Masz spółkę w Delaware? Podatek zapłacisz w Polsce

2012-09-27 Aktualizacja: 2012-10-19

Co roku w Stanach Zjednoczonych powstają prawie dwa miliony spółek typu LLC oraz Corporation.

Wiele z nich jest tworzonych przez cudzoziemców, skuszonych oferowaną przez niektóre stany możliwością tworzenia podmiotów, które nie są zobowiązane do płacenia w Stanach Zjednoczonych podatku dochodowego, nie mają prawie żadnych obowiązków sprawozdawczych i znajdują się poza sferą zainteresowania lokalnego fiskusa (Internal Revenue Service).

Z drugiej strony, wiele osób zakładających spółki w Stanach Zjednoczonych nie zna szczegółowych przepisów z nimi związanych, a także nie rozumie pewnych niuansów, którymi te spółki się charakteryzują. Podstawową przyczyną dlaczego tak się dzieje, jest fakt, iż wiele osób zakłada spółki w USA przez internet za pośrednictwem lokalnych agentów rejestrowych, którzy odmiennie od profesjonalnych kancelarii prawnych, nie prezentują kompleksowej informacji prawnej odnośnie tychże spółek, ale zadowalają się przedstawieniem samych pozytywów tej konstrukcji.

W niniejszym artykule postaram się przedstawić zarówno podstawowe korzyści, jak i niedogodności związane z zarządzaniem majątkiem za pośrednictwem spółki założonej w Stanach Zjednoczonych.

Zacznijmy od korzyści.

Po pierwsze, spółka taka zapewnia właścicielowi wysoki poziom poufności. Bardzo nieliczne stany zbierają przydatne informacje na temat tożsamości właścicieli tych spółek, zaś administracja niektórych stanów zadowala się jedynie nieczytelnie podpisanym sprawozdaniem, które w ogóle nie ujawnia stanu majątkowego spółki, a jako adres siedziby wskazuje wirtualne biuro zlokalizowane gdziekolwiek na świecie.

Po drugie, tego rodzaju spółka zapewnia łatwy dostęp do rynku amerykańskiego, który wciąż pozostaje najbardziej stabilną gospodarką świata, w tym również możliwość lokowania inwestycji w bankach amerykańskich. Według statystyk opartych na danych Bank for International Settlements, depozyty złożone w Stanach Zjednoczonych przez nierezydentów warte były łącznie zawrotną kwotę 2.182.790.930.000 dolarów (stan na rok 2009). Również i te depozyty są bardzo dyskretne, ponieważ amerykańskie instytucje finansowe informują amerykańskiego fiskusa - Internal Revenue Service (dalej również jako IRS) jedynie o takich depozytach, z których odsetki są płacone rezydentom Stanów Zjednoczonych. Ponieważ od depozytów nierezydentów nie ma odsetek płatnych na rzecz rezydentów Stanów Zjednoczonych, to ich istnienie w ogóle nie jest raportowane w Internal Revenue Service. Informacje o posiadaczach tych depozytów są zbierane automatycznie tylko w odniesieniu do rezydentów Kanady, z którą Stany Zjednoczone prowadzą automatyczną wymianę informacji podatkowych.

Według danych Tax Foundation za 2012 rok, najlepszy klimat podatkowy panuje w następujących stanach (wg kolejności w rankingu): Wyoming, Dakota Południowa, Nevada, Alaska, Floryda, New Hampshire, Washington, Montana, Teksas i Utah. Spośród nich, stany Wyoming, Nevada i Dakota Południowa nie pobierają stanowego podatku dochodowego od osób prawnych, ani od osób fizycznych. Z kolei na Alasce nie ma stanowego podatku dochodowego od osób fizycznych, ani stanowych podatków od sprzedaży tzw. sales tax. Ponadto, w stanach New Hampshire i Montanie również nie ma tzw. sales tax.

W sytuacji, kiedy spółka jest rezydentem Stanów Zjednoczonych, to wówczas zobowiązana jest do zapłaty federalnego podatku dochodowego, którego wysokość wynosi między 15 a 35 procent. Jak jednak wyjaśniamy poniżej, pewne typy spółek nie muszą mieć statusu rezydentów podatkowych Stanów Zjednoczonych.

