Fundacje rodzinne – zmiany podatkowe od 2026 roku
Fundacje rodzinne stają się coraz popularniejszym narzędziem zarządzania majątkiem i planowania sukcesji w rodzinach przedsiębiorców. Od 2026 roku wchodzą w życie nowe przepisy podatkowe, które wpłyną na sposób funkcjonowania fundacji rodzinnych oraz obowiązki podatkowe ich założycieli i beneficjentów. W artykule wyjaśniamy, czym są fundacje rodzinne, jakie zmiany podatkowe wejdą w życie w 2026 roku i jak przygotować się do nowych regulacji.
Spis treści:
- Czym są fundacje rodzinne
- Nowe przepisy podatkowe od 2026 roku
- Jak przygotować fundację do zmian w podatkach?
- Ryzyka i korzyści wynikające z nowych przepisów
Czym są fundacje rodzinne?
Fundacje rodzinne to forma organizacyjna umożliwiająca długoterminowe zarządzanie majątkiem rodzinnym, jego ochronę oraz sukcesję międzypokoleniową. To rozwiązanie, które zyskuje coraz większą popularność wśród polskich przedsiębiorców i rodzin posiadających znaczący majątek. W tej części artykułu wyjaśniamy, czym dokładnie jest fundacja rodzinna, jakie są jej cele i w jaki sposób różni się od innych sposobów zarządzania majątkiem.
Definicja i cele fundacji rodzinnej
Fundacja rodzinna to forma organizacyjno-prawna, która umożliwia gromadzenie i zarządzanie majątkiem przez wiele pokoleń w sposób uporządkowany i zgodny z wolą fundatora. Podstawowym celem fundacji rodzinnej jest ochrona majątku, zapewnienie ciągłości prowadzenia biznesu rodzinnego oraz finansowe wsparcie członków rodziny fundatora.
Zgodnie z ustawą o fundacjach rodzinnych z dnia 26 stycznia 2023 roku (Dz.U. 2023 poz. 326), fundacja rodzinna może prowadzić działalność gospodarczą w określonym zakresie i wypłacać środki beneficjentom, czyli wskazanym osobom, które czerpią z niej korzyści.
Różnice między fundacją a innymi formami zarządzania majątkiem
Fundacje rodzinne różnią się od spółek czy klasycznych fundacji dobroczynnych:
-
Nie ma właścicieli – nie działa w celu generowania zysku dla udziałowców.
-
Chroni majątek przed rozdrobnieniem czy roszczeniami osób trzecich.
-
Umożliwia sukcesję bez konieczności dzielenia aktywów pomiędzy spadkobierców.
-
Ułatwia wypłatę świadczeń np. na edukację, zdrowie, utrzymanie członków rodziny.
Przykłady zastosowania fundacji rodzinnych w praktyce
W Polsce fundacje rodzinne są wykorzystywane między innymi do:
-
przekazania firmy dzieciom bez konieczności formalnego dziedziczenia,
-
konsolidacji rodzinnego majątku (np. nieruchomości, udziały, papiery wartościowe),
-
zabezpieczenia interesów osób niepełnosprawnych lub niezdolnych do pracy,
-
inwestowania wspólnych środków rodziny w fundusze, startupy czy spółki celowe.
Nowe przepisy podatkowe od 2026 roku
Od 1 stycznia 2026 roku zaczną obowiązywać nowe przepisy w ramach ustawy o fundacjach rodzinnych, które wprowadzą szereg zmian w opodatkowaniu i funkcjonowaniu fundacji rodzinnych. Celem reformy jest uszczelnienie systemu podatkowego i ograniczenie możliwości wykorzystywania fundacji do agresywnej optymalizacji podatkowej. W tej części przedstawiamy, jakie konkretnie zmiany wejdą w życie i co one oznaczają dla fundatorów oraz beneficjentów.
Zmiany w opodatkowaniu dochodów fundacji rodzinnych
Od 1 stycznia 2026 roku mają wejść w życie przepisy uszczelniające system podatkowy w zakresie funkcjonowania fundacji rodzinnych. Zmiany podatkowe obejmują:
-
Nową definicję dochodu podatkowego fundacji, która ma objąć także przychody niepochodzące bezpośrednio z działalności gospodarczej (na przykład dywidendy, zyski kapitałowe).
-
Zmiany w zasadach opodatkowania wypłat dla beneficjentów, szczególnie w przypadku wypłat nieregularnych lub mających charakter ukrytej dystrybucji zysków.
Celem zmian jest ograniczenie możliwości nadużywania fundacji rodzinnych jako wehikułów optymalizacji podatkowej, zwłaszcza w kontekście wypłat niezgodnych z pierwotnym przeznaczeniem fundacji.
