Bon senioralny – wszystko, co musisz wiedzieć!
Bon senioralny to projekt nowego świadczenia, które ma na celu wsparcie seniorów oraz ich rodzin w zapewnieniu opieki osobom starszym. Warto jednak zwrócić uwagę, że przepisy wskazują kryteria, jakie należy spełniać. Komu przysługuje bon senioralny? Kryterium dochodowe to tylko jeden z warunków, który został uwzględniony w projekcie. Eksperci Podatnik.info prezentują kluczowe informacje!
Spis treści:
- Bon senioralny – co to za świadczenie?
- Komu przysługuje bon senioralny? Kryteria i warunki
- Bon senioralny – zasady świadczenia i jego wykorzystnia
- Na co można przeznaczyć bon senioralny
- Świadczenie usług w ramach bonu senioralnego
- Podsumowanie: bon senioralny – zasady
- FAQ - Najczęściej Zadawane Pytania
Bon senioralny – co to za świadczenie?
Bon senioralny to planowana forma wsparcia finansowego wprowadzona przez rząd w celu odciążenia rodzin opiekujących się osobami starszymi, a także poprawy jakości życia seniorów. Świadczenie jest skierowane przede wszystkim do osób powyżej 75. roku życia, które wymagają regularnej opieki w zakresie podstawowych czynności życia codziennego.
Dzięki świadczeniu rodziny mogą skorzystać z dodatkowych środków na pokrycie kosztów związanych z opieką – na przykład usług opiekuńczych, rehabilitacyjnych czy zakupu sprzętu wspierającego codzienne funkcjonowanie seniorów. To praktyczne wsparcie dla rodzin, które na co dzień zmagają się z wyzwaniami związanymi ze sprawowaniem opieki nad seniorami, w tym z godzeniem obowiązków wynikających z konieczności opieki nad osobą starszą z innymi aktywnościami. Sytuacja ta dla osób opiekujących się seniorami, często wiąże się z ograniczeniem aktywności zawodowej.
Podstawa prawna i etap projektu ustawy o bonie senioralnym
Podstawą prawną wprowadzenia bonu senioralnego jest projekt ustawy z dnia 14 października 2024 roku, przygotowany przez Ministra do Spraw Polityki Senioralnej - Marzenę Okła-Drewnowicz. Projekt ustawy o bonie senioralnym jest aktualnie na etapie prac rządowych. Oznacza to, że jest on analizowany i dopracowywany przez poszczególne ministerstwa przed ostatecznym skierowaniem pod obrady Sejmu.
Ustawa określa zasady przyznawania, wykorzystywania oraz rozliczania bonu. Dokument ten uwzględnia między innymi przepisy dotyczące:
- wysokości bonu senioralnego oraz jego waloryzacji w kolejnych latach,
- kryteriów dochodowych i procedur weryfikacyjnych,
- zasad współpracy z podmiotami świadczącymi usługi opiekuńcze i rehabilitacyjne.
Według projektu ustawy, gminy właściwe dla miejsca zamieszkania seniora są odpowiedzialne za organizację i realizację programu na poziomie lokalnym. Mają one dwie możliwości świadczenia usług: mogą robić to same, albo powierzyć to zadanie organizacjom pozarządowym lub podmiotom ekonomii społecznej. Władze samorządowe mają również monitorować, czy środki z bonu są wykorzystywane zgodnie z przeznaczeniem.
Projekt ustawy można znaleźć na stronie rządowej gov.pl, w zakładce poświęconej nowym inicjatywom społecznym. Ponadto informacje dotyczące szczegółowych zasad programu są regularnie aktualizowane w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP).
Warto podkreślić, że projekt ustawy o bonie senioralnym jest odpowiedzią na rosnące potrzeby społeczeństwa starzejącego się. Ma on przede wszystkim na celu zapewnienie osobom starszym godnego życia i odpowiedniej opieki. Według założeń rządu, to praktyczne wsparcie dla rodzin, które na co dzień zmagają się z wyzwaniami związanymi z opieką nad seniorami.