Spółki typu LLC hitem eksportowym Stanów Zjednoczonych

Wśród dostępnych typów osób prawnych szczególnie warto zwrócić uwagę na spółki typu LLC, które są wzorowane na spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością prawa panamskiego, a pośrednio również na niemieckiej spółce typu GmbH, w oparciu o którą modelowana była również polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Spółka typu LLC stanowi syntezę najlepszych cech spółek kapitałowych i osobowych. Podobnie jak spółka kapitałowa, LLC posiada osobowość prawną niezależną od jej właścicieli, dzięki czemu właściciele i menadżerowie nie są osobiście odpowiedzialni za długi i zobowiązania tejże spółki. Natomiast, podobnie jak spółka osobowa, LLC jest spółką transparentną podatkowo, co pozwala jej nie płacić własnego podatku dochodowego (chyba, że wybierze opodatkowanie na poziomie spółki). Jej przychody przypisywane są bezpośrednio wspólnikom, co pozwala unikać efektu podwójnego opodatkowania zysku wydzielonego ze spółek, charakterystycznego dla klasycznych spółek kapitałowych (co do zasady w przypadku klasycznej spółki kapitałowej, dochód podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych oraz - po raz drugi - podatkiem od wypłacanych wspólnikom dywidend).

Transparentność podatkowa LLC niesie ze sobą jeszcze większe korzyści, w sytuacji kiedy jedynym wspólnikiem jednoosobowej spółki LLC będzie nierezydent Stanów Zjednoczonych.

W wypadku, jeśli spółka LLC generuje dochody wyłącznie poza terytorium Stanów Zjednoczonych, a jedyny wspólnik spółki nie jest rezydentem Stanów Zjednoczonych dla celów podatkowych, przejrzystość podatkowa tej spółki oznacza w praktyce, że spółka typu LLC nie płaci żadnego podatku dochodowego w Stanach Zjednoczonych.

Również Amerykanie wykorzystują spółki LLC do uzyskania pewnych korzyści podatkowych, jednak głównym celem rejestracji przez rezydentów Stanów Zjednoczonych spółek typu LLC jest ochrona przeciwko roszczeniom wierzycieli, gdyż spółka LLC zapewnia wszystkim jej członkom bardzo silną ochronę przed odpowiedzialnością za ewentualne zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli.

W niektórych stanach obowiązki sprawozdawcze LLC są ograniczone do złożenia lakonicznego sprawozdania rocznego z działalności, w którym wystarczy wskazać dane osobowe jednego reprezentanta spółki. Z kolei, w niektórych stanach wymogi te są jeszcze bardziej limitowane. Przykładowo, w stanie Wyoming nie wymaga się ujawnienia tożsamości ani jednego wspólnika, bądź menadżera spółki w dokumentacji składanej administracji stanu. Z kolei, informacji o co najmniej jednej osobie reprezentującej spółkę żądają władze stanów Nevady i Delaware, ale Nevada nie zawarła umowy o wymianie informacji z IRS, co oznacza, iż nie przekaże niniejszych informacji również zagranicznym administracjom podatkowym, które będą prosić IRS o pomoc.

Umowy o współpracy z IRS nie zawarł również stan Teksas. Ponadto, niektóre inne stany, które zawarły umowy z IRS, nie są w stanie przekazać fiskusowi zbyt wielu informacji, gdyż same nie pobierając stanowego podatku dochodowego, albo pobierając go w ograniczonych kwotach, nie zbierają użytecznych informacji, które są związane z dochodami podatników. Warto tutaj zaznaczyć, iż na przeciwległym biegunie znajdują się stany Hawaje i Kalifornia, gdzie stanowe podatki dochodowe sięgają odpowiednio 11 i 10.55 procent dochodu dla zamożnych podatników.

Wykorzystanie spółek amerykańskich w międzynarodowym planowaniu podatkowym

Duża anonimowość i elastyczna formuła działania spółki typu LLC powoduje, że takie spółki świetnie nadają się do ochrony aktywów przed ryzykiem sporów sądowych. Jednakże, ograniczone jest ich wykorzystanie do planowania podatkowego, ponieważ wbrew powszechnemu mniemaniu transparentna podatkowo spółka typu LLC wcale nie pozwala uniknąć podatku dochodowego w Polsce.

Zgodnie z przepisami prawa amerykańskiego, spółka LLC nie ma (podobnie jak polskie spółki osobowe) podmiotowości podatkowej, tzn. nie jest podatnikiem podatku dochodowego. Jest ona transparentna podatkowo, co oznacza, że przychody i koszty działalności tej spółki są alokowane proporcjonalnie na jej wspólników i mogą być ewentualnie opodatkowane na poziomie tychże wspólników.

W sytuacji, kiedy wspólnikiem spółki LLC jest rezydent Polski, to takie opodatkowanie powinno nastąpić w Polsce, ponieważ w myśl art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Polski, to podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (tzw. nieograniczony obowiązek podatkowy).

