Emerytury czerwcowe - które roczniki zyskają na ponownym przeliczeniu?
Od lipca 2025 r. ZUS ponownie przeliczy emerytury czerwcowe ustalone w latach 2009–2019 i wypłaci wyrównania za okres od lipca 2025 do marca 2026. Zmiany obejmą przede wszystkim kobiety i mężczyzn z określonych roczników, którzy mogą zyskać średnio 160–230 zł miesięcznie. Czym są emerytury czerwcowe? Kto skorzysta na zmianach? Odpowiadają eksperci Podatnik.info.
Spis treści:
- Czym są emerytury czerwcowe?
- Przyczyny dysproporcji w emeryturach czerwcowych
- Kogo obejmie ponowne przeliczenie?
- Jak przebiegnie proces wyrównania?
- Skutki finansowe dla emerytów
Czym są emerytury czerwcowe?
Emerytury czerwcowe to świadczenia przyznawane w czerwcu, które – ze względu na sposób waloryzacji składek i kapitału początkowego – często wychodziły niższe niż te przyznane w maju.
Wybór miesiąca, w którym składany jest wniosek o emeryturę, może znacząco wpłynąć na jej wysokość. Emerytury czerwcowe to nieformalne określenie świadczeń przyznawanych w czerwcu każdego roku, które przez długi czas były mniej korzystne finansowo dla wnioskodawców niż świadczenia przyznawane w innych miesiącach. Ich niższy poziom nie wynikał z indywidualnych różnic w karierze zawodowej, lecz z mechanizmu waloryzacji składek emerytalnych.
W przypadku czerwca przez wiele lat był to miesiąc niekorzystny dla osób przechodzących na emeryturę. Taka sytuacja rodziła wiele wątpliwości dotyczących obowiązującego mechanizmu. Wśród podatników coraz częściej pojawiało się pytanie: „kiedy wyrównają emerytury czerwcowe”. Poniżej analizujemy obecną sytuację i odpowiadamy na to pytanie.
Specyfika wyliczania świadczeń w czerwcu
Osoby składające wniosek o emeryturę w czerwcu były objęte wyłącznie waloryzacją roczną składek i kapitału początkowego, z pominięciem waloryzacji kwartalnej oraz miesięcznej. Powodowało to, że całkowita suma środków na koncie emerytalnym – będąca podstawą do obliczenia świadczenia – była niższa niż w przypadku emerytur przyznanych, na przykład w maju.
Dlaczego były niższe od emerytur majowych?
Emerytura przyznana w maju uwzględniała kwartalną waloryzację składek oraz – w przypadku wniosków z końca miesiąca – również miesięczną waloryzację za czerwiec. Tymczasem emerytury przyznane w czerwcu korzystały tylko z mniej korzystnego wskaźnika rocznego. Powodowało to różnice sięgające nawet kilkuset złotych miesięcznie przy podobnym stażu.
Przyczyny dysproporcji w emeryturach czerwcowych
Wieloletnie różnice w wysokości świadczeń emerytalnych przyznanych w czerwcu wynikają z konkretnych zasad wyliczania i waloryzowania składek w systemie ubezpieczeń społecznych.
Mechanizm waloryzacji kapitału początkowego i składek
Zgodnie z art. 25 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 1998 Nr 162 poz. 1118), środki zgromadzone na koncie ubezpieczonego podlegają corocznej waloryzacji, której celem jest utrzymanie ich realnej wartości. Jednak – w zależności od miesiąca złożenia wniosku – stosuje się również waloryzację kwartalną lub miesięczną. Czerwiec był jedynym miesiącem, w którym nie obowiązywała waloryzacja kwartalna – przez co wartość podstawy świadczenia była zaniżona.
Rola wskaźników waloryzacyjnych i momentu przyznania świadczenia
Wskaźniki waloryzacyjne ogłaszane przez GUS w maju każdego roku mają kluczowe znaczenie dla wysokości przyszłej emerytury. Osoby, które wstrzymały się ze złożeniem wniosku do lipca, korzystały z wyższych wskaźników kwartalnych lub miesięcznych. Wnioskodawcy czerwcowi tracili z kolei tę możliwość – mimo identycznego przebiegu kariery zawodowej i składek.
