Umowa zlecenie a chorobowe – kiedy możesz iść na L4?
Umowa zlecenie to popularna forma zatrudnienia w Polsce, ceniona za swoją elastyczność. Niesie jednak ze sobą pewne różnice w porównaniu do umowy o pracę, szczególnie w kontekście świadczeń, takich jak płatny urlop czy ubezpieczenie chorobowe. Wiele osób zastanawia się, jak wygląda kwestia zwolnienia lekarskiego (L4) na umowie zlecenie – czy w ogóle można z niego skorzystać i ile wynosi wysokość zasiłku chorobowego. Eksperci Podatnik.info rozwiewają wszelkie wątpliwości.
Spis treści:
- Umowa zlecenie a chorobowe – czy możesz iść na L4?
- L4 na umowę zlecenie – ile płatne?
- Umowa o pracę i umowa zlecenie a chorobowe – co musisz wiedzieć?
- Podsumowanie: Umowa zlecenie a chorobowe – najważniejsze informacje
- FAQ – Najczęściej Zadawane Pytania
Umowa zlecenie a chorobowe – czy możesz iść na L4?
Zleceniobiorcy mogą otrzymać prawo do zasiłku chorobowego, ale nie są objęci obowiązkowym ubezpieczeniem chorobowym. Aby móc skorzystać z płatnego zwolnienia lekarskiego, muszą dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia i spełnić określone warunki, w tym tzw. okres wyczekiwania.
Podstawową różnicą między umową o pracę a zlecenie jest możliwość korzystania ze świadczeń. Dotyczy to również zasiłku chorobowego. Umowy zlecenie nie reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy (Dz. U. 1974 Nr 24 poz. 141). Z perspektywy osoby zatrudniającej wyróżnia się elastycznością, ale dla zleceniobiorcy wiąże się z wieloma ograniczeniami. W efekcie wśród podatników pojawiają się pytanie dotyczące zależności umowa zlecenie a chorobowe.
Jakie warunki należy spełnić, aby przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego?
- Dobrowolna decyzja - zleceniobiorca musi samodzielnie i dobrowolnie podjąć decyzję o przystąpieniu do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
- Brak kolizji z innymi tytułami - istnieją sytuacje, gdy zleceniobiorca nie może przystąpić do tego ubezpieczenia:
- kilka umów zlecenie - jeśli zleceniobiorca ma kilka umów zlecenie i łączne wynagrodzenie ze wszystkich umów wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie, nie może przystąpić do ubezpieczenia chorobowego,
- zasiłek macierzyński - jeżeli podatnik pobiera zasiłek macierzyński i jednocześnie pracuje na umowie zlecenie, również nie może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego,
- umowa o pracę i umowa zlecenie - osoby posiadające umowę o pracę i umowę zlecenie zazwyczaj nie mogą przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu umowy zlecenie, jeśli wynagrodzenie z umowy o pracę wynosi co najmniej najniższą krajową.
Okres karencji (okres wyczekiwania) i wpływ na prawo do zasiłku chorobowego
Prawo do zasiłku chorobowego jest objęte tzw. okresem karencji, czyli okresem wyczekiwania. Oznacza to, że zleceniobiorca może skorzystać ze świadczeń chorobowych dopiero po 90 dniach nieprzerwanego ubezpieczenia. Co ważne, wlicza się do nich również poprzednie okresy ubezpieczeniowe, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni.
Niektórzy podatnicy będą mieli prawo do zasiłku chorobowego już od pierwszego dnia ubezpieczenia (dokładniej: od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego, o ile niezdolność do pracy powstanie w tym samym miesiącu). Do tej grupy należą:
- osoby objęte ubezpieczeniem chorobowym w ciągu 90 dni od ukończenia szkoły lub studiów,
- osoby, których niezdolność do pracy powstała w wyniku wypadku w drodze do pracy lub z pracy,
- posłowie i senatorowie objęci ubezpieczeniem chorobowym w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji,
- funkcjonariusze Służby Celnej po przyjęciu pracy w Krajowej Administracji Skarbowej,
- osoby, których niezdolność do pracy jest wynikiem odbywania czynnej służby wojskowej w rezerwie lub w ramach szkolenia.
Zwolnienie lekarskie po zakończeniu umowy zlecenie
W przypadku kończącej się umowy zlecenie, świadczenie może nadal przysługiwać, jeśli niezdolność do pracy trwała przez co najmniej 30 dni – bez przerw – i powstała nie później niż:
- 14 dni od zakończenia umowy zlecenie,
- 3 miesiące od zakończenia umowy zlecenie w przypadku choroby zakaźnej lub innej choroby, która ujawnia się w okresie dłuższym niż 14 dni od momentu zarażenia.
L4 na umowę zlecenie – ile płatne?
Wysokość zasiłku chorobowego na umowie zlecenie zależy od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Standardowo wynosi 80% tej podstawy, ale w niektórych przypadkach może być to 100%.
Aby korzystać z płatnego L4 na umowie zlecenie, należy dobrowolnie zgłosić się do ubezpieczenia chorobowego. Składka wynosi w tym przypadku 2,45% podstawy wymiaru na ubezpieczenia społeczne.