Komu przysługuje bon senioralny? Kryteria i warunki
Bon senioralny przysługuje osobom spełniającym określone kryteria, zarówno wiekowe, jak i dotyczące stanu zdrowia oraz sytuacji dochodowej. Przede wszystkim jest to świadczenie skierowane do seniorów w wieku 75 lat i starszych, którzy wymagają opieki ze względu na swój stan zdrowia i doświadczają niezaspokojonych potrzeb w zakresie podstawowych czynności życia codziennego.
Kryteria dochodowe do otrzymania bonu senioralnego.
Dla seniora (osoby uprawnionej): Aby zakwalifikować się do otrzymania bonu, należy spełnić także kryterium dochodowe. Zgodnie z ustawą, limit uwzględnia dodatek pielęgnacyjny, który będzie się zmieniał w zależności od roku przyznawania:
- 2026 rok – dochód seniora nie może przekroczyć 3 500 zł brutto,
- 2027 rok – maksymalny dochód wzrośnie do 4 000 zł brutto,
- 2028 rok – limit dochodu to 4 500 zł brutto,
- 2029 rok i kolejne lata – dochód seniora nie może przekroczyć 5 000 zł brutto.
Planowany wzrost dla kryterium dochodowego
Dochód seniora zostanie obliczony na podstawie decyzji emerytalnej lub rentowej, który przypada na miesiąc przed złożeniem wniosku. Wnioskodawca musi dostarczyć również kopię rocznej deklaracji PIT za rok poprzedni.
Dla zstępnego (osoby zobowiązanej do opieki): Jeżeli o wsparcie stara się zstępny, wówczas kryterium dochodowe zależy od wielkości gospodarstwa domowego i wysokości wynagrodzenia minimalnego i wynosi:
- dwukrotność minimalnego wynagrodzenia w przypadku gospodarstwa jednoosobowego.
- trzykrotność minimalnego wynagrodzenia w przypadku gospodarstwa wieloosobowego.
Dodatkowe warunki przyznania bonu:
Przyznanie bonu senioralnego jest także uzależnione od spełnienia następujących warunków:
- Brak korzystania z całodobowej opieki stacjonarnej świadczonej w domu pomocy społecznej, w zakładach opiekuńczo-leczniczych, czy pielęgnacyjno-opiekuńczych, bądź innych placówkach zapewniających całodobową opiekę.
- Brak pobierania świadczenia wspierającego lub świadczenia uzupełniającego (tzw. 500+ dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji).
- Niekorzystanie z całodobowej opieki stacjonarnej świadczonej w zakładach opiekuńczo-leczniczych oraz pielęgnacyjno-opiekuńczych.
- Niekorzystanie z usługi sąsiedzkiej.
- Aktywność zawodowa osoby zobowiązanej (zstępnego) – jeżeli wniosek składa zstępny.
Dodatkowo bon senioralny można wykorzystać na usługi świadczone przez podmioty zarejestrowane w specjalnym systemie rządowym. Kwota, którą otrzymuje senior, odpowiada 50 godzinom usług wsparcia. Usługi obejmują pomoc w zakresie codziennych potrzeb, dostęp do świadczeń zdrowotnych, podstawową opiekę higieniczno-pielęgnacyjną i pomoc w utrzymaniu kontaktów społecznych.
Powyżej uwzględniliśmy niezbędne informacje o tym, komu przysługuje bon senioralny. Zasady wskazane w projekcie ustawy uwzględniają również szczegółowe przepisy dotyczące formalności, jakich należy dopełnić.
Bon senioralny – zasady świadczenia i jego wykorzystania
Aby otrzymać bon senioralny, należy złożyć wniosek w odpowiedniej instytucji, na przykład w urzędzie gminy właściwej dla miejsca zamieszkania seniora lub miejskim ośrodku pomocy społecznej. Proces ten obejmuje złożenie dokumentacji potwierdzającej spełnienie wymogów formalnych, takich jak kryterium dochodowe oraz zaświadczenie o stanie zdrowia seniora.
Wartość bonu i na co można go przeznaczyć
Bon senioralny jest wydawany w formie elektronicznej lub papierowej. Maksymalna wartość bonu może sięgać nawet 2 150 zł rocznie, co odpowiada połowie minimalnego wynagrodzenia w II połowie 2024 roku. Świadczenie to jest przyznawane na określony czas i może być odnawiane po spełnieniu wymaganych warunków. W przypadku zmian w sytuacji materialnej lub zdrowotnej seniora, konieczne będzie ponowne złożenie wniosku.
