Nowe zasady zatrudniania cudzoziemców od 1 czerwca 2025 r.
Od 1 czerwca 2025 r. weszły w życie zmiany w zasadach zatrudniania cudzoziemców w Polsce. Nowe przepisy mają uprościć procedury, przyspieszyć wydawanie zezwoleń i lepiej dostosować rynek pracy do rosnących potrzeb pracodawców. Kluczowe zmiany wynikają ze zmiany niektórych ustaw oraz zmianie ustawy dotyczącej zatrudniania cudzoziemców, co znacząco wpłynie na funkcjonowanie firm i agencji zatrudnienia. Co się zmienia, kto na tym zyska, a kto będzie musiał przygotować się na nowe obowiązki? Sprawdź, co oznaczają te regulacje w praktyce.
Wprowadzenie nowych regulacji od 1 czerwca 2025 r.
Od 1 czerwca 2025 r. na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zaczynają obowiązywać nowe regulacje dotyczące zatrudniania cudzoziemców. Zmiany te mają na celu nie tylko usprawnienie procedur związanych z zatrudnianiem cudzoziemców, ale także wyeliminowanie nieprawidłowości w systemie wizowym Rzeczypospolitej Polskiej. Nowe przepisy obejmują m.in. kwestie powierzenia pracy cudzoziemcowi, zatrudniania cudzoziemców w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji oraz procedury związane z wydaniem zezwoleń na pracę i pobyt czasowy. Dzięki tym regulacjom, zarówno pracodawcy, jak i cudzoziemcy w Polsce, mogą liczyć na bardziej przejrzyste i efektywne zasady zatrudnienia, co ma szczególne znaczenie w kontekście dynamicznie zmieniającego się rynku pracy. Reforma ta jest odpowiedzią na rosnące zapotrzebowanie na specjalistów oraz potrzebę zapewnienia legalności zatrudnienia cudzoziemców w Polsce. Dla pracodawców i obcokrajowców oznacza to szereg zmian — zarówno korzystnych ułatwień, jak i nowych obowiązków.
Główne cele reformy
Zmiany w przepisach mają przede wszystkim:
-
Skrócić czas oczekiwania na legalizację pracy cudzoziemców,
-
Zwiększyć efektywność systemu obsługi wniosków,
-
Ograniczyć ryzyko nadużyć,
-
Ułatwić zatrudnianie specjalistów i pracowników sezonowych.
Nowelizacja obejmuje również nowe regulacje dotyczące warunków dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Polski. Przepisy precyzują formalne wymogi związane z celem wykonywania pracy przez cudzoziemców, określając zasady powierzenia pracy cudzoziemcom na terytorium oraz wymagania, które muszą być spełnione przez pracodawców i agencje zatrudnienia.
Nowy podział zezwoleń na pracę
Dotychczas obowiązujące rodzaje zezwoleń zostały uproszczone. Od 1 czerwca 2025 r. obowiązywać będą trzy główne kategorie, obejmujące zarówno zezwolenie na pobyt czasowy, jak i pobyt czasowy i pracę. Nowe przepisy przewidują, że wydanie zezwolenia na pracę lub pobyt nastąpi w oparciu o uproszczone procedury, a możliwości składania wniosków obejmą zarówno formę elektroniczną, jak i papierową, co przyspieszy cały proces wydania zezwolenia.
-
Zezwolenie standardowe (typ A+) – dla cudzoziemców zatrudnianych na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej w Polsce na okres dłuższy niż 6 miesięcy.
-
Zezwolenie uproszczone (typ S) – dla pracowników sezonowych i tymczasowych (do 9 miesięcy w roku), głównie w rolnictwie, gastronomii i turystyce. Zezwolenie to obejmuje również pracę tymczasową, a agencje pracy tymczasowej odgrywają istotną rolę w zakresie pośrednictwa pracy cudzoziemcom na terytorium Polski. W przypadku zmian dotyczących działalności agencji, konieczne jest złożenie wniosku o zmianę wpisu do rejestru działalności agencji zatrudnienia.