W efekcie emeryci, którzy składali wniosek w maju lub lipcu, mogli zyskać od kilkudziesięciu do kilkuset złotych miesięcznie więcej – tylko z uwagi na inną datę przyznania emerytury.
Kogo obejmie ponowne przeliczenie?
Nowelizacja przepisów ma na celu zniwelowanie dysproporcji między emeryturami czerwcowymi a innymi świadczeniami, przyznanymi na podobnych warunkach. ZUS przeliczy emerytury przyznane w czerwcu, zgodnie z uchwałą Rady Ministrów oraz zapowiedziami Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
Kryteria rocznikowe – kto zyska
Przeliczeniu podlegają emerytury przyznane w czerwcu w latach 2009–2019. Zmiany dotyczą zarówno kobiet, jak i mężczyzn – najczęściej urodzonych w latach 1953–1961 (kobiety) oraz 1948–1956 (mężczyźni). Kryterium nie jest jednak wyłącznie wiekowe – liczy się termin decyzji emerytalnej wydanej przez ZUS.
Łączna liczba uprawnionych
Według informacji przekazanych przez ZUS i rząd, wyrównaniem zostanie objętych około 100 000 świadczeniobiorców. To osoby, których świadczenia mogły zostać zaniżone nawet o kilkaset złotych miesięcznie – tylko ze względu na niekorzystny miesiąc złożenia wniosku.
Jak przebiegnie proces wyrównania?
Dzięki planowanym zmianom osoby poszkodowane w przeszłości otrzymają nie tylko wyższe świadczenie, ale również wyrównanie od lipca 2025 roku.
Termin wejścia w życie przepisów
Zgodnie z projektem nowelizacji ustawy, nowe zasady przeliczenia weszły w życie 1 lipca 2025 roku. ZUS będzie analizował wszystkie objęte sprawy z urzędu – bez konieczności składania wniosków. Oznacza to, że już w lipcu 2025 roku rozpocznie się przeliczanie oraz wypłata wyrównań dla uprawnionych.
Wypłata wyrównań
Wypłata różnic nastąpi automatycznie w okresie od lipca 2025 roku do marca 2026 roku, w zależności od harmonogramu ZUS. Wyrównania będą doliczane do bieżących wypłat świadczeń.
Czy trzeba składać wniosek?
Nie. Przeliczenie emerytur czerwcowych zostanie wykonane z urzędu, a każdy uprawniony otrzyma decyzję o nowej wysokości świadczenia. Nie trzeba kontaktować się z ZUS ani wypełniać dodatkowych formularzy.
Skutki finansowe dla emerytów
Korekta wysokości emerytur czerwcowych oznacza realny wzrost dochodów wielu seniorów – szczególnie tych, którzy przez lata otrzymywali zaniżone świadczenia.
Warto również zwrócić uwagę na pozostałe ulgi i odliczenia, z których mogą skorzystać seniorzy. Przykładem może być PIT 0 omówiony w artykule: https://www.podatnik.info/publikacje/pit-0-dla-seniora-czyli-ulgi-dla-emeryta,633288
Przykładowe podwyżki
Średnie podwyżki wyniosą od 160 zł do 230 zł miesięcznie, co daje nawet kilka tysięcy złotych więcej rocznie. Wyrównania za wcześniejszy okres (lipiec 2025 – marzec 2026) mogą wynosić łącznie od 1440 zł do 2070 zł brutto.
Oczekiwania i krytyka zmian
Eksperci i organizacje społeczne pozytywnie oceniają propozycję przeliczeń emerytur czerwcowych. Wskazują jednak, że problem powinien zostać rozwiązany wcześniej. Z rekomendacji ekspertów wynika ponadto, że analogiczne działania powinny objąć także emerytury przyznane w czerwcu po 2019 roku.
Jeżeli masz dodatkowe pytania dotyczące emerytur czerwcowych, możesz skorzystać ze wsparcia naszych ekspertów. Każdy użytkownik darmowego programu Podatnik.info zyskuje możliwość skorzystania z porady specjalistów ds. prawa podatkowego czy księgowości. Ponadto w okresie rozliczania deklaracji PIT udostępniamy trzy rozwiązania, dzięki którym dopełnisz formalności nawet w 5 minut. Sprawdź, co jeszcze zyskasz z Podatnik.info!
