy środków transportowych zarejestrowanych w Polsce jako powierzonych przez zagraniczne podmioty. W przypadku współwłasności środków transportu obowiązek rozliczenia podatku obciąża solidarnie wszystkich współwłaścicieli. W przypadku zmiany właściciela obowiązek ten spoczywa na poprzednim właścicielu do końca miesiąca, w którym nastąpiło przeniesienie własności. Podatek w takiej sytuacji kalkuluje się proporcjonalnie.
Kiedy powstaje obowiązek podatkowy?
Obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia kolejnego miesiąca po miesiącu, w którym pojazd został zarejestrowany, albo – w przypadku nabycia zarejestrowanego już środka transportu – od pierwszego dnia miesiąca, w którym pojazd ten został nabyty. Ponadto w przypadku upływu okresu, na jaki została wydana decyzja o wycofaniu pojazdu z ruchu, obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pojazd został ponownie dopuszczony do ruchu. Warto wskazać, że ustawodawca przez zarejestrowanie środka transportu rozumie jego rejestrację z wyjątkiem rejestracji czasowej. Innymi słowy, dopiero rejestracja trwała wpływa na moment powstania obowiązku podatkowego.
Obowiązek podatkowy wygasa z końcem miesiąca, w którym środek transportu został odpowiednio sprzedany, wyrejestrowany lub została wydana decyzja o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu drogowego.
Obowiązki podatnika
Podatnicy podatku od środków transportowych obowiązani są składać na formularzu urzędowym odpowiednie deklaracje na podatek. Deklaracje składa się do właściwego organu podatkowego, którym w tym przypadku jest gmina, na terenie której znajduje się miejsce zamieszkania lub siedziba podatnika. W przypadku przedsiębiorstw zakładowych o właściwości organu podatkowego decyduje położenie zakładu, do którego jest przypisany środek transportu podlegający opodatkowaniu.
Wspomniane deklaracje na podatek transportowy podatnik powinien złożyć w terminie do 15 lutego za dany rok podatkowy. W przypadku, gdy obowiązek podatkowy powstanie po tym terminie, podatnik ma 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku na złożenie deklaracji. Korekta deklaracji powinna nastąpić także w terminie 14 dni od daty zaistnienia okoliczności.
Stawki i płatność podatku
Stawki podatku od środków transportowych są bardzo różne i zależą od wielu składników. Określane są one przez radę właściwej gminy i nie mogą przekraczać stawek wynikających z ustawy. Oznacza to, że w różnych gminach opodatkowanie środków transportu może być inne. Taka konstrukcja i możliwość różnicowania stawek prowadzić może do optymalizacji podatkowych, a oszczędności są widoczne w szczególności w przypadku posiadania dużej liczby tego typu środków transportu. Warto dodać, że rada gminy może uchwalić inne stawki dla pojazdów nowszych, a inne dla starszych.
Co do zasady płatność podatku następuje w dwóch okresach w ciągu roku tj. do 15 lutego oraz do 15 września każdego roku, proporcjonalnie do czasu trwania obowiązku podatkowego. Innymi słowy, jeżeli podatnik nabył lub zarejestrował pojazd przed rozpoczęciem roku podatkowego i nie będzie go sprzedawał, to musi rozliczyć połowę podatku do 15 lutego, a drugą połowę do 15 września danego roku.
W przypadku powstania obowiązku podatkowego w trakcie roku podatkowego po 15 lutego podatnik musi rozliczyć pierwszą ratę (połowę) podatku za dany rok w ciągu 14 dni od daty powstania obowiązku podatkowego oraz kolejną ratę do 15 września danego roku. Po 1 września podatek jest płatny jednorazowo.
W sytuacji wygaśnięcia obowiązku podatkowego podatnik może wystąpić o zwrot nadpłaconego podatku. W tym celu należy skalkulować wartość dotychczas zapłaconego podatku oraz podatku należnego proporcjonalnie. Ponadto podatnik może ubiegać się o zwrot podatku w przypadku tzw. transportu kombinowanego tj. wykorzystania w transporcie kolei. Preferencja ta przysługuje w zależności od liczby jazd koleją w trakcie roku.
Autor: radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.