Płaca minimalna 2022/2023
Co roku rząd podaje aktualną wysokość płacy minimalnej. Stanowi ona swoistą ochronę przed nadmiernym wyzyskiem pracowników przez pracodawców. Na jakie podwyżki osoby zarabiające minimalną krajową mogą liczyć w 2023 roku?
Czym jest płaca minimalna? To ustalone najniższe wynagrodzenie, jakie pracodawca musi wypłacić pracownikowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze godzin, na umowę o pracę. Jeżeli pracownik zatrudniony jest w niepełnym wymiarze godzin, wysokość minimalnego wynagrodzenia ustala się w kwocie proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy. Płaca minimalna powinna gwarantować każdemu pracownikowi godne zarobki, zapewniające odpowiednią jakość życia.
Jaka będzie płaca minimalna w 2023 r?
W 2022 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 3010 zł brutto (2363 zł netto), a minimalna stawka godzinowa 19,70 zł brutto (13,91 zł netto).
Jeśli chodzi o 2023 r. to wstępnie projekt rozporządzenia Rady Ministrów zakładał ustalenie płacy minimalnej na poziomie 3383 zł brutto (od stycznia) i 3450 zł brutto (od lipca). Jednak ze względu na ciągle rosnącą inflację, spowodowaną agresją Rosji na Ukrainę, uchwalone zostały wyższe kwoty :
- 3490 zł brutto - od 1 stycznia 2023 r.
- 3600 zł brutto - od 1 lipca 2023 r.
Oznacza to wzrost płacy minimalnej 0 480zł (przy pierwszej podwyżce) w stosunku do kwoty obowiązującej w 2022r. Dwa terminy zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia wynikają z tego, że prognozowany na przyszły rok wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych wyniesie co najmniej 105%. Szacuje się, że ok. 3 mln osób skorzysta z podwyżek.
Płaca minimalna „na rękę” w 2023 r: od 1 stycznia minimalne wynagrodzenie netto wyniesie 2709 zł, a od 1 lipca - 2784 zł.
Co składa się na płacę minimalną?
Warto wiedzieć, że na minimalne wynagrodzenie za pracę może składać się zarówno pensja zasadnicza, jak i wszelkie dodatki, które pracodawca przewiduje (np. premia, dodatek za szczególne warunki pracy). Wynagrodzenie zasadnicze to główny i obowiązkowy składnik pensji, stałe wynagrodzenie pracownika, zwykle określone według stawki miesięcznej. Nie uwzględnione są w nim dodatki, premie i nagrody. Wysokość całkowitego wynagrodzenia pracownika (wynagrodzenie zasadnicze + dodatki, premie itd.), który świadczy pracę w pełnym wymiarze godzin, nie może być niższa od minimalnego krajowego wynagrodzenia za pracę.
Są jednak świadczenia, które nie wliczają się do płacy minimalnej. Będą to:
- nagrody jubileuszowe,
- odprawy (emerytalna lub rentowa),
- wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych,
- dodatek do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej,
- dodatek za staż pracy.
Kto ustala minimalne wynagrodzenie za pracę?
Płacę minimalną gwarantuje ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. 2002 Nr 200 poz. 1679). Propozycję stawki płacy minimalnej składa Radzie Ministrów - Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Po jej zaakceptowaniu, konsultuje ją Rada Dialogu Społecznego (zasiadają w niej przedstawiciele rządu, związków zawodowych i organizacji pracodawców). Instytucja ta przedstawia swoją propozycję (do 15 lipca) Radzie Ministrów. Jeśli tego nie uczyni, rząd sam ustala wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę (do 15 września) w drodze rozporządzenia.
Propozycja wysokości płacy minimalnej ustalana jest w oparciu o prognozowaną na kolejny rok wysokość wzrostu cen (inflacja). Jeśli przewidywana inflacja przekracza 5% - ustala się dwa terminy podwyżek: od 1 stycznia i 1 lipca.
Ile wyniesie minimalna stawka godzinowa na umowie zlecenia?
Minimalna stawka godzinowa obowiązuje zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych. Za sprawą rządowego rozporządzenia w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2023 roku, jej wartość również wzrośnie w dwóch etapach i wyniesie:
- 22,80 zł brutto – od 1 stycznia 2023 r,
- 23,50 zł brutto – od 1 lipca 2023 r.
Płaca minimalna a koszty pracodawców
Dla przedsiębiorców wzrost minimalnego wynagrodzenia również nie jest bez znaczenia. Wliczając składki ZUS będzie to zwyżka prawie o 745 zł (prawie 25% więcej, niż obecnie). Wysokość płacy minimalnej wpływa także na wysokość składek na ubezpieczenia społeczne odprowadzanych przez początkujących przedsiębiorców (stawki preferencyjne obowiązujące w ciągu pierwszych 2 lat liczone są od postawy równej 30 % minimalnego wynagrodzenia). Do tych kosztów należy doliczyć składkę zdrowotną, która wyliczana jest w zależności od przyjętej formy opodatkowania.
Z płacą minimalną powiązana jest także odprawa w przypadku zwolnień grupowych. Nie może ona przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia.
Czy można zarabiać mniej niż minimalne wynagrodzenie?
Zgodnie z art. 6 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę wysokość wynagrodzenia pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia ustalonego w danym roku (pensja minimalna). W umowie podpisanej przez pracodawcę i pracownika znaleźć może się niższa kwota (jako płaca zasadnicza) i zapis o dodatkowym wynagrodzeniu, które jest premią.
Jeśli pracownik z przyczyn leżących po stronie pracodawcy nie przepracuje określonego w danym miesiącu wymiaru czasu pracy (np. przestój w zakładzie pracy), to pracodawca ma obowiązek wyrównania pensji minimalnej. Pracodawca nie może zapłacić mniej, ponieważ będzie to niezgodne z prawem. Pracownikom, których wynagrodzenie jest ustalone według stawek godzinowych, wyrównanie wynagrodzenia wypłaca się za każdą godzinę pracy.
Wynagrodzenie nie przysługuje za czas nieusprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, podobnie jest w przypadku prywatnych wyjść pracownika – wynagrodzenie ulega zmniejszeniu, dotyczy to także wynagrodzenia ustalonego w wysokości ustawowego minimum.
Sytuacja na rynku pracy
Od stycznia 2023 r. minimalne wynagrodzenie za pracę będzie stanowić 50,3% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia, a od lipca 2023 r. – 51,9%. Polska jest krajem o jednym z najniższych wskaźników bezrobocia w Unii Europejskiej. Ze wstępnych danych Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej wynika, że we wrześniu stopa bezrobocia osiągnęła poziom 5,1 proc.
