Okresowa emerytura kapitałowa – co to za świadczenie?
Kobiety, które ukończyły powszechny wiek emerytalny przewidziany na 60 lat w Polsce, otrzymują emeryturę na ogólnych zasadach. Niektórzy mają jednak szanse na uzyskanie dodatkowego świadczenia. Jest to okresowa emerytura kapitałowa. Nie wszyscy podatnicy wiedzą jednak, na czym polega to świadczenie i na jakich zasadach można je otrzymać. Na te pytania odpowiadają eksperci Podatnik.info.
Spis treści:
- Okresowa emerytura kapitałowa – co to?
- Komu przysługuje okresowa emerytura kapitałowa?
- Czy emerytura kapitałowa jest korzystna?
- Okresowa emerytura kapitałowa – a co potem?
- Podsumowanie: okresowa emerytura kapitałowa
- FAQ - Najczęściej zadawane pytania
Okresowa emerytura kapitałowa – co to?
Reforma emerytalna wprowadzona w Polsce w 1998 roku stworzyła trzy filary systemu emerytalnego. Okresowa emerytura kapitałowa pojawiła się właśnie w tym akcie prawnym. Aktualnie reguluje ją ustawa z dnia 21 listopada 2008 roku o emeryturach kapitałowych (Dz.U. z 2014 r., poz. 1097). Na tej podstawie kobietom w Polsce będącym członkiem otwartego funduszu emerytalnego należy się emerytura kapitałowa.
Co to jest i kiedy się należy? Mowa o świadczeniu przeznaczonym głównie dla kobiet, które ukończyły 60 lat i nie osiągnęły jeszcze wieku 65 lat. Wypłata emerytury kapitałowej odbywa się z tak zwanego drugiego filaru systemu – czyli z otwartych funduszy emerytalnych (OFE). Świadczenie stanowi uzupełnienie emerytury podstawowej z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Komu przysługuje okresowa emerytura kapitałowa?
W praktyce ustalone prawo do okresowej emerytury przysługuje osobom, które:
- osiągnęły wiek 60 lat (kobiety),
- mają prawo do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tzw. emerytura podstawowa wypłacana na podstawie ubezpieczenia emerytalnego),
- posiadają środki na subkoncie ZUS lub w OFE, które przekraczają dwudziestokrotność kwoty dodatku pielęgnacyjnego (czyli około 6 964,40 zł w 2025 roku).
Wypłaty z tytułu emerytury kapitałowej są ustalane na okres do momentu osiągnięcia przez kobietę 65. roku życia. Po tym czasie następuje przeliczenie świadczenia i wypłata tzw. emerytury docelowej – już w pełni zintegrowanej z systemem ZUS.
Podstawę prawną świadczenia stanowią przede wszystkim:
- ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2023 poz. 1251 z późn. zm.),
- ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz.U. 2022 poz. 2152),
- oraz akty wykonawcze i regulaminy ZUS.
Czy emerytura kapitałowa jest korzystna?
Na pierwszy rzut oka okresowa emerytura kapitałowa może wydawać się dodatkowym i korzystnym świadczeniem. Rzeczywiście – dla kobiet, które gromadziły środki w OFE lub na subkoncie ZUS – stanowi ona realne uzupełnienie podstawowej emerytury, wypłacanej wcześniej niż emerytura docelowa.
Warto jednak mieć świadomość kilku kluczowych kwestii:
- świadczenie jest okresowe, co oznacza, że wypłacane jest tylko do 65. roku życia – później jego wartość jest włączana do docelowej emerytury i może ulec zmianie,
- wysokość okresowej emerytury kapitałowej zależy wyłącznie od zgromadzonych środków i długości okresu wypłat – im więcej środków i dłuższy okres wypłaty, tym niższe miesięczne kwoty,
- nie ma możliwości dziedziczenia tych środków – w przypadku śmierci świadczeniobiorcy w okresie wypłat, środki przechodzą do ZUS.
Warto zwrócić uwagę, że głównym celem świadczenia jest stworzenie przejściowej formy emerytury dla kobiet, finansowanej z części składek odłożonych na OFE. Podatnicy, którzy zdecydują się na to rozwiązanie, nie otrzymują jeszcze prawa do dożywotniego, standardowego świadczenia emerytalnego.
Z punktu widzenia ekonomicznego okresowa emerytura kapitałowa jest neutralna – to po prostu wcześniejsza wypłata części zgromadzonych środków. Nie zwiększa łącznej sumy świadczeń, ale pozwala rozłożyć środki na więcej lat życia. Dla kobiet, które wcześniej kończą aktywność zawodową, może to być wygodna i potrzebna forma wsparcia finansowego.
Okresowa emerytura kapitałowa – a co potem?
Jak sama nazwa wskazuje, świadczenie jest rozwiązaniem przejściowym. Dlatego wśród beneficjentek pojawiają się wątpliwości dotyczące kwestii okresowa emerytura kapitałowa, a co potem.
Po osiągnięciu przez kobietę wieku 65 lat okresowa emerytura kapitałowa wygasa, a ZUS przelicza emeryturę na nowo. Wtedy następuje włączenie środków zgromadzonych na subkoncie lub w OFE do podstawy nowego świadczenia, które staje się emeryturą dożywotnią. Jest ona określana często jako emerytura docelowa.
Warto zwrócić uwagę na kilka istotnych zasad, które obejmują procedurę przejścia z okresowej emerytury kapitałowej na właściwą.
- Przeliczenie odbywa się z urzędu – nie trzeba składać dodatkowego wniosku.
- Nowa wysokość emerytury uwzględnia wcześniej wypłacone świadczenie kapitałowe.
- Po osiągnięciu 65 lat środki nie są już wypłacane osobno z OFE, ale w ramach jednej, skonsolidowanej emerytury z ZUS.
Dla niektórych może to oznaczać spadek wysokości miesięcznego świadczenia, szczególnie jeśli wcześniejsze wypłaty były znaczne. Z drugiej strony – system ten zapewnia przewidywalność i jednolitą wypłatę emerytury po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego.
Podsumowanie: okresowa emerytura kapitałowa
Poniżej analizujemy najistotniejsze kwestie omówione szczegółowo w artykule.
- Seniorkom w Polsce przysługuje okresowa emerytura kapitałowa. Co to jest? Świadczenie uzupełniające dla kobiet między 60. a 65. rokiem życia, które może być wypłacane z II filaru systemu emerytalnego – OFE lub subkonta ZUS. Stanowi dodatek do emerytury podstawowej z ZUS.
- Okresowa emerytura kapitałowa to świadczenie, które mogą otrzymać kobiety kończące 60 lat, posiadające prawo do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Wypłata jest możliwa, jeżeli kobieta zgromadziła środki przekraczające 20-krotność dodatku pielęgnacyjnego (ok. 6 964,40 zł w 2025 r.).
- Podstawą prawną do wypłaty emerytury kapitałowej są: ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, ustawa z 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych oraz akty wykonawcze i regulaminy ZUS.
- Czy emerytura kapitałowa jest korzystna? Świadczenie stanowi dodatkowe źródło dochodu przed osiągnięciem wieku 65 lat oraz możliwość wcześniejszego skorzystania z części zgromadzonych środków.
- Wśród ograniczeń związanych z emeryturą kapitałową warto zwrócić uwagę, że wysokość zależy od zgromadzonych środków i liczby miesięcy wypłat – im dłużej, tym niższe kwoty miesięczne.
- Warto zwrócić uwagę, że emerytura kapitałowa nie podlega dziedziczeniu. Środki po śmierci beneficjenta wracają do ZUS.
- Świadczenie jest neutralne finansowo – nie zwiększa całkowitej sumy emerytury, a jedynie rozkłada ją w czasie.
- Okresowa emerytura kapitałowa a co potem? W wieku 65 lat następuje automatyczne przeliczenie świadczenia. Emerytura staje się dożywotnia i w pełni wypłacana z ZUS. Wysokość emerytury może się zmienić – zależnie od wcześniejszych wypłat.
„Okresowa emerytura kapitałowa to most finansowy między aktywnością zawodową a emeryturą dożywotnią – otwiera kobiecie dostęp do środków wcześniej, ale wymaga świadomego planowania, by ulga wczesnej wypłaty nie zmniejszyła komfortu życia po 65. roku.”
– Anna Ciecierska
Rozwiązanie to daje wcześniejsze wsparcie, lecz kluczowe pozostaje zrozumienie długoterminowych skutków dla wysokości przyszłego świadczenia.
Jeżeli masz dodatkowe wątpliwości, możesz skonsultować się z ekspertami Podatnik.info. Każdy użytkownik zyskuje możliwość zadania dowolnego pytania specjalistom z obszaru księgowości, finansów czy prawa podatkowego. Ponadto w okresie rozliczenia deklaracji rocznych PIT zapewniamy trzy rozwiązania, które umożliwią dopełnienie formalności nawet w 5 minut.
FAQ — Najczęściej zadawane pytania
Jak długo przysługuje okresowa emerytura kapitałowa?
Okresowa emerytura kapitałowa przysługuje od momentu ukończenia 60. roku życia aż do dnia osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego mężczyzn (czyli 65 lat). Wypłata świadczenia ulega zawieszeniu w dniu, w którym osoba kończy 65 lat lub wyczerpie środki zgromadzone na subkoncie w ZUS/OFE, jeśli nastąpi to wcześniej.
Co dzieje się z emeryturą kapitałową po 65. roku życia?
Po ukończeniu 65 lat następuje ponowne obliczenie emerytury w oparciu o zgromadzony kapitał pozostały po wypłacie okresowej. ZUS przelicza dotychczasową emeryturę kapitałową i po czym zostanie przyznana emerytura dożywotnia („emerytura docelowa”), w której podstawa obliczenia emerytury składa się z łącznej sumy zgromadzonych składek i wypłaconych już świadczeń.
Ile wzrośnie emerytura z OFE po 65. roku życia?
Wysokość emerytury dożywotniej po 65. roku życia zależy od:
- środków pozostałych na subkoncie w ZUS lub w OFE,
- średniego dalszego trwania życia ustalonego dla danej kohorty,
- sumy składek zgromadzonych ponad dwudziestokrotność dodatku pielęgnacyjnego.
Ponieważ okresowa emerytura kapitałowa była wypłacana wcześniej, nowa emerytura docelowa bywa nieco niższa niż hipotetyczna renta wyliczona bez wcześniejszych wypłat. Konkretna kwota jest zawsze wynikiem ponownego obliczenia emerytury przez ZUS.
Czy okresowa emerytura kapitałowa jest korzystna?
Tak i nie – korzyści i ograniczenia wynikają z zasad świadczenia:
Zalety:
- Możliwość otrzymać okresową emeryturę kapitałową już od 60. roku życia i uzupełnić dochód po zakończeniu pracy zawodowej.
- Wsparcie finansowe z II filaru (OFE lub subkonto ZUS) bez konieczności złożenia wniosku o przekazanie środków do ZUS.
Ograniczenia:
- Świadczenie jest okresowe i nie podlega dziedziczeniu – po śmierci beneficjenta pozostałe środki wracają do ZUS.
- Po 65. roku życia dochodzi do przeliczenia emerytury na nowych zasadach, co może skutkować niższą miesięczną kwotą, niż pierwotnie oczekiwano.
Decyzja o skorzystaniu z okresowej emerytury kapitałowej powinna uwzględniać indywidualną kondycję finansową, wysokość zgromadzonych oszczędności oraz plany zawodowo‑życiowe na lata 60–65.