Wysokość zasiłku chorobowego wynosi w przypadku umowy zlecenie 80% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za ostatnie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających chorobę. Takie same zasady obowiązują również osoby zatrudnione na umowę o pracę.
Kiedy zasiłek chorobowy wynosi 100%?
Należy jednak zwrócić uwagę na wyjątki. Dotyczą one niezdolności do pracy z powodu ciąży lub wypadku podczas podróży do pracy czy też z pracy. W takich sytuacjach wysokość zasiłku chorobowego zależy od konkretnej sytuacji i wynosi 100% podstawy wymiaru.
Umowa o pracę i umowa zlecenie a chorobowe – co musisz wiedzieć?
Jeśli podatnik posiada jednocześnie umowę o pracę i umowę zlecenie, jego ubezpieczenie chorobowe z tytułu umowy zlecenie jest często ograniczone.
Wielu podatników posiada kilka źródeł przychodu. Jeśli podatnik posiada umowę o pracę i umowę zlecenie, nie może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu umowy zlecenie, jeżeli z umowy o pracę osiąga wynagrodzenie równe lub wyższe niż minimalne wynagrodzenie (4666 zł brutto). W takim przypadku to umowa o pracę stanowi główny tytuł ubezpieczenia chorobowego.
Podsumowanie: Umowa zlecenie a chorobowe – najważniejsze informacje
Poniżej prezentujemy najistotniejsze kwestie omówione szczegółowo w artykule.
- Umowa zlecenie nie gwarantuje płatnego urlopu wypoczynkowego ani ubezpieczenia chorobowego. Zleceniobiorcy muszą dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia chorobowego.
- Prawo do zasiłku chorobowego przysługuje po 90 dniach nieprzerwanego ubezpieczenia. Do okresu karencji wliczane są poprzednie okresy opłacania składek, jeśli przerwa nie przekroczyła 30 dni.
- Zasiłek chorobowy od pierwszego dnia opłacania składek przysługuje m.in. osobom objętym ubezpieczeniem w ciągu 90 dni od ukończenia szkoły/studiów, posłom, senatorom oraz funkcjonariuszom Służby Celnej.
- Kończąca się umowa zlecenie a zwolnienie lekarskie – świadczenie przysługuje, jeśli niezdolność do pracy trwała co najmniej 30 dni bez przerw i powstała nie później niż 14 dni (lub 3 miesiące w przypadku choroby zakaźnej) od zakończenia umowy.
- Zasiłek chorobowy wynosi 80% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za ostatnie 12 miesięcy kalendarzowych. W przypadku ciąży lub wypadku w drodze do/z pracy, zasiłek wynosi 100% podstawy wymiaru.
- Umowa o pracę i umowa zlecenie a chorobowe – osoby posiadające umowę o pracę i umowę zlecenie nie mogą przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, jeśli wynagrodzenie z umowy o pracę wynosi co najmniej najniższą krajową (4 300 zł brutto od lipca 2024 roku).
"Świat przepisów bywa skomplikowany, ale pamiętajmy, że świadome korzystanie z dostępnych opcji, takich jak dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, to nasz parasol ochronny na nieprzewidziane okoliczności. Ważne jest, aby zawsze szukać aktualnych informacji i nie bać się pytać, a wszystko po to, by nasza finansowa przyszłość była bezpieczna."
Mirosław Ziętek, redaktor merytoryczny Podatnik.info
Jeżeli nadal masz wątpliwości w kwestii umowa zlecenie a chorobowe, możesz skorzystać z pomocy naszych ekspertów. Każdy użytkownik bezpłatnego programu Podatnik.info ma możliwość zadania dowolnego pytania specjalistom z obszaru prawa czy księgowości. Ponadto w okresie rozliczania deklaracji PIT zapewniamy trzy sposoby, dzięki którym dopełnisz formalności nawet w 5 minut. Sprawdź, co jeszcze możesz zyskać z bezpłatnym programem Podatnik.info!
FAQ – Najczęściej Zadawane Pytania
1. Co to jest dobrowolne ubezpieczenie chorobowe?
Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe to opcja dla osób, które nie są objęte obowiązkowym ubezpieczeniem chorobowym, np. dla zleceniobiorców. Przystąpienie do niego pozwala na otrzymanie zasiłku chorobowego w przypadku niezdolności do pracy z powodu choroby.
2. Ile wynosi składka na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe z umowy zlecenie?
Składka na ubezpieczenie chorobowe w przypadku umowy zlecenie wynosi 2,45% podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
3. Co oznacza kod tytułu ubezpieczenia?
Kod tytułu ubezpieczenia to numer przypisany do rodzaju ubezpieczenia w ZUS. Dla umowy zlecenie zazwyczaj będzie to kod 04 11, jeśli zleceniobiorca jest objęty tylko ubezpieczeniem zdrowotnym, lub 04 12, jeśli jest objęty również ubezpieczeniami społecznymi (w tym chorobowym).
4. Czy po ustaniu ubezpieczenia chorobowego nadal mogę otrzymać zasiłek?
Tak, w pewnych sytuacjach po ustaniu ubezpieczenia chorobowego nadal możesz otrzymać zasiłek, jeśli niezdolność do pracy powstała w ściśle określonym czasie (14 dni lub 3 miesiące w przypadku większości chorób zakaźnych) od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego i trwała co najmniej 30 dni bez przerwy.