Przed rozpoczęciem pracy cudzoziemca, pracodawca ma obowiązek przekazania kopii umowy do odpowiedniego urzędu. Jedną z podstaw legalnego zatrudnienia jest praca na podstawie oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi, które należy zgłosić do ewidencji.
Zezwolenie dla specjalistów (typ H) – przeznaczone dla wysoko wykwalifikowanych pracowników, m.in. z branży IT, medycyny, inżynierii i badań naukowych. W tej kategorii mieszczą się również posiadacze Niebieskiej Karty UE, którzy mają prawo do prowadzenia działalności gospodarczej na równi z obywatelami Polski.
Ważną rolę w procesie wydawania zezwoleń odgrywają służby zatrudnienia, które nadzorują legalność zatrudnienia cudzoziemców oraz przeciwdziałają nielegalnym praktykom. Pracodawca ma obowiązek informowania odpowiednich urzędów o utracie pracy przez cudzoziemca, ponieważ prawidłowe wykonywanie pracy jest kluczowe dla zachowania legalności jego pobytu i zatrudnienia na terytorium Polski. Wszystkie działania podejmowane są z myślą o cudzoziemcach, z poszanowaniem przepisów dotyczących dokumentów pobytowych i zezwoleń na pracę.
Zezwolenia na pracę i pobyt w ramach niebieskiej karty UE
Niebieska Karta UE to rozwiązanie dedykowane cudzoziemcom podejmującym pracę w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji. Od 1 czerwca 2025 r. wprowadzono istotne zmiany w procedurach związanych z wydaniem niebieskiej karty UE. Posiadacze tego zezwolenia na pobyt czasowy mogą wykonywać pracę w Polsce bez konieczności uzyskiwania dodatkowych zezwoleń, co znacząco upraszcza proces zatrudnienia. Nowe regulacje umożliwiają również zmianę pracodawcy lub stanowiska pracy bez konieczności ubiegania się o nowe zezwolenie, pod warunkiem spełnienia określonych wymogów. Dzięki temu osoby posiadające niebieską kartę UE zyskują większą elastyczność na rynku pracy, a pracodawcy mogą szybciej reagować na potrzeby kadrowe w zawodach wymagających wysokich kwalifikacji. Zmiany te mają na celu przyciągnięcie do Polski wykwalifikowanych specjalistów i ułatwienie im integracji zawodowej.
Uproszczenie procedur i elektronizacja procesu zatrudnienia
Wśród najistotniejszych zmian znajduje się zniesienie obowiązku uzyskiwania informacji starosty, tzw. testu rynku pracy. Oznacza to, że pracodawcy nie muszą już wykazywać braku dostępnych kandydatów z Polski przed zatrudnieniem cudzoziemca. Celem tego uproszczenia jest nie tylko skrócenie czasu oczekiwania na decyzję, lecz także zwiększenie dostępności legalnego zatrudnienia cudzoziemców na polskim rynku pracy.
Kolejną z kluczowych zmian jest pełna elektronizacja procedury wnioskowania o zezwolenie na pracę. Wnioski, wraz z wymaganymi dokumentami, w tym kopią umowy, należy składać za pośrednictwem systemu teleinformatycznego przed rozpoczęciem pracy przez cudzoziemca. Dokumenty będzie można przekazywać wyłącznie za pomocą nowej platformy cyfrowej, zintegrowanej z systemami ZUS, urzędów wojewódzkich oraz Straży Granicznej.
Korzyści dla pracodawców:
-
Automatyczna weryfikacja dokumentów,
-
Bieżący wgląd w status sprawy,
-
Szybsze wydawanie decyzji (deklarowany czas: do 21 dni roboczych).
Obowiązki informacyjne i kontrole
Wraz z uproszczeniem procedur wprowadzono nowe obowiązki dla pracodawców, takie jak:
-
Obowiązek zgłoszenia podjęcia pracy przez cudzoziemca w terminie 3 dni,
-
Obowiązek aktualizacji danych w przypadku zmiany warunków zatrudnienia,
-
Utrzymanie dokumentacji w formie elektronicznej przez cały okres zatrudnienia.