Obowiązki sprawozdawcze i dokumentacyjne
Nowe przepisy przewidują także zaostrzenie obowiązków:
-
raportowania transakcji i wypłat dokonanych na rzecz beneficjentów,
-
utrzymywania przejrzystej dokumentacji dotyczącej źródeł przychodów i planów dystrybucji majątku,
-
zgłaszania zmian w strukturze fundacji do Krajowego Rejestru Sądowego i KAS.
Konsekwencje dla beneficjentów fundacji
Beneficjenci fundacji rodzinnej od 2026 roku mogą być objęci nowymi zasadami opodatkowania wypłat – między innymi koniecznością wykazania dochodów w zeznaniu PIT i odprowadzenia podatku w określonych przypadkach. Dodatkowo, fundacje mogą mieć obowiązek potrącenia podatku u źródła jeszcze przed wypłatą.
Jak przygotować fundację do zmian w podatkach
Nowe regulacje wymagają od fundatorów i zarządów fundacji podjęcia konkretnych działań dostosowawczych. Kluczowe będzie odpowiednie planowanie podatkowe, rewizja polityki wypłat i zapewnienie zgodności z nowymi przepisami. W tym rozdziale omawiamy, jak krok po kroku przygotować fundację do nadchodzących zmian.
Planowanie podatkowe i dostosowanie struktur
Aby zminimalizować ryzyka wynikające z nowych przepisów, fundatorzy powinni:
-
przeanalizować struktury własnościowe i majątkowe fundacji,
-
rozważyć restrukturyzację portfela inwestycyjnego,
-
ujednolicić politykę wypłat i zgodność z regulaminem fundacji.
Współpraca z doradcami podatkowymi i prawnymi
Zmiany wymagają zaangażowania ekspertów – doradcy podatkowi, prawnicy i biegli rewidenci powinni wspólnie opracować strategię przystosowania fundacji do nowych warunków, w tym rewizji dotychczasowych modeli wypłat i dystrybucji majątku.
Monitorowanie zmian w przepisach i aktualizacja regulaminów fundacji
Warto na bieżąco:
-
śledzić nowe interpretacje podatkowe i komunikaty Ministerstwa Finansów,
-
zaktualizować wewnętrzne regulaminy i polityki fundacji,
-
edukować członków zarządu i beneficjentów w zakresie nowych obowiązków.
Ryzyka i korzyści wynikające z nowych przepisów
Nowe przepisy mogą wiązać się zarówno z pewnymi zagrożeniami, jak i szansami dla fundacji rodzinnych. Z jednej strony wzrosną obowiązki administracyjne i ryzyko podatkowe, z drugiej – nadal możliwe będzie skuteczne wykorzystanie fundacji jako narzędzia ochrony i sukcesji majątku. Poniżej omawiamy najważniejsze ryzyka i potencjalne korzyści wynikające z nadchodzących zmian.
Możliwe obciążenia podatkowe
Wprowadzenie nowych zasad może oznaczać:
-
wyższe opodatkowanie niektórych form wypłat,
-
potrzebę dodatkowych rozliczeń w ramach PIT lub CIT,
-
zwiększone ryzyko sporów podatkowych przy niejasnych zapisach regulaminów fundacji.
Zachowanie kontroli nad majątkiem rodzinnym
Pomimo zmian, fundacje rodzinne nadal pozostają narzędziem umożliwiającym:
-
zabezpieczenie interesów rodziny przed nieprzewidzianymi sytuacjami,
-
elastyczne zarządzanie majątkiem bez konieczności jego rozdrabniania,
-
długofalowe inwestowanie i wspieranie kolejnych pokoleń.
Długoterminowe korzyści dla sukcesji i ochrony majątku
Dzięki fundacjom rodzinnym:
-
majątek nie jest dzielony w przypadku spadków i rozwodów,
-
można przekazywać firmę dzieciom lub wnukom w sposób uporządkowany,
-
unikamy nagłych zmian właścicielskich, które mogłyby zagrozić stabilności rodzinnego biznesu.
Podsumowanie
Nowe przepisy podatkowe od 2026 roku wprowadzają istotne zmiany dla fundacji rodzinnych. Choć oznaczają one większe obowiązki administracyjne i możliwe dodatkowe koszty, to przy odpowiednim przygotowaniu i doradztwie mogą nadal stanowić skuteczne narzędzie sukcesji i ochrony majątku. Warto już dziś przeanalizować strukturę fundacji i dostosować ją do planowanych zmian.
Jeżeli masz dodatkowe pytania, możesz skorzystać z pomocy ekspertów Podatnik.info. W okresie rozliczenia deklaracji podatkowych zapewnia trzy rozwiązania, które umożliwiają dopełnienie formalności nawet w 5 minut! Zobacz również nasz bezpłatny program Podatnik.info.