Z kolei, przychody uzyskiwane z tytułu udziału w spółce nieposiadającej osobowości prawnej, takiej jak LLC, są przychodami z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej. Wobec powyższego, będą miały w tym zakresie zastosowanie postanowienia polsko - amerykańskiej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Przepisy tejże umowy celem unikania podwójnego opodatkowania amerykańskich dochodów polskich rezydentów, przewidują metodę tzw. kredytu podatkowego. Konkretnie art. 20 ust. 1 umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania stanowi, iż zgodnie z postanowieniami prawa polskiego i z zachowaniem przewidzianych w nim ograniczeń (z uwzględnieniem dokonywanych zmian bez naruszenia podstawowych zasad) Polska zezwoli, osobie mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce, na zaliczanie na poczet należnych w Polsce podatków odpowiednich kwot podatków, zapłaconych w Stanach Zjednoczonych.

Mając na uwadze fakt, iż od dochodu spółek LLC niebędących rezydentami podatkowymi Stanów Zjednoczonych, nie są płacone w USA żadne podatki, to kwota podatku podlegającego odliczeniu na podstawie art. 27 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest równa zeru.

Tak więc, mając na uwadze powyżej przytoczone przepisy, w Polsce będzie istniał obowiązek zapłacenia pełnej kwoty podatku dochodowego.

Inaczej będzie wyglądała sytuacja, jeśli jedynym wspólnikiem spółki LLC będzie spółka kapitałowa położona w odpowiedniej jurysdykcji, gdzie podatek dochodowy nie istnieje, np. w klasycznym raju podatkowym takim jak Kajmany, czy Brytyjskie Wyspy Dziewicze. Dzięki zastosowaniu takiej konstrukcji, przychód transparentnej podatkowo spółki LLC zostanie przypisany bezpośrednio do jej udziałowca w postaci spółki założonej w miejscu, gdzie nie występuje podatek dochodowy. Z drugiej strony, kontrahenci nie będą dokonywać czynności bezpośrednio z zarejestrowaną w klasycznym "raju podatkowym" spółką kapitałową, której istnienie nie będzie im nawet znane, ale ze spółką LLC, której siedziba rejestrowa nie będzie posiadała żadnych negatywnych konotacji. W takim wypadku amerykańska spółka LLC stanowi po prostu eleganckie „opakowanie” dla spółki założonej w raju podatkowym.

Czarny scenariusz – co grozi?

W wielu wypadkach osoby zakładające spółki typu LLC traktują je jako „magiczną” możliwość uniknięcia podatku dochodowego, prowadząc jednocześnie działalność gospodarczą LLC na terytorium Polski i akumulując zyski na rachunku bankowym otwartym dla LLC w polskim banku. Poniżej przedstawiamy typowe zagrożenia, które mogą spotkać osoby prowadzące działalność w taki sposób.

Przede wszystkim należy nadmienić, iż zarówno sama spółka LLC, jak również i rezydenci Polski, którzy są jej wspólnikami, menadżerami, czy pełnomocnikami, mogą stać się obiektem kontroli polskiego Fiskusa.

Typowy zakres takiej kontroli to ujawnianie i kontrola niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej w zakresie podatku od towarów i usług (w sytuacji kiedy spółka służyła do działalności handlowej), bądź kontrola źródeł pochodzenia majątku oraz przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodu lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych (w sytuacji kiedy spółka LLC służyła do działalności inwestycyjnej).

Ponadto, w sytuacji kiedy spółka nie zalegalizowała w Polsce swojej działalności w formie oddziału bądź przedstawicielstwa, aktywność na jej polskim rachunku bankowym może spowodować wszczęcie postępowania przygotowawczego, na podstawie art. 299 Kodeksu karnego, tj. w związku z podejrzeniem o tzw. "pranie pieniędzy".

Jakie informacje Urząd Skarbowy może uzyskać w Polsce?

W pierwszej kolejności, Fiskus ustali polskie banki, które prowadzą rachunki dla spółki LLC, a następnie uzyska od tychże banków pełną dokumentację dotyczącą otwarcia kont bankowych spółki LLC, a także obrotów dokonywanych na tych kontach.

Ponadto, Urząd Skarbowy zweryfikuje dane kontaktowe podane na stronie internetowej spółki (takie jak adresy e-mail, numery telefonów komórkowych, czy komunikatorów np. Gadu-Gadu) oraz sięgnie po informacje pochodzące od kontrahentów spółki LLC, takich jak np. Grupa Allegro.

Następnie Urząd Skarbowy przesłucha, w celu wyjaśnienia szczegółów współpracy z firmą amerykańską, wszystkie zamieszkałe w Polsce osoby, których związek ze spółką LLC zostanie ustalony. Będą one pytane o okoliczności nawiązania współpracy ze spółką LLC, o zasady jej prowadzenia, a przede wszystkim - o rozliczenia.