Pracodawcy mają również obowiązek weryfikować ważność dokumentów pobytowych cudzoziemców, w tym wiz wydanych przez państwa strefy Schengen. Należy pamiętać, że posiadanie wiz wydanych przez inne państwa strefy Schengen nie zawsze uprawnia do podejmowania pracy w Polsce – wymagane są odpowiednie zezwolenia lub oświadczenia.
W przypadku utraty pracy przez cudzoziemca, pracodawca ma obowiązek powiadomić odpowiedni urząd. Wzrosną także uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy oraz Straży Granicznej w zakresie kontroli legalności zatrudnienia. Nowe obowiązki mają na celu zwiększenie przejrzystości i bezpieczeństwa na rynku pracy oraz ograniczenie liczby nielegalnie zatrudnionych pracowników.
Zmiany dla cudzoziemców
Dla obcokrajowców przewidziano uproszczenia, takie jak:
-
Jedno pozwolenie zamiast kilku (na pracę i pobyt czasowy), obejmujące również uproszczone procedury uzyskiwania kart pobytu oraz innych dokumentów pobytowych niezbędnych do legalnego pobytu i pracy w Polsce,
-
Możliwość zmiany pracodawcy bez konieczności uzyskania nowego pozwolenia (po spełnieniu określonych warunków),
-
Automatyczne przedłużenie zezwolenia w przypadku trwającego postępowania odwoławczego.
Nowy katalog zawodów priorytetowych
Wprowadzono również katalog zawodów deficytowych, dla których procedura zatrudnienia zostanie dodatkowo uproszczona. W katalogu znajdują się m.in.:
-
programiści,
-
opiekunowie osób starszych,
-
kierowcy zawodowi,
-
spawacze,
-
pracownicy budowlani.
Dla tych profesji przewidziano m.in. możliwość natychmiastowego rozpoczęcia pracy po złożeniu wniosku, bez oczekiwania na decyzję.
Konsekwencje nieprzestrzegania nowych regulacji w 2025 r.
Nieprzestrzeganie nowych regulacji dotyczących zatrudniania cudzoziemców może mieć poważne skutki dla pracodawców. Za nielegalne zatrudnianie cudzoziemców lub niewywiązanie się z obowiązków informacyjnych grożą kary finansowe w wysokości od 3 tys. do nawet 50 tys. zł. Pracodawcy, którzy nie dopełnią formalności związanych z zatrudnianiem cudzoziemców, muszą liczyć się z możliwością nałożenia dodatkowych sankcji. Również cudzoziemcy pracujący nielegalnie mogą ponieść konsekwencje, takie jak utrata prawa do pobytu w Polsce. Nowe przepisy mają na celu skuteczne wyeliminowanie nieprawidłowości i zwiększenie legalności zatrudnienia cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Wpływ na rynek pracy
Nowe regulacje mają umożliwić bardziej elastyczne reagowanie rynku pracy na niedobory kadrowe. Szczególnie istotnie odczują je agencje pracy tymczasowej, ponieważ zmiany obejmują m.in. zakres pośrednictwa pracy, wymogi formalne oraz warunki świadczenia pracy tymczasowej przez cudzoziemców.
Nowe przepisy wpłyną również na działalność gospodarczą, umożliwiając jej legalne prowadzenie osobom posiadającym odpowiednie zezwolenia. Ułatwienia przewidziane dla pracodawców mają przeciwdziałać szarej strefie, poprawić warunki legalnego zatrudnienia cudzoziemców oraz usprawnić funkcjonowanie służb zatrudnienia odpowiedzialnych za nadzór i kontrolę legalności pracy obcokrajowców.
Zmiany będą mieć także znaczenie dla podmiotów działających na rzecz cudzoziemców, czyli firm i organizacji zajmujących się obsługą procesów związanych z zatrudnieniem i legalizacją pobytu w Polsce.
Eksperci przewidują, że reformę najmocniej odczują branże zmagające się z deficytem pracowników — takie jak budownictwo, transport, opieka oraz rolnictwo.