Wysokość wsparcia będzie zależała liczby punktów w skali niezaspokojonych potrzeb w zakresie podstawowych czynności życia codziennego określonych w toku oceny przez gminę z wykorzystaniem kwestionariusza.
W ramach bonu senioralnego można otrzymać wsparcie odpowiadające określonemu zakresowi usług:
- od 11 do 20 punktów – przysługuje do 12 godzin usług wsparcia miesięcznie,
- od 21 do 35 punktów – przysługuje od 13 do 24 godzin usług wsparcia miesięcznie,
- od 36 do 50 punktów – przysługuje od 25 do 36 godzin usług wsparcia miesięcznie,
- od 51 do 60 punktów – przysługuje od 37 do 50 godzin usług wsparcia miesięcznie.
Na co można przeznaczyć bon senioralny
Projekt ustawy wskazuje, że w ramach bonu senioralnego będą mogły być realizowane następujące usługi wsparcia w miejscu zamieszkania seniora:
- zaspokojenie podstawowych codziennych potrzeb życiowych (np. pomoc w zakupach, sprzątanie, przygotowywanie posiłków),
- pomoc w uzyskaniu dostępu do świadczeń zdrowotnych (np. towarzyszenie podczas wizyt lekarskich),
- podstawowa opieka higieniczno-pielęgnacyjna,
- zapewnienie kontaktów z otoczeniem (np. wspólne spacery, czytanie, rozmowy, pomoc w uczestnictwie w wydarzeniach lokalnych). Ważne: zapewnienie kontaktów z otoczeniem nie może być przyznane seniorowi jako wyłączna usługa (świadczona samodzielnie).
Świadczenie usług w ramach bonu senioralnego
Podmiot realizujący bon senioralny oraz osoby świadczące usługi muszą spełniać konkretne wymagania. Usługi w ramach bonu będą mogły wykonywać osoby, które będą spełniać poniższe warunki:
- Wiek minimum 18 lat.
- Wykształcenie co najmniej średnie, branżowe lub zasadnicze zawodowe.
- Brak pokrewieństwa oraz powinowactwa z seniorem (przykładowo osoba świadcząca usługi nie może być członkiem rodziny ani osobą, na której ciąży obowiązek alimentacyjny wobec seniora).
- Niekaralność za przestępstwa przeciwko zdrowiu, życiu, rodzinie, wolności seksualnej, czci lub mieniu.
- Ukończenie minimum 30-godzinnego szkolenia obejmującego m.in. opiekę nad seniorem, pierwszą pomoc i metody aktywizacji społecznej. Po szkoleniu kandydaci otrzymają zaświadczenie potwierdzające zdobyte kompetencje.
Podsumowanie: bon senioralny – zasady
Poniżej prezentujemy najważniejsze informacje, jakie należy spełniać, by otrzymać wsparcie.
- Bon senioralny to wsparcie finansowe dla osób powyżej 75. roku życia wymagających regularnej opieki, które ma na celu odciążenie rodzin oraz poprawę jakości życia seniorów.
- Bon został uwzględniony w projekcie ustawy z dnia 14 października 2024 roku, przygotowany przez Ministra do Spraw Polityki Senioralnej
- Na co można przeznaczyć bon senioralny? Zasady wskazują, że świadczenie odpowiada 50 godzinom usług wsparcia w zakresie codziennych potrzeb, dostęp do świadczeń zdrowotnych, podstawową opiekę higieniczną i pomoc w utrzymaniu kontaktów społecznych.
- Program realizują gminy, które monitorują prawidłowe wykorzystanie środków.
- Komu przysługuje bon senioralny? Seniorom powyżej 75 lat, którzy wymagają opieki z powodu stanu zdrowia.
- Czy każdy powyżej 75. roku życia może otrzymać bon senioralny? Kryterium dochodowe uwzględnia dodatek pielęgnacyjny i będzie różnić się w zależności od roku przyznawania.
- Jeżeli wniosek składa zstępny, wówczas limit wynosi dwukrotność minimalnego wynagrodzenia. Dla gospodarstw wieloosobowych jest równy trzykrotności minimalnego wynagrodzenia.
- Ostateczna wysokość bonu senioralnego zależy od liczby punktów otrzymanych w skali wsparcia w zależności od potrzeb.