Ponadto, można się spodziewać, że w sytuacji, gdy z rachunku bankowego spółki LLC zostały wypłacane kwoty w gotówce, które nie znajdują pokrycia w udokumentowanych wydatkach firmy, to Urząd Skarbowy będzie domniemywać, iż osoby dokonujące tychże operacji finansowych, wydatkowały środki pieniężne spółki na cele prywatne.

Jakie informacje uzyska Urząd Skarbowy od IRS na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania?

W kolejnej fazie, Urząd Skarbowy zaangażuje do współpracy Biuro Wymiany Informacji Podatkowych, będące wyspecjalizowaną jednostką, która z upoważnienia Ministra Finansów realizuje zadania związane z wymianą informacji podatkowych z innymi państwami. Na tym etapie postępowania, niniejsze Biuro zwróci się do swojego amerykańskiego odpowiednika - IRS o przekazanie wszelkich informacji na temat spółki LLC.

Biuro może żądać bardzo szczegółowych informacji o spółce, w tym nawet kopii całej korespondencji między zakładającym spółkę agentem rejestrowym, a osobą na której zlecenie spółka została założona, notatek z rozmów telefonicznych między agentem rejestrowym a klientem, informacji o tożsamości osoby, która w imieniu spółki dokonywała płatności wszelkich opłat publicznoprawnych w Stanach Zjednoczonych oraz adresu do korespondencji na jaki wysłana została dokumentacja spółki.

Mając na uwadze przedstawiony powyżej zakres pytań i wykaz dokumentów, o który może wnioskować Biuro Wymiany Informacji Podatkowych do IRS, należy stwierdzić, iż bardzo mylne jest przeświadczenie polskich rezydentów podatkowych posiadających spółki LLC, iż polski Urząd Skarbowy nie dowie się o ich spółce za oceanem, a tym samym nie stwierdzi potencjalnego zobowiązania podatkowego.

Co więcej, Urząd Skarbowy może takie zachowanie potraktować jako chęć ukrycia swoich dochodów, wówczas może dokonać domiaru podatkowego w wysokości 75% tego dochodu.

Inne możliwości uzyskania danych ze Stanów Zjednoczonych przed administrację państwową

W sytuacji, kiedy na skutek podejrzenia o "pranie pieniędzy" zostanie w sprawę zaangażowana prokuratura w Polsce, to wówczas wystąpi z prośbą o udostępnienie informacji, jednakże już nie do IRS, ale do Financial Crimes Enforcement Network (dalej jako FinCEN), będącej wyspecjalizowaną jednostką amerykańskiego Departamentu Skarbu. Z kolei, FinCEN udzieli stronie polskiej pomocy na podstawie sekcji 314(a) osławionej ustawy PATRIOT ACT. Należy tutaj podkreślić, iż FinCEN posiada wgląd w historię wszystkich operacji na wszystkich rachunkach w Stanach Zjednoczonych.

Jeśli niniejsze dane okażą się niewystarczające, wówczas polska prokuratura przygotuje wniosek o pomoc prawną na podstawie sekcji 1782 Tytułu 28 Kodeksu Stanów Zjednoczonych.

Na podstawie przepisów przytoczonej sekcji Kodeksu Stanów Zjednoczonych każda osoba uczestnicząca w postępowaniu toczącym się poza terytorium Stanów Zjednoczonych może zwrócić się do amerykańskiego sądu w celu uzyskania dowodów do wykorzystania w tymże postępowaniu.

Na podstawie sekcji 1782 sąd amerykański, właściwy dla miejsca zamieszkania osoby, wyda jej nakaz złożenia zeznań bądź wydania dokumentu do wykorzystania w zagranicznym postępowaniu. Na marginesie podkreślmy, że wnioskodawcą na postawie 1782 nie musi być wcale polski organ administracji, ale nawet osoba fizyczna, która będzie potrzebować informacji o spółce LLC do toczącego się w Polsce postępowania sądowego.

Podsumowanie

Jak wskazano powyżej, spółka typu LLC może służyć ochronie majątku przed ryzykiem roszczeń, zachowaniu dyskrecji wokół statusu majątkowego właściciela spółki oraz może pomóc zagranicznemu inwestorowi w dostępie do amerykańskiego systemu bankowego. Natomiast jej wykorzystanie w planowaniu podatkowym jest bardzo ograniczone i wiele rozwiązań, które stały się ostatnio bardzo popularne, jest sprzeczne z prawem.

Radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec