Kwota wolna od podatku 2024/2025

2024-01-17 Aktualizacja: 2024-11-08

Kwota wolna od podatku to jedno z kluczowych narzędzi polityki fiskalnej, które ma ogromny wpływ na budżety domowe Polaków. Ile wynosi kwota wolna od podatku w 2024 roku, a jak może się zmienić w 2025 roku? Sprawdźmy, jak aktualne i planowane zmiany w kwocie wolnej od podatku mogą wpłynąć na naszą kieszeń.

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (jako jednoosobowa działalność gospodarcza lub jako wspólnicy w spółkach osobowych) mogą, pod pewnymi warunkami, zdecydować się na zryczałtowaną stawkę 19% podatku dochodowego lub ryczałt. Kolejną opcją pozostaje także tzw. karta podatkowa. Od podatku odlicza się również koszty uzyskania przychodów. Jednakże w związku z wprowadzeniem przepisów Polskiego Ładu, wybór tej formy opodatkowania został mocno ograniczony. Od 2022 roku z karty podatkowej mogą korzystać tylko ci podatnicy, którzy byli w ten sposób opodatkowani w 2021 r. i chcą nadal kontynuować rozliczenie na podstawie karty.

Niestety, dla przedsiębiorców rozliczających na podstawie ryczałtu, podatku liniowego 19%, czy karty podatkowej nie jest dostępna kwota wolna od podatku.

Co ważne, kwota wolna od podatku obowiązuje wyłącznie osoby rozliczające się na formularzach PIT-36 i PIT-37. Przychody rozliczane w formularzach PIT-36L, PIT-28, PIT-38, PIT-39 nie uprawniają do kwoty wolnej od podatku.

Do kwoty wolnej od podatku nie dają również prawa dochody zwolnione z opodatkowania czy rozliczane ryczałtowo (dotyczy m.in. umowy zlecenie czy o dzieło). W przypadku, gdy należność określona w umowie zawartej z podmiotem niebędącym pracownikiem nie przekracza sumy 200 złotych, kwota wolna od podatku podobnie nie obowiązuje.

W 2024 roku, kwota wolna od podatku wynosi do 30 000 zł rocznie (dla porównania, kwota wolna od podatku w Niemczech dla osób samotnych wynosi w 2024 roku 11 604 euro). Choć nie zwalnia to podatników z obowiązku rozliczenia się z Urzędem Skarbowym, oznacza to, że wiele osób w ogóle nie zapłaci podatku dochodowego.

Kwota wolna od podatku dla osób opodatkowanych wg. skali podatkowej

Podstawowe stawki podatkowe obowiązujące w Polsce to 12% i 32%. Stosuje się je wtedy, gdy osoba uiszcza podatek od dochodów osiągniętych w 2024 roku na zasadach ogólnych.

Stawka 12% jest stosowana, gdy podstawa opodatkowania nie przekracza 120 000 zł. Stawka 32% jest stosowana, gdy podstawa podatku przekracza tę kwotę.

Podatek rozliczany na podstawie skali podatkowej jest dodatkowo pomniejszony o kwotę degresywną zmniejszającą podatek. W 2024 roku kwota zmniejszająca podatek wynosi 3600 zł rocznie. 

Wszystkim osobom rozliczającym się na zasadach ogólnych i mieszczących się w określonym progu przysługuje skorzystanie z kwoty wolnej od podatku.

Rodzaje dochodów opodatkowanych w ten sposób obejmują: dochody z pracy, emerytury lub działalności gospodarczej.

Jednolita stawka podatku dochodowego

Niektórzy podatnicy uzyskujący dochody w inny sposób niż na podstawie umowy zlecenie czy o dzieło mogą również zastosować jednolitą stawkę podatku 19% (tzw. podatek liniowy).

Możesz rozliczać podatek dochodowy w ten sposób, jeżeli uzyskujesz dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochód ustalany jest na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych.

Chcąc być opodatkowanym w ten sposób, należy złożyć pisemne oświadczenie w urzędzie skarbowym lub odpowiednio zawiadomić urząd skarbowy na podstawie ustawy o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Inne przychody lub dochody również mogą być opodatkowane jednolitą stawką podatkową, na przykład:

• przychody ze sprzedaży papierów wartościowych lub udziałów w spółkach (19%),
• przychody ze sprzedaży nieruchomości (19%),
• przychody z wygranych w konkursach, grach i zakładach pari-mutuel (10%).

Skala podatkowa 2023

Zryczałtowany podatek od przychodów ewidencjonowanych 2024/2025

Niektóre rodzaje działalności gospodarczej mogą podlegać opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem. W takim przypadku podstawą wysokości opodatkowania jest przychód, a nie kwoty dochodu.

Stawka podatku zależy od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej. Stawki podatku ryczałtowego wynoszą 17%, 15%, 14%, 12,5%, 12%, 10%, 8,5%, 5,5%, 3% i 2%.

Chcąc być opodatkowany w ten sposób, należy złożyć pisemne oświadczenie w urzędzie skarbowym lub odpowiednio zawiadomić Urząd Skarbowy na podstawie ustawy o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Podatkowi ryczałtowemu mogą podlegać również następujące rodzaje przychodów:

• z wynajmu nieruchomości (8,5% lub 12,5%),
• z rolniczego handlu detalicznego, pod pewnymi warunkami (2%).

Spośród trzech wymienionych wyżej opcji opodatkowania należy wybrać korzystne rozwiązania finansowe dla swojej działalności - do tego może być pomocny doradca podatkowy. Jeśli kwota wolna od podatku nie została przekroczona - więcej pieniędzy pozostanie w kieszeni podatnika.

Ulgi i zwolnienia podatkowe w Polsce - stan na 2024 r.

Następujące źródła dochodu są co do zasady zwolnione z podatku od osób fizycznych i nie obejmuje ich kwota wolna od podatku:

• paragony ubezpieczeniowe (osobowe i majątkowe),
• diety i inne zwroty kosztów, jeśli są związane z podróżą służbową,
• dochód uzyskany za granicą, jeżeli tak stanowią umowy międzynarodowe lub dwustronne,
• świadczenia z pomocy społecznej,
• świadczenie 800 plus,
• nagrody oraz prezenty od pracodawcy (np. premie, karty świąteczne itp.) pod warunkiem, że są wypłacone z prowadzonego przez zakład pracy Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych,
• alimenty na dzieci do 25. roku życia oraz na dzieci bez względu na wiek, które otrzymują rentę socjalną lub zasiłek pielęgnacyjny.

Podatnicy w Polsce mają prawo również do określonych ulg i zwolnień podatkowych zgodnie z obowiązującym prawem. Kwota wolna od podatku nie wchodzi z nimi w konflikt, co oznacza, że podatnik może obniżyć podatek dochodowy nawet w sytuacji, gdy nie została przekroczona kwota zmniejszająca podatek.

W odniesieniu do podatników rozliczających przychody wykazywane na PIT-36 lub PIT-37 podlegających podatkowi dochodowemu od osób fizycznych przysługują następujące ulgi podatkowe:

• ulgi podatkowe odliczane od dochodu do opodatkowania,
• ulgi podatkowe odliczane od kwoty podatku.

Ulgi od dochodu, a podatek dochodowy 2024/2025

Od dochodu podlegającego opodatkowaniu można odliczyć poniższe pozycje:

• składki na ubezpieczenie społeczne płacone przez podatnika;
• wydatki na cele rehabilitacyjne - ta ulga podatkowa przeznaczona jest dla osób niepełnosprawnych lub podatników wspierających osoby niepełnosprawne. Na potrzeby ulgi podatkowej przyjmuje się, że osoba jest na utrzymaniu, gdy jej roczny dochód nie przekracza równowartości dwunastu rent socjalnych w wysokości z grudnia roku podatkowego. Płatności na utrzymanie dzieci (alimenty) i zasiłki opiekuńcze nie są zaliczane do tego dochodu.

Ulgi i darowizny - czy liczą się do kwoty wolnej od podatku?

Darowizny można podzielić na:

• cele wymienione w ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, np. ochrona i promocja zdrowia, kultury, sztuki, nauki i oświaty,
• cele kultu religijnego,
• cele oddawania krwi przez dobrowolnych dawców krwi,
• cele kształcenia zawodowego prowadzonego przez szkoły publiczne.

Wszystkie powyższe można zsumować, aby utworzyć kwotę zmniejszającą podatek. Jednakże całkowita kwota zmniejszająca podatek z powyższych nie może przekraczać wysokości 6% dochodu.

Oto inne odliczenia, które można zawrzeć w swoim rozliczeniu rocznym:

• darowizny dla kościelnych osób prawnych prowadzących działalność charytatywną i opiekuńczą - zasiłek podlega ustawom regulującym stosunki między państwem a poszczególnymi kościołami i związkami wyznaniowymi. W przypadku darowizn na cele charytatywno-opiekuńcze kościoła można je odliczyć w pełnej wysokości, niezależnie od wysokości osiągniętego dochodu;
• wydatki na korzystanie z Internetu - kwota odliczenia nie może przekroczyć 760 zł (ok. 174 euro). Ulga na podatek może być wykorzystana tylko przez dwa kolejne lata podatkowe, o ile nie została wykorzystana w okresie bezpośrednio poprzedzającym te lata;
• wydatki związane z oszczędzaniem na emeryturę - wpłaty na Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego, IKZE) dokonane w trakcie roku podatkowego podlegają odliczeniu do wysokości określonej w przepisach o Indywidualnym Zabezpieczeniu Emerytalnym. Wpłaty dokonywane na rzecz IKZE w ciągu roku kalendarzowego nie mogą przekraczać równowartości 1,2-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przewidzianego dla gospodarki narodowej na dany rok w ustawie budżetowej lub w ustawie o budżecie tymczasowym. Dla osób prowadzących działalność pozarolniczą limit wpłat to 1,8 wartości przeciętnego wynagrodzenia.
• wydatki osób będących właścicielami lub współwłaścicielami budynku mieszkalnego związane z inwestycjami termoizolacyjnymi w tym budynku. Kwota do odliczenia nie może przekroczyć 53 000 PLN (12 190 EUR) dla wszystkich inwestycji termoizolacyjnych;
• koszty kwalifikowane w ramach ulgi B+R - ulga ta skierowana jest do przedsiębiorców, którzy poszerzają swoją ofertę o nowe produkty/usługi lub modyfikują istniejące wersje bez konieczności tworzenia nowych technologii.

Ulga na składkę zdrowotną i zasiłek na dziecko

Odliczeniu od podatku podlegają również:

• obowiązkowe składki na ubezpieczenie zdrowotne opłacane przez podatnika (kwota odliczenia nie może przekroczyć 7,75% podstawy wysokości składek);
• zasiłek na dziecko - z zasiłku może skorzystać podatnik wychowujący małoletnie dziecko lub pełnoletnie dziecko kontynuujące naukę (do 25 roku życia). Z zasiłku mogą korzystać rodzice, opiekunowie prawni (jeżeli dziecko mieszka z opiekunem) oraz rodzice zastępczy.

Kwota zmniejszająca podatek 2024/2025

• 92,67 zł (ok. 22 euro) miesięcznie na pierwsze i drugie dziecko [1112,04 zł (ok. 254 euro) rocznie],
• 166,67 zł (ok. 39 euro) miesięcznie na trzecie dziecko [2000,04 zł (ok. 460 euro) rocznie],
• 225 zł (ok. 52 euro) miesięcznie na czwarte i każde następne dziecko [po 2700 zł (ok. 621 euro) rocznie].

Podatnicy, których podatki nie są wystarczające do odliczenia pełnej kwoty przysługującej ulgi, mają prawo otrzymać kwotę niewykorzystanej ulgi podatkowej. Należy jednak pamiętać, że należna podatnikowi kwota niewykorzystanej ulgi jest ograniczona, gdyż nie może przekroczyć łącznej kwoty podlegających odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne opłacanych przez podatnika.

Warto dodać, że kwota zmniejszająca podatek może zostać zmieniona na kolejny rok na wniosek ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

Zwolnienia podatkowe a kwota wolna od podatku

Celem zwolnień podatkowych i kwoty wolnej od podatku jest m.in. prowadzenie polityki rodzinnej, która przewiduje zwolnienia podatkowe takie jak:

• świadczenia rodzinne otrzymywane na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych, dodatki rodzinne i opiekuńcze, świadczenia dla opiekunów na podstawie przepisów o ustalaniu i wypłacie świadczeń dla opiekunów, świadczenia pieniężne otrzymywane w przypadku braku alimentów na dziecko, świadczenia z tytułu urodzenia dziecka otrzymywane na podstawie odrębnych przepisów oraz zasiłków rodzicielskich otrzymywanych na podstawie przepisów o pomocy państwa w wychowaniu dzieci,
• świadczenia macierzyńskie otrzymywane na podstawie przepisów o rolniczym ubezpieczeniu społecznym,
• korzyści jednorazowe otrzymane na podstawie przepisów dotyczących wsparcia dla kobiet w ciąży i rodzin „For Life” (Za życiem),
• jednorazowe świadczenia z okazji narodzin dziecka wypłacane ze środków związkowych niewliczane w podatek dochodowy,
• dodatek z tytułu samotnego wychowania dziecka,
• 12 tysięcy na drugie dziecko w ramach programu Rodzinny Kapitał Opiekuńczy,
• alimenty na dziecko (do 25 roku życia oraz na dzieci pobierające świadczenia/dopłaty/zasiłki opiekuńcze lub renty socjalne niezależnie od ich wieku) oraz do kwoty 700 zł (ok. 161 euro) miesięcznie na inne osoby.

Wsparcie rodzin w trudnej sytuacji życiowej - odliczenie kwoty wolnej od podatku

Polityka rodzinna, w tym możliwość odliczenia kwoty wolnej od podatku, ma na celu również wspierać osoby znajdujące się w szczególnie trudnej sytuacji z powodu nieoczekiwanych okoliczności, co jest udzielane w postaci zwolnień podatkowych, takich jak:

• świadczenia z pomocy społecznej,
• jednorazowe świadczenia z budżetu państwa lub z budżetu jednostki samorządu terytorialnego w związku ze zdarzeniem życiowym.

Istotne jest też wsparcie emerytów, które jest udzielane w formie zwolnień podatkowych na:

• świadczenia otrzymywane przez emerytów i rencistów z ich dawnych zakładów pracy w związku ze stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy oraz ze związków zawodowych - do kwoty, która w danym roku podatkowym nie może przekroczyć 4 500 zł (ok. 1040 euro);
• podwyżki rent zagranicznych wypłacanych przez płatnika podatku, które mają charakter zasiłków rodzinnych,
• świadczenia przeznaczone na pokrycie całości lub części opłat za abonament telewizyjny i radiowy.

Niższy podatek to dodatkowo pomoc w adaptacji do pracy (zapobieganie bezrobociu) i zdolność do aktywnego udziału w życiu społecznym, w postaci zwolnień podatkowych z tytułu niektórych świadczeń przyznawanych bezrobotnym na podstawie obowiązujących przepisów prawa krajowego.

Wsparcie państwa dla inwestycji w edukację dzieci i młodzieży

To wsparcie jest w formie zwolnień podatkowych nie obejmujących kwoty wolnej od podatku na:

• stypendia i pomoc materialną dla uczniów i studentów na podstawie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce,
• wsparcie materialne udzielane uczniom i osobom uczestniczącym w innych formach kształcenia, finansowane z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz ze środków własnych szkół na podstawie przepisów o systemie oświaty, oraz inne stypendia zatwierdzone przez Ministra Edukacji,
• stypendia przyznawane przez Polską Akademię Nauk oraz jej instytuty naukowo-badawcze,
• nagrody i wyróżnienia zdobyte przez uczniów w konkursach, turniejach i olimpiadach organizowanych na podstawie przepisów o systemie oświaty,
• pomoc dla studentów w związku z odbywaniem praktyk zawodowych w trakcie studiów oraz umorzeniem kredytów studenckich,
• ryczałty na koszty utrzymania i zakwaterowania wypłacane z budżetu państwa w związku ze skierowaniem na nauczanie w szkołach i ośrodkach akademickich za granicą,
• nagrody za wybitne osiągnięcia w dziedzinie nauki, kultury i sztuki oraz za działalność na rzecz praw człowieka w zakresie, w jakim osoba odznaczona przeznacza nagrodę na cele pożytku publicznego.

Wsparcie państwa dla przedsiębiorców

Państwo może udzielać wsparcia inwestującym przedsiębiorcom poprzez niższe podatki na dwa sposoby:

• poprzez mechanizm przyznawania ulg podatkowych oparty na działaniu specjalnych stref ekonomicznych w Polsce,
• przez ulgę B+R dającą możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania wydatków związanych z prowadzeniem prac badawczo-rozwojowych,
• poprzez autorskie koszty uzyskania przychodu dla przedsiębiorców-twórców w związku z kosztami poniesionymi na przeniesienie praw autorskich,
• przez zastosowanie obniżonej stawki 5% w ramach ulgi Innovation Box w przypadku rozwoju praw własności intelektualnych (w skrócie prowadzenia inwestycji w firmie),
• poprzez możliwość udzielenia pomocy wszystkim przedsiębiorcom, którzy zamierzają dokonać nowych inwestycji w ramach udzielonej decyzji o wsparciu. Ponieważ nie ma ograniczeń terytorialnych, o takie wsparcie może ubiegać się każdy przedsiębiorca w dowolnym miejscu w Polsce.

Promowanie zrównoważonych form zatrudnienia dla młodych ludzi

Z podatku PIT zwolniony jest dochód podatnika, który nie ukończył 26 roku życia i rozlicza swój dochód z tytułu zatrudnienia (tj. ze stosunku pracy, służbowego, spółdzielczego stosunku pracy lub umowy o pracę) oraz umów zlecenia podpisanych z firmami, jeżeli nie przekraczają 85 528 zł (19 671 EUR) w roku podatkowym.

Podatnicy prowadzący działalność badawczo-rozwojową w ramach prowadzonej działalności mogą korzystać z preferencyjnej stawki podatku 5% od kwalifikujących się dochodów z odpowiednich praw własności intelektualnej.

Zeznanie podatkowe - kwota wolna od podatku oraz ulgi i zwolnienia podatkowe dla osób fizycznych

Podatek za dany rok należy złożyć na odpowiednim formularzu w terminie od 15 lutego do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Jeżeli ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, to za ostatni dzień terminu zapłaty podatku uważa się dzień następujący po dniu lub dniach wolnych od pracy. Zeznanie za podatek dochodowy należy złożyć w Urzędzie Skarbowym miejsca zamieszkania podatnika według stanu na ostatni dzień roku podatkowego.

W jakiej formie złożyć zeznanie podatkowe?

Podatek dochodowy można rozliczyć w formie tradycyjnej (papierowej) lub elektronicznej. Jeśli podatnik nie skorzysta z żadnej z tych opcji, wówczas jego deklarację podatkową uważa się automatycznie za złożoną po upływie obowiązującego terminu (automatyczna akceptacja).

W 2020 r. usługa została rozszerzona o deklaracje podatkowe PIT-36 składane przez podatników, którzy wykorzystują te deklaracje do rozliczania dochodów innych niż z działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, ale w tym przypadku nie następuje automatyczna akceptacja.

Ministerstwo Finansów opracowuje odrębne broszury informacyjne do deklaracji podatkowych, które są ważne w danym roku i są również dostępne na stronie internetowej Ministerstwa Finansów.