- Aby otrzymać bon, należy złożyć wniosek w urzędzie gminy lub ośrodku pomocy społecznej. Ponadto konieczne jest przedstawienie dokumentacji potwierdzającej: kryterium dochodowe oraz stan zdrowia seniora.
- Bon może mieć wartość do 2 150 zł rocznie i jest wydawany w formie elektronicznej lub papierowej.
Wprowadzenie bonu senioralnego to krok w stronę bardziej kompleksowego wsparcia dla seniorów i ich opiekunów. Rozumiejąc wyzwania, z jakimi borykają się rodziny, wierzę, że nowe rozwiązania systemowe są kluczem do poprawy jakości życia osób starszych i zwiększenia ich samodzielnej egzystencji. Mam nadzieję, że ten projekt usprawni system opieki i będzie realnym ułatwieniem dla tych, na których barkach spoczywa odpowiedzialność za bliskich seniorów.”
Anna Ciecierska, redaktor merytoryczny Podatnik.info
Jeżeli masz wątpliwości, nasi eksperci są do Twojej dyspozycji. Każdy użytkownik bezpłatnego programu Podatnik.info może zadać dowolne pytanie specjalistom z obszaru finansów oraz prawa podatkowego. W okresie rozliczania deklaracji PIT zapewniamy możliwość dopełnienia formalności nawet w 5 minut. Sprawdź, co jeszcze możesz zyskać z Podatnik.info!
FAQ – Najczęściej Zadawane Pytania
Czym jest bon senioralny i kto jest jego beneficjentem?
Bon senioralny to planowane świadczenie finansowe dla osób powyżej 75. roku życia, które wymagają opieki ze względu na stan zdrowia i doświadczają niezaspokojonych potrzeb w zakresie podstawowych czynności życia codziennego. Jego celem jest wsparcie finansowe rodzin opiekujących się seniorami oraz poprawa jakości życia samych seniorów poprzez sfinansowanie usług opiekuńczych.
Czy bon senioralny został już wprowadzony w życie?
Projekt ustawy o bonie senioralnym wkroczył w etap prac rządowych. Oznacza to, że jest on nadal w fazie legislacyjnej i oczekuje na przyjęcie przez Sejm i podpis Prezydenta, zanim wejdzie w życie. Planowany termin przyjęcia projektu nie został jeszcze ostatecznie ustalony.
Jakie kryteria dochodowe należy spełnić, aby otrzymać bon senioralny?
Kryteria dochodowe różnią się w zależności od tego, czy wniosek składa senior, czy zstępny. Dla seniora limit dochodu brutto będzie stopniowo wzrastał, osiągając 5000 zł w 2029 roku. Jeśli wniosek składa zstępny, limit dochodu wynosi dwukrotność minimalnego wynagrodzenia dla gospodarstwa jednoosobowego lub trzykrotność dla gospodarstwa wieloosobowego.
Na jakie usługi można przeznaczyć bon senioralny?
Bon senioralny będzie mógł być przeznaczony na usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania seniora, takie jak: zaspokojenie podstawowych codziennych potrzeb życiowych, pomoc w uzyskaniu dostępu do świadczeń zdrowotnych, podstawowa opieka higieniczno-pielęgnacyjna oraz zapewnienie kontaktów z otoczeniem.
Kto może świadczyć usługi finansowane z bonu senioralnego?
Usługi w ramach bonu senioralnego mogą świadczyć osoby pełnoletnie, z wykształceniem co najmniej średnim lub zasadniczym zawodowym, które nie są spokrewnione ani spowinowacone z seniorem, nie są karane i ukończyły specjalistyczne szkolenie, obejmujące m.in. podstawy metodyki pracy opiekuńczej i aktywizację społeczną. Usługi te mogą być realizowane m.in. przez podmioty ekonomii społecznej i organizacje pozarządowe.
Gdzie należy złożyć wniosek o bon senioralny?
Wniosek o przyznanie bonu senioralnego należy złożyć w urzędzie gminy właściwej dla miejsca zamieszkania seniora lub w miejskim ośrodku pomocy społecznej. Konieczne będzie przedstawienie dokumentacji potwierdzającej spełnienie kryteriów dochodowych i zdrowotnych.
